Khi công nghiệp vận tải ra đời và phát triển (Hỏa xa: năm 1804; Hàng không: năm 1903) và sự xuất hiện của ngành Viễn thông (Điện tín: 1876; Điện thoại: 1884; Radio: 1895) phát triển, thì ngành du lịch cũng phát triển theo. Ngoài du lịch tìm việc làm, các loại hình du lịch khác như du lịch sức khỏe (qua loại hình tắm suối nước khoáng…), du lịch để du học…

Công ty du lịch đầu tiên trên thế giới là Công ty du lịch Cox & Kings (1758), ra đời tại Anh. Năm 1842, một công ty du lịch Anh khác cũng đã ra đời và còn tồn tại đến thế kỷ XXI này là Công ty Thomas Cook.

Thế kỷ trước, chỉ trừ ở Mỹ, ngành du lịch chuyên đề chưa thật sự phát triển. Và du lịch chuyên đề (tiếng Anh: Special Interest Travel), chủ yếu tập trung vào lãnh vực như Khen thưởng (Incentive), Thương mại (Corporate), Người cao tuổi (Anh: Senior Citizen travel, Mỹ: Mature Adult travel, Pháp: Voyage du Troisieme Age…).

Phóng to

Cuối thế kỷ XX, ngành du lịch chuyên đề bùng phát mạnh mẽ và ngày càng trở nên cực kỳ chuyên nghiệp nên cụm từ “Special Interest Tours” đã mau chóng được thay thế bằng cụm từ “Travel Niche Markets”.

Từng tour chuyên đề có những thị trường du khách riêng, nhân viên phục vụ với chuyên môn riêng, cấu trúc tài liệu hướng dẫn riêng và các từ ngữ cũng rất riêng chỉ riêng dành cho những du khách thuộc tour chuyên đề ấy hiểu. Văn phòng tour vì thế cũng sắp xếp, bài trí chuyên nghiệp, với tính chuyên đề cao, kèm theo là hàng chục dịch vụ chuyên môn đính kèm cho tour từng chuyên đề một.

Tour chuyên đề ra đời để đáp ứng nhiều lý do như đa dạng hóa sản phẩm du lịch, đáp ứng tâm lý từng nhóm du khách có cùng ý thích với nhau, đáp ứng tinh thần khao khát tìm những điều mới lạ.

Du lịch chuyên đề được chia thành hai nhóm: Physical (Vật thể) và Non-physical (Phi vật thể)

Với khoảng trên 300 chuyên đề khác nhau cho cả hai nhóm, như du lịch tham dự thể thao, du lịch balô, du lịch dã ngoại, du lịch golf… cho nhóm 1, và du lịch ẩm thực, du lịch bảo tàng, du lịch giáo dục, du lịch hành hương, du lịch sinh ngữ, du lịch nghệ thuật, du lịch phát triển ngành nghề, du lịch sinh thái, du lịch sức khỏe, du lịch văn hóa, du lịch mua sắm, du lịch xem thể thao… cho nhóm 2.

Ở Việt Nam, với yếu tố vị trí đất nước, con người, thiên nhiên, văn hóa và hạ tầng cơ sở (Cơ sở lưu trú, đường sá, điện nước, viễn thông…) khá thuận lợi, một số loại hình du lịch chuyên đề đã phát triển khá tốt (tuy vẫn còn cần phải được chuyên môn hóa hơn) như du lịch khen thưởng (Incentive Travel), du lịch thương mại (MICE: hội nghị, triển lãm, gặp gỡ…), du lịch thư giãn, du lịch biển (Beach Travel), du lịch tàu biển (Cruise Travel), du lịch dã ngoại, du lịch tổ chức sự kiện (Business Events Travel) và du lịch văn hóa.

Phóng to

Do đặc tính sản phẩm du lịch (dịch vụ phi sản xuất, tính đồng bộ, tính văn hóa, tính độc lập…) khá riêng biệt, ngành du lịch cần bộ máy quản lý gọn nhẹ, chuyên nghiệp, linh động, thích nghi, chương trình phát triển được qui hoạch một cách khoa học có tầm nhìn trước mắt và lâu dài, luôn đáp ứng nhu cầu thường thay đổi của du khách bằng những sản phẩm mang tính sáng tạo, có giáo dục cộng đồng kịp thời và rộng khắp (đặc biệt ở Việt Nam, cần chú trọng hình ảnh tốt đẹp, đạo đức nghề nghiệp và môi trường…).

Riêng ở Việt Nam, chúng ta có thể phát triển một số tour chuyên đề thích hợp như: du lịch lịch sử, du lịch về nguồn (cho các thế hệ Việt kiều), du lịch ẩm thực (Culinary Arts Travel), nhất là khi thức ăn Việt Nam không cay nồng đang dần trở nên nổi tiếng hợp vệ sinh và dinh dưỡng trên thế giới), du lịch nông nghiệp (Agriculture Travel), du lịch khoa học (xem động vật, thực vật…), du lịch giáo dục (Educative Travel), du lịch sinh thái đích thực (Eco-Tourism hay Geotourism: không phải du lịch xanh, du lịch dã ngoại hay du lịch sông nước…), du lịch tham dự thể thao, du lịch xem thể thao, du lịch thanh niên - sinh viên - học sinh, du lịch thư giãn, du lịch hành hương Phật tích…

Việt Nam có thể phát triển tour nghệ thuật gồm tour truyền hình, tour video, tour nhiếp ảnh, tour văn chương, tour tranh ảnh v.v… vừa du lịch thưởng ngoạn, vừa tức cảnh sinh tình sáng tác những tác phẩm nghệ thuật của mình… Hay du lịch chuyên đề ở VN có thể là 1.001 Team Building Games chuyên nghiệp, với mục đích thông qua các trò chơi khác nhau, phát triển các đức tính của cả người lãnh đạo lẫn nhân viên: tính lãnh đạo, tính cộng đồng, tính sáng tạo, tính hiệu quả, tính trách nhiệm...

Phóng to

Phóng to

Phóng to

Phóng to

Phóng to

Người làm du lịch chuyên đề cần có nhiều kiến thức, đặc biệt phải giỏi một hay nhiều sinh ngữ để luôn cập nhật hóa kiến thức và các trải nghiệm mới thông qua tài liệu, sách vở trên khắp thế giới. Người làm du lịch chuyên đề cũng phải cần có cái tâm vì đây là công việc không thể tính đến chuyện “ăn xổi ở thì”.

Việt Nam ta đặc biệt cần nhiều người có tầm và có tâm để cùng nhau góp phần phát triển lĩnh vực chuyên môn này (song song với việc phát triển của ngành du lịch truyền thống).

Nhà nước và ngành du lịch Việt Nam cũng cần giúp các doanh nghiệp du lịch Việt Nam trong việc cải tạo các chính sách về thuế, tài chánh, khen thưởng và cả những chính sách khuyến khích khác để doanh nghiệp Việt Nam vững tâm đầu tư công sức và tài chánh cho lĩnh vực không khói đặc biệt này, nâng vị trí ngành du lịch Việt Nam lên một tầm cao mới, xứng đáng hơn với bề dày lịch sử, văn hóa và tính sáng tạo của các doanh nghiệp du lịch Việt Nam.