Phóng to

Chất lượng vàng trang sức còn bị bỏ ngỏ - Ảnh: THANH ĐẠM

Giới kinh doanh vàng đang xôn xao về việc trên thị trường xuất hiện vàng nữ trang có ký hiệu SL. Đó là vàng gì? Và người tiêu dùng được, mất ra sao với loại vàng này?

Vàng SL là gì?

Vàng nữ trang chất lượng SL đã có mặt rất sớm ở thị trường các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Chất lượng SL là gì và do tổ chức nào ban hành? Một chuyên gia lâu năm trong nghề vàng cho biết đó là một câu chuyện nhiều hồi, kéo dài nhiều năm, là hậu quả của quá trình kinh doanh gian dối và buông lỏng quản lý từ các cơ quan nhà nước.

SL không phải là chữ tiếng Anh được viết tắt hay thuật ngữ dùng để ghi nhãn hiệu, chất lượng hàng hóa theo tiêu chuẩn/thông lệ quốc tế mà là viết tắt của chữ "sáu lăm", chỉ nữ trang được làm bằng vàng 6,5 tuổi.

Phóng to
Nữ trang vàng ST	Nữ trang vàng SL

Theo chuyên gia này, trước đây vàng "tây" lưu hành trên thị trường chủ yếu là vàng 18K (tương đương 7,5 tuổi) và 14K (tương đương vàng 5,85 tuổi). Nhưng sau đó vàng 7,5 tuổi bị "ăn gian" chỉ còn 7 tuổi. Một thời gian dài, bên cạnh sản phẩm vàng 18K còn có vàng chợ chỉ có 7 tuổi. Vào giữa những năm 1990, một số cửa hàng vàng tư nhân đã tiếp tục hạ tuổi vàng nhằm cạnh tranh với nữ trang của các công ty có thương hiệu.

Các công ty đã đối phó bằng cách đưa ra thị trường thêm loại hàng chợ có ký hiệu là ST. ST là viết tắt của chữ "sáu tám", tức vàng 6,8 tuổi. Riết thành quen, vàng chất lượng ST đã trở thành "tiêu chuẩn" trên thị trường! Thậm chí nữ trang bằng vàng ST đã được đăng ký với cơ quan chức năng khi đó là Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Phóng to

Người tiêu dùng cần chú ý vàng ST hay SL khi mua để tránh bị thiệt - Ảnh: THANH ĐẠM

Mới đây, Công ty Vàng bạc đá quí Ngân hàng Nông nghiệp & phát triển nông thôn TP.HCM tung ra loại vàng chất lượng SL cung cấp cho các chành, vựa, cửa hàng vàng. Công ty này nói rằng giá bán theo đúng tuổi vàng đã ghi, tức 6,5 tuổi. Các hóa đơn xuất cho chành, vựa đều ghi theo giá của vàng 6,5 tuổi.

Thế nhưng trên thực tế công ty không kiểm soát được khâu bán lẻ, giá bán tùy thuộc "lòng hảo tâm" của chủ tiệm vàng, sẽ có giá mềm với khách quen và giá cứng với khách lơ mơ. Đã có nhiều người tiêu dùng phải trả tiền vàng 7 tuổi cho loại vàng SL.

Một nữ giám đốc công ty cổ phần vàng ở quận 1, TP.HCM nói rằng "cuộc đua giảm tuổi diễn ra cách nay trên chục năm với "tiêu chuẩn" ST đã là giới hạn cuối cùng, không thể giảm thêm vì ngay với tiêu chuẩn ST người tiêu dùng cũng đã bị thiệt". Bà Cao Thị Ngọc Dung - giám đốc Công ty cổ phần Vàng bạc đá quí Phú Nhuận - nói rằng giảm thêm tuổi vàng nữ trang, người tiêu dùng sẽ bị móc túi nhiều hơn và điều đó sẽ là tai họa cho thị trường vàng.

Lỗ hổng quản lý

Người tiêu dùng bị “móc túi” ra sao? Giả sử ngày 4-10 vàng SJC có giá là 890.000 đồng/chỉ, qui ra một chỉ vàng nữ trang SL (6,5 tuổi) có giá 578.500 đồng/chỉ. Khi mua nữ trang có trọng lượng một chỉ vàng, người mua bị móc túi nhiều hay ít tùy thuộc người bán áp tuổi vàng để tính giá vàng. - Nếu người bán tính vàng 6,8 tuổi, người mua phải trả 605.200 đồng, thiệt 26.700 đồng (tương đương 4,61% so với giá trị thật của chỉ vàng). - Nếu người bán tính vàng 7 tuổi, người mua phải trả 623.000 đồng, thiệt 44.500 đồng (tương đương 7,69%). - Nếu người bán tính vàng 7,5 tuổi, người mua phải trả 667.500 đồng, thiệt 89.000 đồng (tương đương 15,38%).

Các công ty sản xuất vàng nữ trang cho biết trong tuần tới sẽ họp để bàn có nên hạ độ tuổi vàng nữ trang từ ST xuống SL. Các doanh nghiệp này nhận định nếu không có sự thống nhất, mạnh ai nấy làm thì các đơn vị sản xuất nữ trang chất lượng ST sẽ bị mất hợp đồng, thị phần rơi vào đơn vị đã đưa ra "chuẩn" SL.

Điều này cho thấy các doanh nghiệp vàng không cảm thấy có gì lấn cấn hoặc vướng về mặt quản lý chất lượng sản phẩm. Họ có thể sản xuất vàng, ghi một cái tên nào đó về chất lượng sản phẩm mà người tiêu dùng không hiểu và tung ra thị trường như những sản phẩm thông thường...

Trong khi đó, người tiêu dùng không được thông tin đầy đủ, lại quá tin tưởng vào các cửa hàng vàng và hệ thống tiêu chuẩn về vàng đã được xác lập qua thời gian. Ở đây có một lỗ hổng lớn về mặt quản lý chất lượng vàng và đó là kẽ hở để các đơn vị đưa ra những tiêu chuẩn vàng đánh đố người tiêu dùng.

Ông Hồ Hữu Hạnh - phó giám đốc NHNN TP.HCM - nói đã từ lâu NHNN không còn quản lý chất lượng vàng nữ trang và coi đó là một loại hàng hóa như bao loại hàng hóa khác. Do vậy, doanh nghiệp tự xây dựng chất lượng, đăng ký với cơ quan quản lý về chất lượng hàng hóa và tự chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm đã đăng ký.

Cơ quan quản lý thị trường sẽ kiểm tra, nếu phát hiện sản xuất và bán sản phẩm không đúng với chất lượng đã đăng ký thì sẽ xử phạt. Trong khi NHNN đã buông việc đăng ký chất lượng vàng thì vẫn chưa thấy đơn vị nào đứng ra đảm nhận. Ngay cả bộ tiêu chuẩn VN về chất lượng vàng vẫn chưa được ban hành.Vì vậy, theo một quan chức của NHNN, sẽ khó cho quản lý nếu thật sự muốn siết chặt chất lượng vàng.

Cứ đà này, không chừng tới đây sẽ còn có vàng chất lượng SBo (sáu bốn), SBa (sáu ba), SH (sáu hai), SMo (sáu một)! Ước tính mỗi năm có khoảng 30 tấn vàng được sử dụng để làm nữ trang. Nếu giảm 1% tuổi vàng, người tiêu dùng bị mất 300kg vàng, mỗi ký vàng có giá 236 triệu đồng, tính ra cỡ 70 tỉ đồng!