Đình Nhơn Hòa hay đình Cầu Muối, nơi thờ Cậu Hai Miên - Ảnh Hồ Tường

Tuy nhiên, dân cư Cầu Muối không chỉ có vậy. Hai lực lượng chính ở chợ Cầu Muối dù là làm chủ hay làm thuê cũng đều phải ăn, uống, ngủ nghỉ… thế là dân buôn bán đồ ăn, thức uống ở chợ Cầu Muối đã hình thành từ cư dân tại chỗ và cư dân từ nơi khác đến mưu sinh.

Các tiệm của người Hoa hình thành chung quanh chợ Cầu Muối, vừa bán đồ ăn quen thuộc như: mì, hủ tíu, hoành thánh, xíu mại…, vừa bán các loại nước giải khát như: cà phê, nước xá xị, đá chanh, trà đá…

Bên cạnh đó, còn có những quán cơm mọc lên, cộng với những người gánh hàng, đội hàng đi khắp chợ Cầu Muối để đáp ứng kịp thời nhu cầu sống còn - nhu cầu ăn uống của mọi người, nhất là bà con lao động.

Ai từng qua đây trước 1975 hẳn không thể nào quên những phự nữ, ông già đẩy xe kép ngấu nghiến miếng cơm cháy chan nước mắm có giá rẻ mạt ở quán cơm Việt Hưng nằm đầu hẻm số 18 đường Cô Giang, cách chợ Cầu Muối chừng 50m.

Tranh giành mối lái, khách hàng dữ dội

Những chủ vựa, chủ sạp ở chợ Cầu Muối tranh giành mối lái với nhau. Những bạn hàng (tức khách hàng) cũng tranh giành hàng hóa mua ở chợ Cầu Muối với nhau. Những phu khuân vác, phu xe đẩy hành nghề ở chợ Cầu Muối cũng tranh giành với nhau khách hàng (bao gồm cả người bán hay người mua)…

Một số cuộc tranh giành ở khu vực chợ Cầu Muối được hai, ba bên giải quyết ôn hòa. Nhưng cũng có không ít cuộc kết thúc bằng dao phay, gậy gộc, đâm chém…

Một góc chợ Cầu Muối trước 1975 nhộn nhịp xe hàng, khách mua bán - Ảnh tư liệu

Một con hẻm trong khu vực chợ Cầu Muối hiện nay vắng ngắt, không còn cảnh mua bán nhộn nhịp - Ảnh Hồ Tường

Từ thực tế những cuộc tranh giành mang tính huyết chiến ở chợ Cầu Muối đã hình thành thêm một lớp cư dân mới tại đây. Đó là những người hầu như chỉ sống chủ yếu nhờ vào việc đấm đá: du côn, du đãng Cầu Muối (hiện nay người ta gọi là giang hồ).

Du côn, du đãng "đất dữ" Cầu Muối và Minh Cầu Muối

Dân cư Cầu Muối xưa hình thành với hai lực lượng chính là các chủ vựa, chủ sạp và lớp lớp bà con lao động nghèo phục vụ công việc mua bán ở chợ Cầu Muối.

Giang hồ Cầu Muối có khi là cư dân tại chỗ, qua quá trình đụng chạm trong cuộc sống, nhu cầu sinh tồn đã tạo cho họ trở thành dân du côn.

Nhưng giang hồ Cầu Muối cũng có người từ nơi khác tới như Nguyễn Văn Minh vốn người ở Bà Điểm, thuộc quận Hóc Môn, tỉnh Gia Định (nay là huyện Hóc Môn, TP.HCM). 

Với bản tính gan dạ, cộng với thành tích từng chiến thắng nhiều lần môn quyền anh (boxing) trên võ đài, Minh đã nhanh chóng thu phục tất cả các tay anh chị khác đang “hành nghề” ở khu vực chợ Cầu Muối về dưới tay mình mà chính một giang hồ nổi tiếng Sài Gòn trước 1975 là Đại Ca Thay cũng phải chấp nhận không đụng chạm tới lãnh địa Cầu Muối của Minh Cầu Muối.

Thậm chí Đai Ca Thay, Chà Và Hương (thân thiết với Đại Ca Thay) và Minh Cầu Muối còn trở thành nhóm du đãng tin tưởng nhau.

Với thực lực hùng hậu, Minh đưa ra chế độ bảo đảm cho hoạt động kinh doanh của tất cả chủ vựa, chủ sạp ở chợ Cầu Muối diễn ra tốt đẹp. 

Dĩ nhiên bù lại, các chủ vựa, chủ sạp phải trả tiền hằng tháng cho hoạt động bảo hiểm này, mà họ gọi là “bảo kê”.

Nguyễn Văn Minh còn đi xa hơn, bảo kê luôn những phu khuân vác, phu xe đẩy hàng đang hành nghề tại chợ Cầu Muối.

Tuy hằng tháng đành mất một khoản tiền cho hoạt động bảo kê, nhưng nhiều chủ sạp, chủ vựa cũng như nhiều phu khuân vác, phu xe đẩy chấp nhận để công việc làm ăn yên ổn. đẹp, an toàn. Tên gọi “Minh Cầu Muối” cũng xuất hiện từ đó.

Sống với gia đình trên mảnh đất Cầu Muối suốt 50 năm qua, không ít lần tôi gặp anh Minh Cầu Muối. Đó là một thanh niên có vóc người cao khoảng 1,60 mét, nước da đen, mắt lé, môi chì, ăn nói rổn rảng…

(Cũng mở ngoặc nói thêm Minh Cầu Muối rất khác với nhân vật phong độ, điển trai Minh Cầu Muối trên phim ảnh. Trong bộ phom nổi tiếng Ván bài lật ngửa có nhân vật Bảy Cầu Muối, một tay giang hồ mã thượng “trọng nghĩa khinh tài” có xuất phát gì từ nhân vật có thật Minh Cầu Muối (vì giang hồ Cầu Muối trước 1975 không hề có Bảy Cầu Muối).

Trong mắt thằng con nít của tôi lúc đó, anh Minh là rất yêu văn nghệ, cứ rảnh là đọc mấy câu thơ nói về đạo nghĩa con người: “Thương người thất thế, lỡ đường; Thương người trung chánh, ghét phường tà gian”.

Sau này, khi học khoa văn chương Việt Nam ở Trường đại học Văn khoa Sài Gòn, chúng tôi mới biết hai câu thơ mà anh Minh Cầu Muối hay đọc vốn là hai câu thơ trong “Thơ Cậu Hai Miên” ca ngợi tính cách và hành động của nhân vật đặc biệt này.

Và cũng từ đó, chúng tôi cảm nhận nhiều việc làm của anh Minh Cầu Muối ít nhiều đã chịu ảnh hưởng của Cậu Hai Miên.  

Chẳng hạn  hành động “ghét phường tà gian” của Minh Cầu Muối có thể kể là việc Minh đã trực tiếp giáp mặt với Bảy Vịt Xiêm và đánh ngã nhân vật này ngay bằng thế câu đầu giật gối, bởi vì Bảy Vịt Xiêm ỷ mình vạm vỡ nhờ tập tạ, hay bắt nạt những kẻ ốm yếu…

Còn hành động “thương người thất thế, lỡ đường” của Minh Cầu Muối thì rất nhiều. Tuy thu tiền bảo kê từ chủ sạp, chủ vựa cho đến phu khuân vác, phu xe đẩy, nhưng Minh Cầu Muối cũng sẵn lòng “xóa thuế” (bảo kê) cho ai thật sự túng quẫn, khó khăn.

Minh Cầu Muối cũng “thương người trung chánh” thể hiện rõ nhất qua việc ứng xử với  võ sư Hồ Văn Lành khi mở “Võ đường Từ Thiện” ngay tại vùng đất dữ Cầu Muối từ năm 1959: thấy võ sư Lành mở võ đường để hướng thiện cho người học võ và ông có nhiều học trò - võ sĩ xuất sắc từng đoạt chức vô địch, từng đại diện màu cờ sắc áo Việt Nam để đấu đối kháng với nhà vô địch của các nước khác, Minh Cầu Muối đã tỏ ra rất nể phục, gọi ông là “cậu Út” - dù đàn em Minh Cầu Muối có lần quậy võ đường của võ sư Từ Thiện và bị ông thu phục.

Những lúc rảnh rỗi, Minh Cầu Muối và mấy đàn em của mình tập đánh bao ở võ đường Từ Thiệnvõ sư Hồ Văn Lành.

Phần cuối một cuộc đời

Các chủ sạp, chủ vựa nào ở chợ Cầu Muối cũng biết rằng đồng tiền của mình đóng bảo kê chủ yếu phục vụ cho các hoạt động ăn chơi của dân du đãng, như nhảy đầm (khiêu vũ), nhậu nhẹt… thậm chí là chơi ma túy.

Cho nên không ít chủ vựa, chủ sạp ở chợ Cầu Muối đã kể tội của Minh Cầu Muối cho cảnh sát chế độ Sài Gòn.

Giới giang hồ Sài Gòn đều có lãnh địa riêng, “rừng nào cọp nấy”, không xâm phạm lẫn nhau. Giang hồ Sài Gòn cũng có bệ đỡ là ai đó trong lực lượng cảnh sát. Cho nên khi có tin báo bị truy tìm, các tay anh chị của giới giang hồ thường đến nương náu trên một lãnh địa khác cho qua… chiến dịch.

Chỉ đến sau ngày giải phóng 30-4-1975, Minh Cầu Muối và hầu hết dân anh chị trong giới giang hồ Sài Gòn đều bị chính quyền cách mạng tập trung đưa đi cải tạo… nhằm góp phần giải quyết an ninh, trật tự, tệ nạn xã hội.

Đến khi những tay anh chị giang hồ này được thả về thì đa số tuổi đã lớn, sức khỏe suy yếu, bệnh tật liên miên, lần lượt nối nhau qua đời, không còn khả năng gây ra thêm tệ nạn cho xã hội nữa.

Minh Cầu Muối mất năm 1987...