Hơn nữa, hai vitamin này nếu dùng quá liều và với thời gian kéo dài sẽ đưa đến hội chứng ngộ độc rất nguy hiểm, đặc biệt đối với trẻ.

Liều dùng hợp lý vitamin A và D

Hàng ngày, trẻ chỉ nên uống lượng dầu gan cá hoặc vitamin A-D tương ứng với 2.500 đơn vị quốc tế (IU) vitamin A và 400 IU vitamin D. Còn người lớn thì không được dùng quá 5.000 IU vitamin A/ngày và 400 IU vitamin D/ngày. Để không quá liều, nên uống theo từng đợt cách quãng, nghĩa là sau khi uống 3 tuần phải ngưng uống 1-2 tuần nếu muốn tiếp tục.

Hậu quả khi thừa hoặc thiếu vitamin A

Trẻ em là những người đặc biệt dễ bị tác hại bởi thiếu vitamin A. Hàng năm, ở Việt Nam có chiến dịch cho trẻ em uống vitamin A trên quy mô toàn quốc. Các yếu tố chính làm cho tình trạng thiếu vitamin A xuất hiện là: chế độ ăn nghèo vitamin A, nhiễm khuẩn (đặc biệt là sởi, bệnh hô hấp cấp) và tiêu chảy.

Chương trình Tiêm chủng mở rộng của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyên nên cho trẻ 6 tháng tuổi uống thêm 100.000 đơn vị vitamin A; liều này có tác dụng bảo vệ cho đến khi trẻ được tiêm phòng sởi vào lúc 9 tháng tuổi và vào lúc này có thể cho trẻ ở những vùng có nguy cơ cao uống thêm một liều nữa. Ngoài ra, nên cho trẻ từ 1 đến 5 tuổi cứ 3 - 6 tháng một lần uống một liều 200.000 đơn vị vitamin A. WHO cũng khuyến cáo cho người mẹ uống 200.000 đơn vị vitamin A ngay sau lúc sinh hoặc trong vòng 2 tháng sau khi sinh.

Nếu thừa vitamin A cũng sẽ đưa đến các triệu chứng chán ăn, dễ bị kích thích, ói mửa, rụng tóc, da khô và ngứa, sung huyết da, ở trẻ đôi khi hóa xương sớm ở các sụn tiếp hợp, gây ngừng tăng trưởng, ở trẻ dưới 1 năm tuổi có thể bị tăng áp lực nội sọ gây thóp lồi.

Nguy cơ khi dùng quá liều vitamin D

Dùng quá liều vitamin D sẽ gây vôi hóa nhau (rau) thai ở phụ nữ có thai, còn trẻ thì bị chán ăn, mệt mỏi, nôn ói, xương hóa sụn sớm.

Đối với người lớn, nếu quá liều vitamin D sẽ đưa đến tăng calci huyết, tăng huyết áp, nôn ói, mệt mỏi, yếu cơ, bị rối loạn gọi là “vôi hóa” ở xương, thận, tim, đặc biệt là gây sỏi thận loại calci.

Đặc biệt lưu ý, hiện có các dược phẩm chứa vitamin D liều cao có tác dụng kéo dài chỉ được dùng sau khi được bác sĩ khám và cho đơn thuốc dùng để chữa một số bệnh nhất định như còi xương, nhuyễn xương do thiếu vitamin D, cơn co giật do thiếu calci huyết. Nếu dùng với mục đích khác - như cho trẻ không thiếu vitamin D uống với hy vọng làm tăng chiều cao - dễ dẫn đến quá liều rất nguy hiểm. Tuyệt đối không được dùng vitamin D (đặc biệt là loại có liều cao và tác dụng kéo dài) cho người bị calci huyết tăng, calci niệu tăng, bị sỏi thận loại calci.