Công trình vi phạm xây dựng tại phường Thới An được báo Tuổi Trẻ phản ánh gần đây - Ảnh: MINH HÒA
Từ ngày 1-7, UBND cấp xã (phường/xã/đặc khu) có thẩm quyền và chịu trách nhiệm quản lý về trật tự xây dựng (nói riêng) từ khâu cấp phép xây dựng đến khâu giám sát, xử lý vi phạm. Tuy nhiên lực lượng cấp xã hiện nay chưa đủ để bảo đảm nhiệm vụ này.
Thêm việc, cần thêm người đủ chuyên môn
Theo quy định, UBND cấp xã có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng cho một số loại công trình, bao gồm cả nhà ở riêng lẻ trong khu vực đô thị, trung tâm cụm xã, khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa thuộc địa bàn xã quản lý.
Cụ thể UBND xã, phường, đặc khu sẽ tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ xin phép xây dựng và xác minh quy hoạch theo quy định; cấp phép xây dựng; chấp thuận địa điểm xây dựng; quản lý, giám sát, xử lý vi phạm; thực hiện cưỡng chế công trình vi phạm.
Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM có chỉ đạo nghiên cứu phương án bổ sung nhân sự có chuyên môn cho UBND cấp xã thực hiện nhiệm vụ trên cơ sở điều chuyển, biệt phái... nhân sự từ Sở Xây dựng về địa phương.
Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường cũng chỉ đạo Sở Nội vụ phối hợp Sở Xây dựng khẩn trương nghiên cứu, đề xuất kiện toàn mô hình đội quản lý trật tự đô thị cấp xã phù hợp với yêu cầu, đặc điểm tình hình thực tiễn công tác quản lý nhà nước về đất đai, xây dựng, trật tự xây dựng.
Sở Xây dựng cũng được giao tham mưu, đề xuất trình UBND TP quyết định phân cấp cho UBND cấp xã và các đơn vị liên quan thực hiện công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn TP.
Trước hợp nhất, TP.HCM có lực lượng thanh tra xây dựng biên chế trực thuộc Sở Xây dựng chịu trách nhiệm về quản lý trật tự xây dựng. Cuối năm 2019 lực lượng thanh tra xây dựng tổ chức thành các đội thanh tra địa bàn quản lý trật tự xây dựng tại các quận huyện. Địa bàn tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu trước hợp nhất thì có Đội quản lý trật tự đô thị chịu trách nhiệm quản lý trật tự xây dựng.
Từ ngày 1-7-2025, lực lượng thanh tra xây dựng thuộc Sở Xây dựng của TP.HCM, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu cộng với thanh tra xây dựng của TP Thủ Đức (cũ) đã hợp nhất, tổ chức lại thành Phòng kiểm tra chuyên ngành thuộc Sở Xây dựng TP.HCM bao gồm 30 đội với gần 900 nhân sự.
Bước đầu 30 đội tổ chức gồm 6 đội khối cơ quan, 5 đội cơ động và 19 đội phụ trách các khu vực phủ kín địa bàn 168 phường, xã, đặc khu thuộc TP.HCM.
Biệt phái để quản chặt địa bàn
Để giải quyết yêu cầu trên, giám đốc Sở Xây dựng Võ Hoàng Ngân đã có tờ trình về các phương án, đề xuất phương án biệt phái một phần biên chế các đội phụ trách các khu vực thuộc phòng kiểm tra chuyên ngành tăng cường lực lượng, bổ sung nhân sự cho các xã, phường, đặc khu.
Theo đề xuất, nếu lãnh đạo TP chấp thuận chủ trương thực hiện, Sở Xây dựng sẽ khảo sát nhu cầu tăng cường lực lượng, bổ sung nhân sự của các địa phương nhằm đảm bảo phù hợp với đặc điểm tình hình diện tích tự nhiên, quy mô dân số; số lượng công trình xây dựng được cấp giấy phép xây dựng và tình hình vi phạm trật tự xây dựng.
Tiếp đó sở sẽ biệt phái một phần biên chế các đội phụ trách các khu vực cho địa phương với thời gian biệt phái tối đa 24 tháng. Hết thời gian biệt phái TP.HCM sẽ đánh giá hiệu quả, hạn chế khi thực hiện biệt phái và đề xuất phương hướng tiếp tục tăng cường lực lượng (biệt phái, điều động) đảm bảo phù hợp thực tiễn và tình hình thực hiện nhiệm vụ được giao.
Đánh giá về phương án đề xuất của Sở Xây dựng, tại tờ trình cho UBND TP.HCM, Sở Nội vụ đồng thuận và đề nghị UBND TP chấp thuận phương án trên. Theo phân tích của Sở Nội vụ, thẩm quyền biệt phái công chức thuộc Sở Xây dựng đã được UBND ủy quyền cho giám đốc Sở Xây dựng. Đồng thời hiện Sở Xây dựng cũng đang tham mưu UBND TP phân cấp cho UBND cấp xã quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn TP theo quy định nghị định số 175/2024.
Do đó việc Sở Xây dựng đề xuất biệt phái công chức thuộc Sở Xây dựng về các UBND cấp xã để thực hiện chức năng, nhiệm vụ về quản lý trật tự xây dựng là phù hợp với quy định của pháp luật và tình hình thực tế.
Vi phạm xây dựng ở TP.HCM được kiểm soát hiệu quả
Giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2024, thực hiện chỉ thị số 23 của Thành ủy TP.HCM và Quy chế phối hợp quản lý trật tự xây dựng, Thanh tra Sở Xây dựng là đơn vị chủ trì, tiếp nhận 136.551 giấy phép xây dựng; phối hợp UBND cấp xã, cấp huyện và TP Thủ Đức thực hiện 324.827 lượt kiểm tra, phát hiện và đề xuất xử lý 2.676 trường hợp vi phạm.
Sau năm năm thực hiện, tổng số công trình vi phạm trên địa bàn TP là 3.085 công trình, bình quân 1,7 vụ/ngày, giảm 6,9 vụ/ngày so với bình quân số vụ vi phạm trước thời điểm ban hành chỉ thị số 23.
Luật sư Bùi Quốc Tuấn (Đoàn luật sư TP.HCM):
Cần công cụ và khung pháp lý
Mô hình tổ chức Thanh tra xây dựng, Đội thanh tra địa bàn ở TP.HCM đã chứng minh được hiệu quả quản lý nhà nước về trật tự xây dựng. Đây là lực lượng đủ chuyên môn, tương xứng nhiệm vụ, gắn chặt với địa bàn quản lý. Với tổ chức chính quyền hai cấp, cấp xã đã được quy định mở rộng thêm nhiều thẩm quyền về lĩnh vực quản lý nhà nước về xây dựng.
Đồng thời với mô hình tổ chức mới có thể thấy chính quyền cấp xã có vai trò quản lý toàn diện về lĩnh vực xây dựng, trật tự xây dựng ở cơ sở trong phạm vi quản lý.
Với đô thị lớn, tốc độ đô thị hóa cao như TP.HCM thì rất cần công cụ chính là sự bổ sung lực lượng kiểm tra, xử lý vi phạm về xây dựng đủ mạnh để họ quản lý tốt trật tự xây dựng trên địa bàn.
TP.HCM cũng cần sớm ban hành quy định phân cấp quản lý nhà nước về trật tự xây dựng cho chính quyền cấp xã. Bởi lẽ khung pháp lý rõ ràng để quản lý hiệu quả trật tự xây dựng ở địa bàn là rất cần thiết cho chính quyền cấp xã.
Rõ việc, rõ trách nhiệm
TP.HCM hợp nhất có diện tích lớn và là địa phương có tốc độ đô thị hóa rất cao với nhiều công trình xây dựng. Tùy vào quy mô, tính chất mà công trình được cấp phép bởi UBND cấp xã, cấp huyện, Sở Xây dựng, Bộ Xây dựng, trưởng Ban quản lý các khu chế xuất, khu công nghiệp.
Để bảo đảm quản lý hiệu quả về trật tự xây dựng thì một trong những yêu cầu rất quan trọng đó là lực lượng chịu trách nhiệm quản lý phải bám sát, nắm chắc địa bàn được phân công.
Tại TP.HCM (trước hợp nhất), chủ tịch UBND cấp xã chịu trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra, phát hiện và xử lý công trình xây dựng không có giấy phép xây dựng, công trình xây dựng sai nội dung giấy phép xây dựng do UBND cấp xã cấp. UBND cấp huyện chịu trách nhiệm theo dõi, kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý đối với các công trình xây dựng trên địa bàn quản lý.
Đội thanh tra địa bàn là đơn vị gắn liền với địa bàn quận, huyện chủ trì, phối hợp phòng quản lý đô thị, UBND cấp xã chịu trách nhiệm tham mưu UBND cấp huyện quản lý trật tự xây dựng. Qua đó sẽ kịp thời phát hiện, lập biên bản, đề xuất cấp có thẩm quyền ra quyết định xử phạt, cưỡng chế.
Còn tại Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu thì phân cấp cho UBND cấp huyện, cấp xã theo dõi, kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn và xử lý đối với các công trình xây dựng thuộc thẩm quyền thông qua các đội quản lý trật tự đô thị.
Theo quy định, thực hiện chính quyền địa phương hai cấp cùng với sự tăng lên về quy mô diện tích, dân số, thẩm quyền UBND cấp xã cũng tăng lên rất nhiều do tiếp nhận gần như toàn bộ thẩm quyền của UBND cấp huyện và chịu trách nhiệm trong lĩnh vực quản lý xây dựng trên địa bàn.
Trong khi đó 19 đội kiểm tra chuyên ngành về trật tự xây dựng thuộc Sở Xây dựng do sự thay đổi về tổ chức, mô hình, địa bàn nên khó gắn bó, nắm chắc địa bàn để bảo đảm hiệu quả quản lý.
Trước yêu cầu thực tiễn trên cần tăng cường lực lượng kiểm tra chuyên ngành cho UBND cấp xã nhưng phải phù hợp quy định về biên chế với chủ trương tinh gọn và phân cấp cho UBND cấp xã về quản lý trật tự xây dựng.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận