Đó là vấn đề được đặt ra tại hội thảo khoa học “20 năm khai thác và phát triển kinh tế xã hội vùng tứ giác Long Xuyên” do Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật VN tổ chức ngày 22-11 tại An Giang.

Theo các báo cáo tại hội thảo, sau hơn 20 năm khai thác và phát triển, tứ giác Long Xuyên trở thành vùng sản xuất lương thực trọng điểm của cả nước, cũng là trung tâm lớn về sản xuất lúa gạo, nuôi trồng, đánh bắt, chế biến thủy sản, đóng góp nhiều cho xuất khẩu, góp phần đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. Việc đầu tư thủy lợi kết hợp giao thông, đặc biệt là các công trình thoát lũ qua biển Tây có vai trò quyết định thành công.

Trong đó vai trò của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt là người khởi xướng, là người chỉ đạo thực hiện, ông đã dành nhiều thời gian khảo sát thực địa, chủ trì nhiều cuộc hội thảo khoa học, tranh luận để rồi đi đến quyết định mang tính đột phá, táo bạo là làm hệ thống công trình thoát lũ ra biển Tây để xổ phèn, lấn nước ngọt và đẩy mạnh khai thác vùng tứ giác Long Xuyên.

“Đây được coi là quyết sách sáng suốt đầy trách nhiệm của Chính phủ nhiệm kỳ đó” - ông Nguyễn Minh Nhị - nguyên chủ tịch UBND tỉnh An Giang và nguyên trưởng ban chỉ đạo chương trình khai thác tứ giác Long Xuyên của An Giang - nhận định.

Tuy nhiên quá trình phát triển vùng tứ giác Long Xuyên cho thấy còn nhiều thách thức, hạn chế và tồn tại nhiều bất cập. Đó là chịu tác động do biến đổi khí hậu gây ra; cơ cấu kinh tế, cơ cấu nông nghiệp và cơ cấu lao động chuyển biến chậm; chất lượng - hiệu quả, giá trị và tính cạnh tranh của các sản phẩm nông nghiệp thấp.

Nông thôn tuy có phát triển nhưng còn nhiều tiêu chí chưa đạt hoặc mức độ đạt thấp, cơ sở vật chất hạ tầng phát triển kinh tế - xã hội còn nhiều yếu kém, bất hợp lý, trong khi suy thoái môi trường đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng. Trình độ dân trí, nguồn nhân lực chưa đáp ứng nhu cầu phát triển.

Hội thảo thống nhất kiến nghị cần sớm có chính sách hỗ trợ, tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở vật chất hạ tầng để phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, đồng thời sớm có phương án đối phó với tình trạng biển đổi khí hậu và nước biển dâng cho vùng.

Nhiều ý kiến kiến nghị cần sửa đổi, bổ sung Luật đất đai như về sở hữu đất đai, mở rộng thời hạn giao đất, bỏ hạn điền hoặc mở rộng hạn điền, tăng diện tích được phép chuyển nhượng; đồng thời thúc đẩy việc tích tụ ruộng đất và chuyển dịch cơ cấu lao động. Mặt khác cần hỗ trợ đầu tư cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn ở vùng này; có cơ chế chính sách đặc thù đối với vùng trồng lúa trọng điểm, cho người trồng lúa nhằm đảm bảo an ninh lương thực, vừa đảm bảo sự phát triển nhanh và bền vững...