Trận đá hay, cổ động viên cuồng nhiệt, tỉ số gay cấn, nhưng có khi ngồi xem không sướng, không vô, không đã, thậm chí còn là phát tức vì mấy anh bình luận viên (BLV). Chả lẽ xem tivi tường thuật bóng đá mà tắt tiếng, nhưng cứ để tiếng mà xem thì bực lên dễ dám đá văng tivi lắm.

Gì mà căng nhau thế? Xin thưa là nỗi khổ BLV không chỉ của riêng tôi. Ai đời một pha bóng đang căng thẳng, hấp dẫn, bàn thắng có thể đến trong phút chốc, tất thảy mọi người trên sân và xem truyền hình đang nín thở theo dõi, chờ đợi vậy mà cái anh BLV thì vẫn thản nhiên kể lịch sử một cầu thủ hay một sự kiện gì đó, chả là trước đó khi bóng đang phát lên anh thấy chưa có gì nên nói kiến thức, nhưng đến khi cục diện trận đấu chuyển biến dồn dập anh cũng chẳng thèm ngắt lời nói để thuật, để bình, cứ thế nói đều đều cho hết mạch đang nói. Xong rồi, bóng đã sang một pha khác thì anh mới quay lại nói, thế là nguội ngắt nguội ngơ cái không khí hừng hực, sôi động của cầu trường. Vậy ai mà chẳng bực!

Đã gọi là BLV thì nghĩa là phải có bình có luận. Những pha bóng đẹp, bình thật sắc sảo vào. Những lỗi thô bạo, luận thật mạnh vào. Ngắn gọn, dồn dập nhưng đủ để người xem nghe được hơi thở trên sân, cảm được chiều sâu trận đấu, hiểu được tầm vóc hai đội. BLV, có khi anh chỉ nói đều đều cung cấp một thông tin cần thiết, có khi anh phải reo lên, hét lên, bày tỏ cảm xúc của mình trước một cú đá, một đường bay của bóng, một pha làm bàn tuyệt vời, một cầu thủ xuất thần. Và cú đá ấy, đường bay ấy, pha làm bàn ấy, cầu thủ ấy sẽ được khắc ghi hơn, được ấn tượng hơn, được nổi tiếng hơn nếu vào giây phút ấy của trận đấu anh BLV tung ra được một câu bình luận độc đáo, cá tính, khiến người ngồi xem, cả trên sân và ở nhà, phải ồ lên, phải tán thưởng.

BLV là người nói, nhưng đừng nói nhiều quá, át hình, át tiếng động sân cỏ. Anh cũng phải biết có khi không nói, dừng lời, để trái bóng lăn, cầu thủ chạy tự nói lên bằng hình ảnh, để rồi khi người xem đang bị cuốn theo những hình ảnh sống động đó, bỗng tiếng nói anh cất lên hòa nhịp, chung điệu cảm xúc, ấn tượng của họ, lại càng cuốn họ theo nhịp điệu trận đấu. Đó mới là cách bình luận hay. BLV, anh phải là một thành phần của trận đấu, anh cũng phải nhập mình vào sân cỏ như cầu thủ và khán giả, chứ không phải là kẻ đứng ngoài nhìn thờ ơ rồi nói lãnh đạm.

BLV có thể đôi lần nói nhịu, đôi chỗ nói nhầm, nhưng phải biết nhầm biết nhịu để sửa lại ngay, kỵ nhất là đừng có nhịu nhầm những điều cơ bản, quan trọng. Mắc lỗi đó là anh bị mất uy tín ngay, bị nghi ngờ năng lực ngay, tệ nữa là anh bị tẩy chay ngay. BLV người Anh Tim White trong một mùa bóng đã bị người hâm mộ cho là BLV tồi nhất chỉ qua hai trận trong khuôn khổ Giải UEFA 2009. Ở trận Besiktas gặp Manchester United, giọng bình luận của Tim White bị coi như giọng đưa tang. Còn ở trận Debrecen gặp Liverpool, bóng vừa lăn White đã buông một câu “Liverpool là đội vô địch Giải ngoại hạng Anh”. Một độc giả Anh đã mô tả Tim White khi nói câu đó là đã “đạp chân vào miệng” (put his foot in his mouth). Mới hay, BLV nên nhớ câu các cụ ta xưa hay nói “sảy chân với được, sảy miệng khó với”.

Nỗi lo của tôi có thực. Nhưng tôi vẫn hi vọng vào sự chuẩn bị chu đáo của các nhà đài truyền hình về mọi mặt cho mùa World Cup này ở tận Nam Phi. Chu đáo không chỉ trang thiết bị kỹ thuật, không chỉ tay nghề chuyên môn máy móc, đường truyền đường dẫn, đường hình đường tiếng mà còn ở khâu BLV. Tôi biết các anh vất vả, đam mê nên vất vả, công sức bỏ ra nhiều mà nhiều khi chỉ được khen ít, bị chê nhiều. Tôi biết các anh không phải không biết những lỗi thường gặp, những sai sót thường mắc của cái nghề nói theo trái bóng này. Biết mà vẫn bị, đó là một thách thức. Thực mà nói, không phải ai cũng làm BLV bóng đá được. Đọc nhiều, nhớ kỹ chưa hẳn đã có thể bình luận hay, nếu anh không có phản xạ nhanh, phản ứng kịp thời từ mắt nhìn, đầu nghĩ và miệng nói ra. Thực mà nói, BLV bóng đá đòi hỏi người thông minh và hóm hỉnh. Hình như hai điều này các BLV của ta còn thiếu và yếu. Thôi thì, mượn lời các anh hay nói về cầu thủ trong trận đấu, tôi chỉ mong các BLV kỳ này làm được “tròn vai” nói của mình.