Trà Vinh họp báo về việc thu giữ tranh 'Biển chết'

MẬU TRƯỜNG

TTO - Ngày 3-7, Hội Văn học Nghệ thuật Trà Vinh tổ chức họp báo thông tin về việc 'Kỷ luật hội đối với hội viên' - họa sĩ Nguyễn Nhân.

Bức tranh “Biển chết” được trưng bài tại buổi họp báo - Ảnh: Mậu Trường

Tại buổi họp báo, ông Lê Văn Bài - chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Trà Vinh, khẳng định: “Việc xử lý vụ việc căn cứ vào hành vi xâm phạm bản quyền tác giả chứ không liên quan gì đến vấn đề nhạy cảm hoặc chính trị như một số trang mạng và một số báo đặt ra”.

Không liên quan đến vấn đề nhạy cảm hoặc chính trị

Theo ông Lê Văn Bài, ngày 27-4-2016 Hội Văn học Nghệ thuật Trà Vinh phát hành thông báo Cuộc thi sáng tác mỹ thuật tỉnh Trà Vinh năm 2016.

Ban giám khảo cuộc thi có họa sĩ Huỳnh Văn Mười (Uyên Huy) - chủ tịch Hội Mỹ thuật TP.HCM làm trưởng ban và họa sĩ Nguyễn Xuân Đông - ỦY viên Ban Kiểm tra Hội Mỹ thuật Việt Nam làm thành viên.

Ngày 5-7-2016 diễn ra buổi chấm giải tại Nhà trưng bày Hội VHNT. Kết quả họa sĩ Nguyễn Nhân với tác phẩm “Biển chết” đạt giải ba. Lễ tổng kết - trao giải - phát thưởng và khai mạc triển lãm diễn ra vào dịp kỷ niệm 71 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9.

Tuy nhiên, khi tạp chí Văn nghệ Trà Vinh (số 102 & 103 - Xuân Đinh Dậu 2017) đăng tải các tác phẩm mỹ thuật được giải năm 2016, ban biên tập tạp chí và thường trực Hội nhận được nhiều ý kiến phản hồi bức tranh “Biển chết” rất giống với bức ảnh “Điêu đứng vì biển chết”.

Bức ảnh này của nhóm nhà báo PVT - Thành Quang, đăng trên báo Thanh Niên số ra ngày 21-4-2016. Cùng lúc đó, VTV1 công bố bức ảnh nói trên, nhiều họa sĩ, văn nghệ sĩ Trà Vinh rất bức xúc vì việc này.

Ngày 23-1-2017 thường trực Hội giao cho chi hội Mỹ thuật mời họa sĩ Nguyễn Nhân tường trình. Tại tờ tường trình ngày 3-2-2017, họa sĩ Nguyễn Nhân thừa nhận đã: “Phóng tác từ bức ảnh trắng đen …đã một phần nào đó sao chép bản quyền”.

Theo ông Lê Văn Bài, trước đó năm 2009 họa sĩ Nguyễn Nhân đã xâm phạm quyền tác giả với hành vi “sao chép” tác phẩm “Giai điệu mùa xuân” của họa sĩ Nguyễn Lâm thành tác phẩm “Giai điệu tháng Tư” để đăng trên Tạp chí Văn nghệ Trà Vinh.

Tại buổi họp báo, nhiều phóng viên đặt câu hỏi vì sao không mời họa sĩ Nguyễn Nhân để đối chất và làm rõ các vấn đề liên quan, ông Trần Văn Dũng - phó chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Trà Vinh, cho biết: “Đây là buổi họp báo, không tranh luận vấn đề nên không mời họa sĩ Nguyễn Nhân tới”.

Cùng ngày, trao đổi với họa sĩ Nguyễn Nhân về tác phẩm “Giai điệu tháng Tư” của mình, ông Nhân cho biết trước đó ông cùng với một người bạn ghé nhà họa sĩ Nguyễn Lâm ở TP.HCM để chơi.

“Khi thấy bức tranh sơn mài “Giai điệu mùa Xuân” của họa sĩ Nguyễn Lâm đẹp, người bạn của tôi đã tính mua nhưng do phải mang qua nước ngoài nên không thể mang theo vì cồng kềnh nên tôi đã đặt vấn đề với tác giả cho phép vẽ lại bức tranh đó bằng sơn đầu để tặng người bạn và được họa sĩ Nguyễn Lâm đồng ý”, họa sĩ Nguyễn Nhân nói.

Theo họa sĩ Nguyễn Nhân, sau đó chính tay họa sĩ Nguyễn Lâm phác thảo lại đường nét cơ bản để họa sĩ Nguyễn Nhân mang về rồi hoàn thiện bức tranh trước khi tặng lại cho người bạn. Người bạn này sau đó không chịu nhận và đã trả 300 USD cho họa sĩ Nguyễn Nhân.

“Tôi phóng tác và được sự đồng ý của tác giả. Tác giả không kiện thì thôi tại sao hội lại kỷ luật tôi”, họa sĩ Nguyễn Nhân đặt vấn đề.

Tuy nhiên, tại buổi họp báo ông Trần Văn Dũng cho rằng đấu tranh chống lại việc vi phạm bản quyền là trách nhiệm chung của tất cả mọi người, trong đó có Hội Văn học Nghệ thuật Trà Vinh.

“Chuyện tranh chấp bản quyền là việc giữa các tác giả, còn ở đây chủ thể là hội và một chủ thể khác là hội viên. Chuyện có phản đối hay không phản đối không làm sai lệch bản chất vấn đề là xâm phạm quyền tác giả.

Bên cạnh đó, đây là quyết định kỷ luật của hội đối với hội viên mình có căn cứ vào điều lệ của hội đã được UBND tỉnh thông qua, căn cứ vào quy chế hoạt động của ban thường vụ hội và quy chế cuộc thi nên đưa ra hình thức kỷ luật là đủ cơ sở và căn cứ”, ông Dũng nói.

Buổi họp báo thu hút hàng chục phóng viên tham dự - Ảnh: Mậu Trường

Bức tranh “Biển chết” được định giá 1.200 USD

Về việc tạm giữ bức tranh có thuộc thẩm quyền hội, ông Lê Văn Bài, cho biết thường trực Hội Văn học nghệ thuật Trà Vinh chỉ muốn đảm bảo nội dung bức tranh không bị làm sai lệch trong quá trình xử lý hoặc có khiếu nại, phản ảnh.

Sau này khi hoàn tất việc xử lý sẽ giao trả lại cho họa sĩ Nguyễn Nhân.

Tuy nhiên, trước buổi họp báo diễn ra, họa sĩ Nguyễn Nhân cho biết ngay sau khi tác phẩm đạt giải 3, có người đã định giá bức tranh đó 1.200 USD.

“Tuy nhiên, cùng là giới nghệ sĩ nên tôi đồng ý bán với giá 700 USD. Nhưng tranh bị thu giữ thì lấy đâu ra mà giao cho khách hàng. Sau này nếu bức tranh được trả lại, khách hàng không mua nữa thì ai chịu trách nhiệm?”, họa sĩ Nguyễn Nhân nói.

Chuyển thắc mắc này đến ông Trần Văn Dũng, ông cho biết "đang trong thời gian giải quyết, bức tranh cũng không thể đem ra giao dịch mua bán được. Nếu có phát sinh khiếu nại về vấn đề này, hội cũng sẽ giải quyết theo quy định”, ông Dũng nói.

Về phía mình, họa sĩ Nguyễn Nhân cho biết sau khi xảy ra lùm xùm xung quanh bức tranh của mình, ông đã bị suy sụp và bệnh trở nặng.

Mới đây ông bị tai biến nhẹ, liệt nửa người nên không muốn nhắc nhiều đến chuyện này nữa. Ông cho biết thêm, nếu không còn cách nào khác, ông sẽ xin ra khỏi hội để tập trung cho việc giảng dạy của mình.

Như báo Tuổi Trẻ đã thông tin, ngày 1-6-2017 Hội Văn học nghệ thuật Trà Vinh đã ra Quyết định kỷ luật Hội đối với họa sĩ Nguyễn Nhân.

Quyết định kỷ luật gồm: “Cảnh cáo, thời gian thử thách là một năm” đối với họa sĩ Nguyễn Nhân, sinh năm 1953 - hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Trà Vinh, ngoài ra, hủy kết quả và thu hồi giải 3 cuộc thi sáng tác Mỹ thuật tỉnh Trà Vinh năm 2016 đối với tác phẩm Biển chết.

Giải thưởng bao gồm chứng nhận và tiền thưởng là 2 triệu đồng. Thu hồi kinh phí hỗ trợ sáng tác mỹ thuật năm 2016 đối với họa sĩ Nguyễn Nhân là 1,2 triệu đồng.

Thu giữ làm tang vật đối vói bức tranh “Biển chết”. Trong thời gian thử thách, họa sĩ Nguyễn Nhân không được tham gia cuộc thi mỹ thuật hội Văn học Nghệ thuật Trà Vinh tổ chức".