Đội hình tình nguyện hỗ trợ bệnh nhân và thân nhân nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của các bạn trẻ và ủng hộ lớn từ các bệnh viện - Ảnh: Q.NG.

Từ mô hình hoạt động của đội công tác xã hội thanh niên thành phố, ngày 25-9-1989 UBND TP.HCM đã ký quyết định thành lập Trung tâm Công tác xã hội thanh niên thành phố trực thuộc Thành đoàn TP.HCM. Tuổi 25 ghi nhiều dấu ấn song cũng không ít trăn trở cho một chặng đường mới.

Thương hiệu “Chủ nhật xanh”

Sẽ khó lòng thống kê đầy đủ các hoạt động suốt chặng đường bằng một phần tư thế kỷ ấy. Nhưng cái tên Chủ nhật xanh vốn chẳng còn xa lạ với nhiều thế hệ trẻ của thành phố này bởi đây là hoạt động có sức sống bền bỉ nhất với 107 Chủ nhật xanh khi hoạt động này bước qua tuổi 22.

Chị Bùi Thị Kim Chi - cán bộ trung tâm, người đã gắn bó với Chủ nhật xanh từ những ngày đầu tiên và hiện vẫn tiếp tục hành trình này - cho biết Chủ nhật xanh xuất phát từ mô hình hoạt động thiện nguyện mà lãnh đạo Thành đoàn TP.HCM đầu những năm 1990 đúc kết từ mô hình của nước ngoài với các công việc hữu ích cho cộng đồng.

“Các anh quyết định áp dụng mô hình này tại thành phố với tên gọi làm công tác xã hội. Và Chủ nhật xanh đầu tiên ra đời vào năm 1993 tại xã Phú Hữu, huyện Thủ Đức” - chị Chi nhớ lại.

Nhưng Chủ nhật xanh đến lần thứ năm mới chuyên các hoạt động về môi trường. Trước đó, Chủ nhật xanh thường sẽ kết hợp nhiều việc trong hoạt động của một ngày từ hớt tóc cho trẻ em, chăm sóc người già đến tổng vệ sinh, làm đường...

Từ những Chủ nhật xanh mà TP.HCM là một trong những nơi tham gia sớm nhất trên cả nước hưởng ứng chiến dịch “Làm cho thế giới sạch hơn” được Chính phủ Úc phát động vào tháng 9 hằng năm.

Cũng từ Chủ nhật xanh, điều khó phủ nhận là đến nay tình trạng ô nhiễm tại nhiều kênh rạch của TP.HCM đã được cải thiện đáng kể. Có hàng trăm nghìn lượt bạn trẻ và người dân thành phố cùng tham gia vớt rác, nạo vét, khơi thông để trả lại dòng chảy tự nhiên cho những con kênh một thời là nỗi ám ảnh của người dân thành phố.

Tuy nhiên nhìn về phía trước, chị Bùi Thị Kim Chi cho rằng Chủ nhật xanh nếu chỉ đơn thuần là tổng vệ sinh, các hoạt động về môi trường như hiện nay chắc chắn sẽ gây nhàm chán. Theo chị Chi, mỗi Chủ nhật xanh phải có kịch bản truyền thông cho từng câu chuyện cụ thể.

“Chẳng hạn biến đổi khí hậu đang hiển hiện ngày càng rõ nên cần có kịch bản truyền thông làm thay đổi nhận thức người dân trước đã” - chị Chi nói.

Ở đâu cũng có tinh thần thiện nguyện

Ngoài Chủ nhật xanh, người dân thành phố nhớ đến trung tâm qua hàng loạt hoạt động: phòng chống HIV, ma túy, chăm sóc người già, trẻ lang thang, mồ côi, tham gia khắc phục hậu quả thiên tai, phụng dưỡng mẹ VN anh hùng...

Các đội hình phản ứng nhanh cũng là một trong những thế mạnh trong hoạt động của trung tâm. Ngay khi bão vừa dứt tại Cần Giờ hay cơn lốc xoáy tại Bình Chánh đi qua, chỉ vài giờ sau đó đã có liền mấy chục thành viên trung tâm xuống giúp bà con khắc phục hậu quả.

Lễ thắp nến tri ân các anh hùng liệt sĩ do trung tâm thực hiện đã được nhân rộng thành hoạt động của tuổi trẻ cả nước dịp 27 - 7 nhiều năm qua. Nhiều hoạt động từ đây tạo chất xúc tác cho cơ sở Đoàn gầy dựng hoạt động đặc thù của đơn vị như các đoàn viên Tổng công ty Điện lực TP.HCM ra đời mô hình lắp đặt điện kế, đi lại hệ thống dây điện tặng các gia đình khó khăn.

Sinh viên các trường có ngày thứ bảy tình nguyện, công trình tặng nước sạch cho bà con vùng sâu, vùng xa, khám chữa bệnh và phát thuốc miễn phí, hiến máu nhân đạo...

Mới nhất, những đội hình áo xanh hỗ trợ bệnh nhân và thân nhân hiện đang tham gia tình nguyện tại năm bệnh viện có lượng bệnh nhân đông, luôn trong tình trạng quá tải của thành phố.Các bạn làm việc từ 6g - 11g các ngày trong tuần, tham gia giữ trật tự, đảm bảo vệ sinh xung quanh bệnh viện, hỗ trợ di chuyển, chỗ trọ cho các bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn ở tỉnh về điều trị.

Ngoài ra, một số nghệ sĩ tham gia dự án mang âm nhạc đến với bệnh nhân với mong muốn hỗ trợ tâm lý, giúp bệnh nhân bớt cảm giác đau đớn trong quá trình điều trị.

Giám đốc Trung tâm Công tác xã hội thanh niên thành phố Trần Bá Cường cho biết trung tâm mới được bổ sung nhiều chức năng hoạt động, trong đó có phần làm dịch vụ công tác xã hội. Thế nên văn phòng kết nối tình nguyện thuộc trung tâm đã ra đời, trở thành địa chỉ cung cấp hoạt động tình nguyện cho bất cứ ai.

Nơi đây như “ngân hàng tình nguyện” để những ai quan tâm đều có thể lựa chọn hoạt động, công việc phù hợp tham gia. Đồng thời, văn phòng cũng nhận đặt hàng của các đơn vị, cá nhân có nguồn lực để thiết kế các hoạt động phù hợp, kết nối với những địa chỉ tình nguyện mà họ có nhu cầu.

Hiện tại dù nhiều đội nhóm hoạt động từ thiện, công tác xã hội cùng tham gia, mảng hoạt động tình nguyện thông qua đăng ký trên mạng cũng nổi trội song trung tâm đang hướng đến hoạt động công tác xã hội chuyên nghiệp - anh Cường tâm tư.

“Chúng tôi nỗ lực để hoạt động ngày càng chuyên nghiệp. Mong muốn lớn nhất là giới thiệu đến các sinh viên chuyên ngành công tác xã hội hoạt động của trung tâm và nếu hoạt động ấy trở thành học kỳ thực tập của các bạn thì quá tốt” - anh Cường nói.