Phóng to

Chương trình giao lưu trực tuyến bệnh viêm gan siêu vi C đang diễn ra tại tòa soạn báo Tuổi Trẻ - Ảnh: Thanh Đạm

Khách mời tham gia tư vấn có Tiến sĩ - bác sĩ LÊ MẠNH HÙNG, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM và Phó giáo sư - Tiến sĩ - bác sĩ BÙI HỮU HOÀNG - trưởng phân khoa tiêu hóa - gan mật Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.

Chương trình tư vấn với sự tài trợ của Hoffmann-La Roche.

NỘI DUNG TƯ VẤN:

* "Em trai tôi năm nay 27 tuổi, cách đây bốn năm xét nghiệm phát hiện bị viêm gan C, sau đó có điều trị tại BV ĐHYD TP.HCM (tiêm và uống), sau 6 tháng xét nghiệm lại thấy trở về âm tính, nên đã ngưng điều trị, sau đó 1 năm có xét nghiệm lại thì phát hiện dương tính, xin BS cho tôi biết sau khi tái phát thì có cơ hội điều trị không? và cơ hội trị khỏi bao nhiêu phần trăm?(Hồ Bạch Yến, 33 tuổi, hobachyen@...)

Phóng to

PGS Tiến sĩ - Bác sĩ Bùi Hữu Hoàng - trưởng phân khoa tiêu hóa - gan mật Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM - đang trả lời các câu hỏi của bạn đọc - Ảnh: Thanh Đạm

* PGS Tiến sĩ - Bác sĩ Bùi Hữu Hoàng - trưởng phân khoa tiêu hóa - gan mật Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM:

Thời gian điều trị viêm gan C thay đổi tùy theo genotype.

Đối với genotype 1, 4, 6 thời gian điều trị phải kéo dài trên 12 tháng, chỉ có genotype 2, 3 có thể rút ngắn thời gian còn 6 tháng.

Trong trường hợp em của bạn đã điều trị 6 tháng rồi ngưng có thể là chưa đủ liều nếu là genotype 1 và 6 ( loại genotype thường gặp ở VN ) do vậy có thể điều trị chưa đủ thời gian nên vẫn có cơ hội điều trị trở lại.

Bạn cần hướng dẫn em đến các bác sĩ chuyên khoa về gan để được đánh giá lại tình trạng bệnh hiện tại để quyết định phác đồ phù hợp.Khả năng điều trị lại có thể đạt tỷ lệ thành công từ 20 - 30% tùy theo từng trường hợp.

* Bệnh siêu vi gan C có phải bệnh di truyền không? Hồi năm 1975 cha tôi chết vì bệnh gan, liệu con cháu có bị di truyền bệnh gan không? (nhan thảo minh, 49 tuổi, nhanthominh@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩ Lê Mạnh Hùng - Phó giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM: Bệnh viêm gan siêu vi C là bệnh nhiễm trùng do siêu vi viêm gan C xâm nhập vào cơ thể đi đến gan gây bệnh. Đây không phải là bệnh di truyền, vốn do rối loạn cấu trúc di truyền (gen, nhiễm sắc thể) có thể truyền bệnh cho gia đình dòng họ; chỉ khi nào bị lây nhiễm siêu vi C thì mới có thể bị bệnh viêm gan siêu vi C.

Như vậy nếu những người thân trong gia đình không bị bệnh lây truyền siêu vi C từ cha của bạn thì không bị mắc bệnh này. Để xác định, bạn và những người thân trong gia đình nên đến bệnh viện chuyên khoa gan để được tư vấn và tầm soát.

* Viêm gan siêu vi C type 1 có trị được không? Người thân của tôi năm nay 60 tuổi (nữ), năm 2002 trong một lần kiểm tra sức khỏe phát hiện nhiễm siêu vi C, đến nay qua siêu âm bác sĩ cho biết gan không còn láng mà có dấu hiệu sần sùi, men gan không cao. Trường hợp này có trị được không và nếu nên điều trị ở đâu? (Trần Minh Thu, minhthi27@...)

Phóng to

Tiến sĩ - Bác sĩ Lê Mạnh Hùng - Phó giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM - đang tư vấn trực tuyến cho bạn đọc - Ảnh: Thanh Đạm

- BS Lê Mạnh Hùng: Trước đây, khi một người bị nhiễm siêu vi viêm gan C (HCV) không có triệu chứng bệnh và xét nghiệm men gan bình thường thì được xem là người lành mang trùng, chưa phát bệnh nên chưa cần phải điều trị.

Từ đầu những năm 2000, nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới được báo cáo với nhận định: bệnh viêm gan siêu vi C (VGSV C) vẫn có thể tiến triển, gây xơ hóa gan trong nhiều trường hợp men gan có kết quả bình thường. Với những bằng chứng khoa học như trên và thực tiễn lâm sàng, những năm gần đây đã có những hướng dẫn chuyên môn cho phép điều trị VGSV C khi men gan bình thường nhưng kết quả sinh thiết gan có biểu hiện viêm gan mạn, xơ hóa; thậm chí có ý kiến cho rằng nên điều trị ngay khi đã xác định người bệnh bị nhiễm HCV mạn (trên 6 tháng).

Chúng tôi cung cấp những thông tin trên để chia sẻ nỗi lo âu có thật là người thân của bạn nhiều khả năng đang bị VGSV C mạn diễn tiến xơ hóa (hình ảnh gan trên siêu âm “có dấu hiệu sần sùi”) dù kết quả xét nghiệm men gan bình thường. Việc điều trị VGSV C mạn tại nước ta hiện nay chủ yếu tuân theo phác đồ chuẩn, phối hợp 2 thuốc: Peg-Interferon alfa (thuốc tiêm) và Ribavirin (thuốc uống). Hiệu quả điều trị VGSV C với phác đồ chuẩn phụ thuộc nhiều yếu tố, trong đó kiểu gien của HCV (genotype hay được gọi tắt là type), mức độ xơ hóa của gan được xem là các yếu tố tiên lượng đáp ứng điều trị.

Các trường hợp VGSV C thuộc genotype 1 hoặc 6 và mức độ xơ hóa gan nhiều thì đáp ứng điều trị sẽ khó khăn hơn VGSV C genotype 2 hoặc 3, mức độ xơ hóa gan ít, chứ không phải là không trị được.

Bạn nên đưa người thân đến các bệnh viện có chuyên khoa viêm gan để được tư vấn, thăm khám, làm các xét nghiệm cần thiết nhằm đánh giá chính xác tình trạng bệnh hiện tại, từ đó có liệu pháp điều trị phù hợp. Chúc bạn và người thân may mắn.

* Bệnh viêm gan siêu vi C có thể gây tử vong không? Viêm gan C có thể tiêm ngừa được không? Tiêm mấy lần và tiêm vào tuổi nào hiệu quả nhất? (Lương Lễ Phú, 35 tuổi, luongphu2007@...)

- PGS Tiến sĩ - Bác sĩBùi Hữu Hoàng: Viêm gan siêu vi C thường tiến triển chậm và thầm lặng, từ lúc nhiễm bệnh đến khi phát hiện có khi trên 30 năm. Bệnh có thể tiến triển sang xơ gan và ung thư gan thường ở độ tuổi trên 50 tuổi. Do vậy bệnh gây tử vong do các biến chứng của xơ gan và ung thư gan.

Một điều đáng tiếc là viêm gan siêu vi C chưa có thuốc tiêm ngừa vì siêu vi thường xuyên bị biến đổi nên cơ thể khó có thể tạo ra kháng thể thích hợp khi chủng ngừa. Biện pháp phòng ngừa chủ yếu là hạn chế tiếp xúc với máu và các dịch tiết của bệnh nhân, không sử dụng chung kim tiêm và các dụng cụ cá nhân có thể gây trầy xước da, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục cũng tương tự như cách phòng ngừa nhiễm HIV.

* Tôi bị viêm gan C mạn type 2, đã chữa tại BV ĐH Y dược TP.HCM năm 2008, phác đồ điều trị 6 tháng, đáp ứng thuốc tốt. Sau đó cứ mỗi 6 tháng 1 lần tôi làm xét nghiệm định lượng phương pháp Real-time RT_PCR với kỹ thuật Taqman kết quả đều cho âm tính.

Một năm nay tôi không xét nghiệm, xin hỏi tôi có cần làm xét nghiệm này nữa không? Khả năng tái phát lại là bao nhiêu %? Nếu tái phát, điều trị lại có gặp khó khăn hơn lần đầu không? Những trường hợp như tôi cần phải làm gì để bảo vệ chính mình, không mắc lại bệnh nguy hiểm này? (Nguyễn Tấn Phát, 35 tuổi, tanphat777@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Điều trị viêm gan siêu vi C có tỷ lệ thành công từ 40-70% tùy theo từng loại genotype. Sau khi ngưng điều trị trên 12 tháng mà kết quả HCV RNA âm tính, bệnh nhân được xem như đã diều trị khỏi, không cần thiết phải kiểm tra liên tục sau đó. Cần lưu ý xét nghiệm Anti-HCV sẽ vẫn còn dương tính lâu dài dù bệnh nhân đã khỏi bệnh, do vậy không thể dựa vào xét nghiệm này để đánh giá bệnh nhân đã khỏi bệnh hay chưa.

* Tỉ lệ điều trị khỏi bệnh viêm gan C là bao nhiêu %? Biến chứng xơ gan và ung thư gan là bao nhiêu? Cách điều trị như thế nào để có hiệu quả? Theo dõi bệnh cần làm những xét nghiệm nào? (pham ky quang, 55 tuổi, phamkyquang@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Bệnh viêm gan siêu vi C khi được điều trị với thuốc kháng siêu vi theo phác đồ chuẩn (thuốc Peg-Interferon+Ribavirin) thì có thể trên 60% bệnh nhân đạt đáp ứng siêu vi bền vững (SVR), tiêu chuẩn coi như khỏi bệnh.

Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, khoảng 17% trường hợp bị viêm gan siêu vi C có thể diễn biến đến xơ gan, 4% sẽ xơ gan nặng và ung thư gan.

Hiện nay, chỉ sử dụng các thuốc kháng siêu vi thì mới mong đạt được hiệu quả trong điều trị. Tại Việt Nam, điều trị theo phác đồ chuẩn như trên chứng tỏ có nhiều hiệu quả tích cực trong điều trị.

Các xét nghiệm cần thiết trong khi theo dõi bệnh nhân:

+ Men gan (ALT, AST) khi cao trên 2 lần bình thường chứng tỏ gan đang bị viêm.

+ HVC - RNA để xác định lượng siêu vi.

+ AFP.

+ Siêu âm gan, đo độ đàn hồi gan (Fibroscan).

Ngoài ra còn làm thêm một số xét nghiệm như công thức máu, Ferritin, xét nghiệm chức năng tuyến giáp, CT gan... để theo dõi diễn biến, biến chứng hoặc đáp ứng điều trị của bệnh.

* Tôi bị viêm gan C type 1a, năm 2011 dùng Pegasys 180mg Ribavirin 400. Ba tháng âm tính, thể trạng yếu. BS đổi Pegnano180mg, thể trạng không cải thiện, phải ngưng thuốc. Tháng thứ 7 xét nghiệm dương tính trở lại. Năm 2012 dùng Pegintron 80mg ribavirin 400, 12 tháng vẫn dương tính. Thưa BS, còn cách nào chữa trị nữa không? (Nguyễn NHân, 54 tuổi, vinhnghia_pn@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩ Bùi Hữu Hoàng: Siêu vi C thuộc type 1a và 1b rất khó điều trị, tỷ lệ thất bại có thể lên đến gần 50%. Trong trường hợp không đáp ứng với Pegasys (Peg-interferon 2a) thì cũng khó có đáp ứng với Pegnano và Pegintron (Peg-interferon 2b).

Những trường hợp thất bại với điều trị bằng các phác đồ chuẩn hiện hành, bệnh nhân có thể phải chuyển sang phác đồ kết hợp 3 thuốc (bổ sung thêm boceprevir hoặc telaprevir). Tuy nhiên, các phác đồ này có chi phí khá cao và cần tuân theo một số điều kiện đặc biệt. Do vậy, bạn nên đến gặp các bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn thêm về điều kiện điều trị.

* Nếu bị viêm gan B đang chữa trị thì có cần phải xét nghiệm thêm viêm gan C không? Khi nào cần phải đi xét nghiệm? Viêm gan C có làm cho việc chữa viêm gan B khó khăn hơn không? (Nguyễn Đức Trung, 25 tuổi, michaeljacson_1989@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Vì siêu vi viêm gan B và siêu vi viêm gan C có đường lây giống nhau (máu, quan hệ tình dục, mẹ - con), tỉ lệ dân Việt Nam nhiễm siêu vi C khoảng 3-4% nên khi bạn bị viêm gan siêu vi B thì xét nghiệm siêu vi viêm gan C là điều cần làm.

Điều trị viêm gan siêu vi B hiện nay có thể dùng các thuốc kháng siêu vi dạng uống (Tenofovir, Entecavir...) hoặc dùng thuốc tiêm (Peg-Interferon), trong khi đó điều trị viêm gan siêu vi C được khuyến cáo phải theo phác đồ chuẩn.

Khi bị cả hai bệnh viêm gan siêu vi B và viêm gan siêu vi C thì điều trị sẽ được đề nghị theo phác đồ chuẩn đối với viêm gan C (trị luôn được siêu vi B). Tuy nhiên chi phí điều trị theo phác đồ chuẩn khá cao (trên 100 triệu/48 tuần điều trị). Đây là điều khó khăn chính trong việc điều trị cùng lúc cả hai bệnh.

* Tôi nghe nói viêm gan C chữa trị có lúc khỏi, lúc không tùy thuộc vào cơ địa mỗi người. Xin hỏi điều đó có đúng không? (Nguyễn Minh Trung, 33 tuổi, minhtrung4141@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Việc điều trị viêm gan C có tỷ lệ thành công thay đổi tùy theo nhiều yếu tố vừa liên quan đến siêu vi lẫn với bệnh nhân. Những trường hợp điều trị khó khăn có thể do nhiễm siêu vi C thuộc genotype 1, 4, 6, hoặc tải lượng virut khá cao (trên 2 triệu copies/ml).

Về phía bệnh nhân, những điều kiện dễ gây thất bại cho điều trị là khi bệnh nhân lớn tuổi, béo phì, nhiễm thêm siêu vi B hoặc HIV, đã bị xơ gan hoặc cơ thể bệnh nhân mang đột biến trên gen IL28B. Như vậy trước khi điều trị, bệnh nhân cần được khám và làm các xét nghiệm cần thiết để tiên lượng khả năng thành công hay thất bại khi điều trị.

* Xin hướng dẫn cách điều trị viêm gan C tuýp 1a. Hiện nay có rất nhiều người tự điều trị viêm gan C bằng cây chó đẻ, cây xáo tam phân. Xin cho hỏi tác dụng điều trị của hai loại cây này ra sao? Người nhiễm viêm gan C có thể sinh con không? Khả năng truyền từ mẹ sang con như thế nào? Có cách nào phòng ngừa, trách lây sang con hay không? (Phương Linh, 32 tuổi, phuonglinh2404@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Theo các chứng cứ khoa học hiện nay, một số loại thảo dược như cây chó đẻ, cây xáo tam phân không có tác dụng trên siêu vi viêm gan C. Các loại thảo dược trên chỉ có tác dụng hỗ trợ, bảo vệ tế bào gan. Người bị nhiễm siêu vi C vẫn có thể sinh con và cho con bú vì tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con là thấp. Hiện nay vẫn chưa có thuốc chủng ngừa viêm gan C.

* Dấu hiệu nào để dễ nhận biết mình bị bệnh viêm gan siêu vi C nhất? Khả năng lây lan bệnh của loại virus này như thế nào? Mức độ ảnh hưởng của bệnh này với toàn xã hội? (ngọc vũ, 21 tuổi, ngocvu.rosra@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Không có một dấu hiệu nào có thể giúp nhận biết bị viêm gan siêu vi C. Đa số các bệnh viêm gan (80%) không có bất kỳ một dấu hiệu, triệu chứng bất thường bên ngoài. Các triệu chứng nếu có thường là: vàng da, vàng mắt, tiểu sậm, chán ăn, khó tiêu, đau tức vùng hạ sườn phải. Tuy nhiên các triệu chứng này vẫn có thể gặp trong các bệnh lý thuộc hệ gan, mật nói chung (viêm gan do rượu, viêm gan do thuốc, sỏi đường mật...). Chỉ có xét nghiệm máu mới có thể xác định bạn có bị viêm gan siêu vi C hay không. Vì vậy chủ động xét nhiệm tầm soát bệnh viêm gan siêu vi C là cần thiết.

Siêu vi viêm gan C có thể lây qua đường máu, quan hệ tình dục, mẹ - con, nhưng đa số lây qua đường máu, còn lây truyền qua đường quan hệ tình dục, mẹ - con có tỉ lệ thấp (dưới 5%). Với tỉ lệ 3-4% dân số Việt Nam bị nhiễm siêu vi C có thể diễn biến qua viêm gan siêu vi C mạn, xơ gan, ung thư gan và đa số người nhiễm trong lứa tuổi lao động, chi phí điều trị cao nên số lượng bệnh nhân điều trị không nhiều, bệnh này ảnh hưởng lớn đến cá nhân, gia đình và xã hội.

* Tôi được phát hiện nhiễm siêu vi C tháng 10-2004 và điều trị tại bệnh viện 1 tháng, từ đó đến nay đều có kiểm tra sức khỏe định kì từ 3-6 tháng/năm với kết quả xét nghiệm: chức năng gan trong giới hạn cho phép, định lượng virut dưới ngưỡng phát hiện (100 copies) và định tính là âm tính.

Cách đây vài tháng kiểm tra lại vẫn không có gì thay đổi, chỉ có siêu âm eco dày và gan nhiễm mỡ. Xin hỏi tình trạng bệnh của tôi hiện nay như thế nào? (mọi sinh hoạt cá nhân của tôi vẫn bình thường và chưa dùng thuốc đặc trị) (Quý Đào, 56 tuổi, dvquy@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Đa số các trường hợp viêm gan C đều tiến triển sang mạn tính, chỉ có khoảng 15% trường hợp có thể tự khỏi. Do vậy, nếu bạn chỉ điều trị 1 tháng mà định lượng virut dưới ngưỡng phát hiện và âm tính cho đến hiện nay, có thể bạn là người may mắn rơi vào nhóm người có thể tự khỏi. Tuy nhiên, kết quả siêu âm ghi nhận tình trạng gan nhiễm mỡ, bạn cần hạn chế rượu bia, giảm các thức ăn ngọt, chất béo và thường xuyên tập luyện thể dục để cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ, nếu không gan nhiễm mỡ vẫn có thể tiến triển sang xơ gan trong tương lai.

* Mẹ em bị viêm gan C hơn 13 năm, từ đó đến nay uống thuốc nam, khi không uống thuốc thì uống cây cỏ như cây chó đẻ, chùm bao...Việc uống nhiều và lâu có ảnh hưởng gì không ạ? Chế độ ăn uống và sinh hoạt dành cho người bị bệnh này ra sao? (Huỳnh Quốc Dũng, 30 tuổi, huynhquochung1202@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Do viêm gan C thường tiến triển chậm và ít có biểu hiện triệu chứng ra bên ngoài nên bệnh nhân thường không có cảm nhận mình đang bị bệnh cho đến khi bệnh đã tiến triển sang xơ gan.

Các loại thảo dược chỉ có tác dụng hỗ trợ gan và điều trị triệu chứng. Tuy nhiên, cần thận trọng với một số thảo dược hoặc thực phẩm chức năng, nếu lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách có thể gây tác hại đến gan và sức khỏe. Bệnh nhân vẫn sinh hoạt và ăn uống bình thường khi bị viêm gan siêu vi C không cần kiêng khem quá mức có thể làm ảnh hưởng đến sức khỏe.

* Khi nghi ngờ bị nhiễm viêm gan C thì cần làm xét nghiệm gì? Trước khi bắt đầu điều trị thì cần làm bao nhiêu xét nghiệm nữa, giá cả của từng xét nghiệm, nơi nào làm? Hiện tại bảo hiểm có hỗ trợ không? Thanh Phương, 46 tuổi, thinghe32@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩ Bùi Hữu Hoàng: Để tầm soát nhiễm siêu vi C, cần làm xét nghiệm Anti-HCV để xem đã từng bị nhiễm hay chưa. Nếu kết quả dương tính, cần làm thêm xét nghiệm HCV-RNA để biết siêu vi có đang hiện diện hay không (xét nghiệm này tương đối đắt tiền, khoản 500.000-1 triệu đồng tùy từng phương pháp).

Hiện nay BHYT có hỗ trợ cho các loại xét nghiệm này tùy theo các tuyến bảo hiểm. Khi bắt đầu điều trị, bệnh nhân còn phải làm thêm một số các xét nghiệm đánh giá tình trạng sức khỏe, chức năng gan của bệnh nhân. Ngoài ra, cần làm xét nghiệm định genotype để tiên lượng thời gian và khả năng đáp ứng điều trị.

* Tôi được phát hiện Anti HCV dương tính năm 2009. Tôi uống cây diệp hạ châu, ăn gạo lức muối mè và uống thêm selegan, sau đó kiểm tra lại tại bệnh viện, kết quả âm tính, nhưng vừa rồi kiểm tra ở Pasteur lại dương tính, HCV RNA dưới ngưỡng phát hiện từ năm 2009 đến nay. Tôi rất lo vì các kết quả không giống nhau. (Trần Thị Như Hường, 51 tuổi, huong1632007@...)

Phóng to

Chương trình giao lưu trực tuyến bệnh viêm gan siêu vi C đang diễn ra tại tòa soạn báo Tuổi Trẻ - Ảnh: Thanh Đạm

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Xét nghiệm Anti HCV dương tính chứng tỏ bạn đã từng nhiễm siêu vi viêm gan C. Tuy nhiên khoảng 15% những người nhiễm siêu vi này có thể tự khỏi và khi đó xét nghiệm HCV RNA định lượng siêu vi sẽ dưới ngưỡng phát hiện.

Nhiều khả năng bạn là người may mắn trong 15% đó, chứ không phải do bạn dùng các thuốc, thực phẩm như bạn đã trình bày. Tuy nhiên để xác định HCV RNA dưới ngưỡng có độ tin cậy, xét nghiệm này nên được thực hiện với kỹ thuật có độ nhạy cao. Bạn nên đến các bệnh viện chuyên khoa về viêm gan để được tư vấn và kiểm tra xác định về tình trạng của bạn.

* Cách đây 3 năm em có tham gia hiến máu và được bệnh viện Chợ Rẫy trả kết quả xét nghiệm ghi là HCV không xác định. Tại sao em có kết quả như vậy, và em nên làm gì tiếp theo? (Hà Đình Đức, 23 tuổi, drhadinhduc@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Kết quả xét nghiệm mà bạn nhận được như thế có nghĩa là khi ấy bạn không bị nhiễm siêu vi viêm gan C (HCV).

Hiện nay chưa có thuốc chủng ngừa đối với siêu vi này nên việc phòng ngừa chủ yếu dựa vào đường lây của siêu vi để tránh. Khi có nguy cơ bị lây nhiễm siêu vi, bạn nên đến bệnh viện chuyên khoa để được tư vấn, theo dõi và xét nghiệm.

* Viêm gan siêu vi C và B, loại nào nguy hiểm hơn? (D, 33 tuổi, iriririririri@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Viêm gan siêu vi B hay C đều có mối nguy hiểm tùy từng thể bệnh và cơ địa mỗi bệnh nhân. Viêm gan siêu vi B có thuốc chủng ngừa nhưng một khi mắc bệnh mạn tính thì rất khó điều trị và chi phí rất tốn kém, bệnh dễ tiến triển sang ung thư gan sớm hơn.

Còn viêm gan siêu vi C không có thuốc chủng ngừa nhưng bệnh thường tiến triển chậm, việc điều trị có cơ hội thành công từ 40-70% tùy theo từng type siêu vi và cơ địa bệnh nhân.

* Sau khi điều trị viêm gan C, lịch kiểm tra định kỳ được thực hiện như thế nào? Nếu do điều kiện kinh tế phải ngưng điều trị ở tháng thứ 4 của quá trình điều trị (mà kết quả xét nghiệm tại thời điểm đó đã ở giới hạn an toàn) có ảnh hưởng tới điều trị và có thể tái phát không? (Hien Vo, 37 tuổi, hienvtsonglam@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩ Bùi Hữu Hoàng: Sau khi điều trị viêm gan C cần kiểm tra lại sau 6 tháng xét nghiệm HCV-RNA để đánh giá hiệu quả điều trị có ổn định hay không.

Sau 1 năm làm lại xét nghiệm này vẫn còn âm tính, bệnh nhân được xem như là đã khỏi bệnh. Nếu vì lý do nào mà phải ngưng điều trị sớm (tháng thứ 4) thì khả năng tái phát rất cao và có thể gặp thất bại trong các lần điều trị sau. Vì vậy bệnh nhân cần tuân thủ đúng theo chỉ định và thời gian điều trị do thầy thuốc quyết định.

* Tôi được chẩn đoán viêm gan A, nếu không chữa có chuyển sang viêm gan C không? Viêm gan A có nguy hiểm như viêm gan C không? (ĐỖ ĐÌNH KHIÊM, 40 tuổi, khiemmhb@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Bệnh viêm gan A lây lan qua đường ăn uống, khác hoàn toàn với cách lây nhiễm của bệnh viêm gan B và C (lây qua đường máu, da niêm, quan hệ tình dục hoặc từ mẹ truyền cho con trong lúc sinh). Việt Nam có tỷ lệ nhiễm siêu vi A rất cao (80% trẻ em có thể đã bị nhiễm), tuy nhiên bệnh viêm gan A thường có diễn tiến thuận lợi, sẽ tự khỏi bệnh hoàn toàn mà không chuyển sang nhiễm mạn tính. Mỗi loại bệnh viêm gan siêu vi là do từng loại siêu vi khác nhau gây ra, chứ không phải khi nhiễm siêu vi A mà không chữa trị sẽ chuyển sang bệnh siêu vi B, rồi thành bệnh siêu vi C như một số người đã lầm tưởng.

* Người bị viêm gan C, không tăng men gan SGOT VÀ SGPT mà chỉ bị tăng men gan GGT, cần uống thuốc gì?Thuốc nào có tác dụng hạ men gan GGT? BDD có tác dụng hạ men gan GGT không? (tonyjeann, 25 tuổi, tonyjeann@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Men gan GGT thường tăng là do gan bị nhiễm độc (bia - rượu, thuốc, hóa chất...). Do đó bạn nên ngưng tiếp xúc với các nguyên nhân có thể làm tăng GGT thì có thể cải thiện được tình trạng này. Hiện chưa có thuốc nào có thể giúp hạ men gan GGT hữu hiệu ngay cả BDD (thuốc thường dùng để hạ men SGOT và SGPT). Bạn nên đến bác sĩ chuyên khoa viêm gan để được tư vấn, lựa chọn thuốc phù hợp.

* Em bị viêm gan siêu vi C, triệu chứng hơn chục năm nay rồi nhưng em mới đi xét nghiệm và được biết bệnh cách đây 5 năm, thật sự là giờ em thấy rất bế tắc vì em không có điều kiện để điều trị. Từ khi biết bệnh đến giờ em chỉ uống thuốc từ thảo dược.

Liệu ngành y có giải pháp gì để cho những bệnh nhân nghèo như em có thể điều trị bệnh không? Bác sĩ có thể hướng dẫn cho em biết làm thế nào để bệnh chậm phát triển không? (trần nhân hậu, 31 tuổi, tinhdonphuong_121283@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Rất nhiều người bệnh viêm gan siêu vi C rơi vào tình trạng của bạn. Một trong những hướng quan trọng có thể giúp giải quyết vấn đề này là bảo hiểm y tế. Tuy nhiên do số bệnh nhân đông, chi phí điều trị cao, đến nay bảo hiểm y tế vẫn chưa có chính sách hỗ trợ chi phí cho người bệnh. Hy vọng trong tương lai gần các cơ quan hữu trách sẽ có giải pháp.

Để bệnh chậm phát triển, bạn nên nghỉ ngơi, sinh hoạt điều độ, tránh bia rượu, tránh sử dụng thuốc do những người không có chuyên môn chỉ dẫn, cẩn thận trong việc sử dụng thực phẩm có thể bị ướp hóa chất. Bạn cần đến các bệnh viện chuyên khoa gan để được hướng dẫn cụ thể.

* Tôi đi xét nghiệm viên gan B, bác sĩ nói là có kháng thể. Khi có kháng thể với virut viêm gan B thì có nguy cơ mắc viêm gan C không?(Khuong Linh, 25 tuổi, khuonglinh90@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Bệnh viêm gan B và C là hai bệnh hoàn toàn khác nhau nhưng lại có cách lây truyền tương tự nhau (lây qua đường máu, tiếp xúc da niêm bị trầy xước, quan hệ tình dục và truyền từ mẹ sang con trong lúc sinh).

Một người đã có kháng thể kháng siêu vi B vẫn có thể mắc viêm gan C. Do vậy, khi phát hiện bị viêm gan B cũng cần kiểm tra xem có bị viêm gan C hay nhiễm HIV không vì các bệnh này có cùng cách lây nhiễm.

* Mẹ tôi năm nay 64 tuổi, phát hiện viêm gan C cách đây 3 năm và uống thuốc từ đó đến tháng 7 năm nay thì bác sĩ nói men gan ổn, không cần uống thuốc nữa chỉ cần 3 tháng xét nghiệm lại. Bác sĩ cho hỏi nếu vậy mẹ tôi có thể hết hẳn bệnh này không, và có cần uống loại thuốc nào đó để duy trì men gan không (Trần Ngọc Hằng, 37 tuổi, hangtrn@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩ Lê Mạnh Hùng - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM: Điều trị bệnh viêm gan siêu vi C chủ yếu là dùng thuốc chích phối hợp với một loại thuốc uống theo phác đồ chuẩn. Không có phác đồ điều trị bằng thuốc uống cho căn bệnh này.

Thuốc uống mà mẹ bạn được dùng có khả năng là thuốc hỗ trợ gan, hạ men gan chứ không phải là thuốc trị siêu vi, chính vì vậy mẹ bạn không thể hết hẳn căn bệnh này. Việc theo dõi là cần thiết vì men gan bình thường bệnh vẫn có thể âm thầm tiến triễn gây xơ gan hoặc ung thư gan. Các loại thuốc duy trì men gan ổn định, không có tác động lên siêu vi C nên khó ngăn chặn được diễn biến của bệnh.

* Em hay bị nổi mề đay sau khi ăn, mới sáng ngủ dậy cũng nổi. Nổi khắp người, có hôm sưng miệng và môi. Đây có phải triệu chứng của viêm gan siêu vi C không? (Hoàng Quốc Tuấn, 20 tuổi, quoctuan.hoang93@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Những triệu chứng mà bạn kể có khả năng là biểu hiện của tình trạng dị ứng của cơ thể chứ không phải là triệu chứng của bệnh viêm gan siêu vi C. Nếu tình trạng trên liên tục tiếp diễn, bạn nên tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ chuyên khoa da liễu.

* Mẹ tôi năm nay 64 tuổi, phát hiện viêm gan C cách đây 3 năm và uống thuốc từ đó đến nay. Tháng 7 vừa qua bác sĩ nói men gan ổn, không cần uống thuốc nữa, chỉ cần 3 tháng xét nghiệm lại. Mẹ tôi có thể hết hẳn bệnh này không, và cần uống loại thuốc nào để duy trì men gan không? (Trần Ngọc Hằng, 37 tuổi, hangtrn@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Điều trị bệnh viêm gan siêu vi C chủ yếu là dùng thuốc chích phối hợp với một loại thuốc uống theo phác đồ chuẩn. Không có phác đồ điều trị bằng thuốc uống cho căn bệnh này. Thuốc uống mà mẹ bạn được dùng có khả năng là thuốc hỗ trợ gan, hạ men gan chứ không phải là thuốc trị siêu vi, vì vậy mẹ bạn không thể hết hẳn căn bệnh này.

Việc theo dõi là cần thiết vì men gan bình thường bệnh vẫn có thể âm thầm tiến triển gây xơ gan hoặc ung thư gan. Các loại thuốc duy trì men gan ổn định, không có tác động lên siêu vi C nên khó ngăn chặn được diễn biến của bệnh.

* Thuốc Profetal có thể trị được viêm gan C trong 1 tháng không? Hiện nay tại Việt Nam đã có thuốc này chưa và tại bệnh viện nào? Tôi đang trị bằng thuốc Pegasy và Ribazole (genotype 1) được 4 tháng, do tuổi cao nên rất mệt mỏi. (Lê Văn Tân, 73 tuổi, songtu852006@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Thuốc Profetal mà bạn đề cập chưa được thế giới công nhận trong điều trị viêm gan siêu vi C. Hiện tại các thuốc bạn đang điều trị đã được chứng minh có hiệu quả nhưng trên người hơn 70 tuổi thì phải được xem xét cẩn thận. Bạn nên trao đổi với bác sĩ điều trị để thảo luận giải pháp phù hợp nhất.

* Viêm gan C trong giai đoạn đầu thường có những triệu chứng gì? Cách phòng ngừa như thế nào? Nếu đã mắc bệnh thì nên điều trị ở bệnh viện nào là tốt nhất và khả năng khỏi bệnh là bao nhiêu % nếu phát hiện sớm? (BÙI TUYẾT KIỀU, 26 tuổi, buituyetkieu@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Bệnh viêm gan C được xem là "kẻ giết người thầm lặng" vì đa số không có biểu hiện ra bênh ngoài, do vậy rất khó xác định bị nhiễm bệnh từ lúc nào. Một số rất ít trường hợp có biểu hiện mệt mỏi, vàng mắt, vàng da và tăng men gan rất cao trong giai đoạn cấp, chính vì vậy bệnh viêm gan C thường bị bỏ qua khi kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Cách phòng ngừa bao gồm việc hạn chế truyền máu khi chưa cần thiết, không sử dụng chung kim tiêm, các dụng cụ cá nhân có khả năng gây trầy xước da niêm như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, kềm cắt móng tay, kim cắt lể châm cứu, dụng cụ cạo gió... và thực hiện quan hệ tình dục an toàn.

Hiện nay vẫn chưa có thuốc chủng ngừa viêm gan siêu vi C. Để điều trị viêm gan C, bạn nên đến các phòng khám viêm gan của các bệnh viện chuyên khoa như: BV Chợ Rẫy, BV Đại học Y Dược, BV Nhiệt Đới TP.HCM. Tỷ lệ thành công của điều trị có thế thay đổi từ 40-70% tùy theo từng trường hợp đối với các phác đồ chuẩn hiện nay.

* Tôi đang điều trị VGSV C mạn tính, chích được 47 mũi Interferon alfa 2a 180mcg, kết hợp Barivir 2v/ngày. Định lượng virus cuối tháng 1 và 3 là âm tính. Vậy sau khi kết thúc điều trị và theo dõi 6 tháng, nếu định lượng virus vẫn là âm tính thì tôi có thể được coi là khỏi bệnh hoàn toàn không? (Nguyễn minh Lâm, 50 tuổi, lamnguyenminh45@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Định lượng siêu vi sau 1 và 3 tháng điều trị có kết quả âm tính với phác đồ nêu trên, có nghĩa là bạn đã có được những đáp ứng tốt, có giá trị tiên lượng, cơ hội khỏi bệnh cao sau 48 tuần điều trị. Sau 6 tháng kết thúc điều trị, nếu định lượng siêu vi vẫn dưới ngưỡng phát hiện thì bạn được xem là đáp ứng siêu vi bền vững, tiêu chuẩn được xem là khỏi bệnh.

* Em đang mang thai lần 2, thai được 12 tuần, đi khám thai BS nói em bị nhiễm virus viêm gan siêu vi C. Bệnh này có lây cho em bé không? Có thuốc dự phòng không? Em bé sinh ra có được tiêm ngừa viêm gan siêu vi C không? (Huỳnh Thị Thùy Vân, 32 tuổi, tiencm078@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Siêu vi C không qua được nhau thai, khả năng lây nhiễm chỉ xảy ra khi chuyển dạ sinh, tuy nhiên khả năng lây bệnh từ mẹ truyền sang con rất thấp so với các phương cách lây khác như qua đường máu, tiếp xúc da niêm, quan hệ tình dục. Hiện nay chưa có biện pháp tiêm văcxin phòng ngừa viêm gan C cho trẻ sơ sinh. Do vậy sau khi bé khoảng 5-6 tuổi, cần kiểm tra xem bé có bị nhiễm bệnh hay không.

* Tôi đang điều trị VGSV C mạn tính, chích được 47 mũi Interferon alfa 2a 180mcg, kết hợp Barivir 2v/ngày. Định lượng virus cuối tháng 1 và 3 là âm tính. Vậy sau khi kết thúc điều trị và theo dõi 6 tháng, nếu định lượng virus vẫn là âm tính thì tôi có thể được coi là khỏi bệnh hoàn toàn không? (Nguyễn minh Lâm, 50 tuổi, lamnguyenminh45@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Định lượng siêu vi sau 1 và 3 tháng điều trị có kết quả âm tính với phác đồ nêu trên, có nghĩa là bạn đã có được những đáp ứng tốt, có giá trị tiên lượng, cơ hội khỏi bệnh cao sau 48 tuần điều trị. Sau 6 tháng kết thúc điều trị, nếu định lượng siêu vi vẫn dưới ngưỡng phát hiện thì bạn được xem là đáp ứng siêu vi bền vững, tiêu chuẩn được xem là khỏi bệnh.

* Em có người thân đang chữa bệnh HCV mạn tính, kết quả định lượng HCV Genotype 1, bác sĩ chẩn đoán thời gian chữa bệnh là 12 tháng.

Bắt đầu từ tháng thứ 3 kết quả định lượng là âm tính, kéo dài tới tháng 12. Trường hợp của người thân em điều trị sau 12 tháng có hết HCV không? Có khả năng tái phát không? Khi nào thì có con được? (Manh Tung, 28 tuổi, tranphan1403@...)

- PGS Tiến sĩ - bác sĩBùi Hữu Hoàng: Siêu vi C genotype 1 thuộc loại khó điều trị, tỷ lệ thành công không cao mà tỷ lệ tái phát lại cao. Do vậy sau khi điều trị cần phải theo dõi ít nhất trên 12 tháng mới đảm bảo khỏi bệnh hoàn toàn khi kết quả HCV-RNA vẫn âm tính sau 12 tháng. Cần lưu ý trong suốt thời gian điều trị và sau khi ngưng thuốc 6 tháng, bệnh nhân không được phép có thai vì thuốc có khả năng sinh quái thai. Sau thời gian này bệnh nhân có thể mang thai như bình thường.

* Em 33 tuổi, phát hiện VGC vào 8-2010, men gan cao gấp 7 lần bình thường, virut là 2,5 triệu "con". Tháng 2-2011 em chích thuốc Interferon Ribarin 3 mũi/tuần, được 4 tháng. Siêu vi không âm tính mà số lượng virút tăng lên 35 triệu "con" nên em ngưng chích và không chích sang thuốc khác, chỉ tái khám theo dõi định kỳ tại BV Bệnh Nhiệt đới.

Hiện em uống thuốc Bididi ngày 2 viên và tinh dầu thông đỏ ngày 3 viên. Em cũng đang điều trị hiếm muộn. Liệu em để sinh con rồi điều trị được không? Nếu để lâu để có bầu sinh con thì có dễ chuyển sang xơ gan/ung thư gan không? (ĐẶNG THỊ MỸ THANH, 33 tuổi tuổi, thanhbinhmoi@...)

- Tiến sĩ - Bác sĩLê Mạnh Hùng: Bạn bị bệnh viêm gan siêu vi C và không đáp ứng với điều trị theo phác đồ cổ điển (Interferon + Ribavirin) nên bệnh vẫn đang tiến triển, nếu không điều trị đặc trị thì có nguy cơ dẫn đến xơ gan, ung thư gan. Bệnh có thể bùng phát nặng khi bạn có thai và sinh con. Nếu có điều kiện, bạn nên điều trị viêm gan siêu vi C trước rồi hãy tính đến chuyện có con.

Buổi giao lưu đã kết thúc, Tuổi Trẻ Online chân thành cám ơn bạn đọc đã quan tâm theo dõi. Vì thời gian có hạn, nhiều câu hỏi bạn đọc chưa được giải đáp trong buổi giao lưu, Tuổi Trẻ Online sẽ cố gắng truyền tải trên trang Sống khỏe tuoitre.vn.

Viêm gan C làm tăng bệnh lý “hội chứng chuyển hóa”Viêm gan siêu vi C có điều trị được không?Nguy cơ lây nhiễm viêm gan C ngày càng caoTP.HCM: 2% dân số nhiễm virút viêm gan C?“Dính” viêm gan C, ai cũng phải chữa?