Tờ rơi quảng cáo cho vay vốn trên đường Nguyễn Trọng Tuyển, Q.Phú Nhuận, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Muốn chặt "vòi" tín dụng đen đang hoành hành tại các khu vực nông thôn, ngành ngân hàng (NH) phải tạo thuận lợi hơn nữa trong thủ tục cho vay, đồng thời đưa NH lưu động về các địa phương, vùng sâu vùng xa….

Đây là một trong những nội dung được đại diện các địa phương đưa ra tại hội nghị triển khai giải pháp đẩy lùi tín dụng đen do NH Nhà nước tổ chức sáng 8-3 tại TP Pleiku (Gia Lai).

Tín dụng đen vươn "vòi" vì... thủ tục nhanh

Ông Nguyễn Văn Yên, phó chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, cho biết hoạt động tín dụng đen trên địa bàn khá rầm rộ và công khai, trong khi người dân nhìn thấy "nhiều đối tượng bất hảo, đòi nợ thuê đi trên những chiếc xe Jeep ghi số 113, tưởng công an đi đòi nợ nên rất sợ". "Qua giám sát gần 2.000 biệt thự và nhiều nhà nghỉ, nhà trọ tại địa phương, chúng tôi phát hiện có các đối tượng ở tỉnh ngoài đến lưu trú để hoạt động cho vay nặng lãi, đòi nợ thuê" - ông Yên nói.

Để ngăn chặn các đối tượng hoạt động tín dụng đen, ông Yên cho rằng cần mạnh tay tổng kiểm tra các cơ sở cầm đồ, kinh doanh dịch vụ đòi nợ thuê, thậm chí cả những biệt thự, nhà cho thuê lưu trú dài ngày. Qua kiểm tra 93 cơ sở, cơ quan chức năng Lâm Đồng đã phát hiện và xử phạt hành chính 63 cơ sở vi phạm. "Từ năm ngoái đến nay, Lâm Đồng là địa phương thứ hai sau TP.HCM tạm ngưng cấp phép cho các cơ sở kinh doanh đòi nợ thuê để kiểm tra về nhân thân, điều kiện kinh doanh của những đơn vị này" - ông Yên cho hay.

Trong khi đó, Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai Dương Văn Trang cho biết trên địa bàn vừa xảy ra vụ một nhóm đối tượng đòi nợ một người dân, nhưng người vay mất khả năng thanh toán nên nhóm này đã đánh đập, hành hạ con nợ đến tử vong. Theo ông Trang, tín dụng đen hoành hành, dễ dàng len lỏi, vươn "vòi" vào các địa phương, nhất là các tỉnh Tây Nguyên nhờ "thủ tục nhanh, cấp tiền ngay".

Những người dân, đặc biệt là người dân nghèo, đang cần một khoản tiền vì những lý do cấp bách như chữa bệnh khi cha đau mẹ ốm, tai nạn bất ngờ, nộp học phí cho con... Muốn vay vốn ở NH, thời gian làm thủ tục phải mất nhiều ngày và cần tài sản thế chấp, nên người dân phải tìm đến các tổ chức cho vay nặng lãi để được giải quyết nhanh gọn. Do đó, ông Yên đề nghị ngành NH nên rút gọn thủ tục cho vay nhanh nhất có thể để giúp người dân tiếp cận nguồn vốn NH.

Sẽ tăng cho vay, xem xét gia hạn nợ

Phát biểu tại hội nghị, Thống đốc NH Nhà nước Lê Minh Hưng cho biết NH Nhà nước sẽ sửa chính sách theo hướng khuyến khích các tổ chức tín dụng mở rộng mạng lưới hoạt động, phát triển các sản phẩm cho vay tín dụng tiêu dùng đến các vùng công nghiệp, khu vực đông dân, vùng sâu vùng xa. Đặc biệt, sẽ có quy định rõ ràng với hoạt động cho vay tiêu dùng, lãi suất, điều kiện cho vay không có tài sản đảm bảo, hoàn thiện quy định về cho vay cầm cố bằng sổ tiết kiệm, tạo điều kiện để các NH thương mại cho vay tiêu dùng cá nhân.

NH Nhà nước cũng sẽ sửa đổi thông tư 43 năm 2016 nhằm kiểm soát chặt chẽ quy mô, điều kiện kinh doanh, phạm vi địa bàn hoạt động, khuôn khổ lãi suất, điều kiện cho vay, điều kiện thu hồi nợ... để ngăn chặn nguy cơ mất an toàn và tiếp tay cho tín dụng đen hoạt động.

Ngoài ra, sẽ tiếp tục yêu cầu các tổ chức tín dụng xem xét gia hạn nợ, điều chỉnh kỳ hạn trả nợ khi người dân chưa trả được nợ đúng hạn do các nguyên nhân chính đáng. "Agribank sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai chương trình tín dụng cho vay tín chấp 5.000 tỉ đồng tại địa bàn Gia Lai - địa bàn điểm nóng về tín dụng đen, để đáp ứng kịp thời các nhu cầu vốn cấp bách của người dân" - ông Hưng cho biết.

Theo ông Đào Minh Tú - phó thống đốc NH Nhà nước, NH Nhà nước kêu gọi và chỉ đạo các NH làm sao có mức lãi suất hợp lý để tạo điều kiện cho người vay, nhất là nông dân và người lao động có thu nhập thấp vay vốn để chữa bệnh, để đóng tiền học cho con...

Để xử lý và ngăn chặn được hoạt động tín dụng đen hiệu quả hơn, NH Nhà nước cũng đề nghị Bộ Công an khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ ban hành chỉ thị về tăng cường phòng ngừa đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật có liên quan đến hoạt động tín dụng đen, nghiên cứu đề xuất sửa đổi Bộ luật hình sự, xử lý nghiêm khắc tội phạm hoạt động tín dụng đen.

Lãi suất tín dụng đen 365%/năm!

Ông Trần Xuân Hải - phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông - cho biết trên địa bàn tỉnh hiện có 186 cơ sở hoạt động kinh doanh dịch vụ cầm đồ, trong đó có 38 cơ sở với 38 đối tượng có biểu hiện hoạt động liên quan đến tín dụng đen. Các đối tượng chủ yếu dùng tờ rơi tiếp thị với nhiều hình thức khuyến mãi hấp dẫn để thu hút người vay như vay không cần thế chấp, thủ tục đơn giản, nhận tiền ngay...

Hai đối tượng cho vay nặng lãi, hoạt động tín dụng đen bị Công an Đắk Nông khởi tố, bắt tạm giam để điều tra - Ảnh: NAM NGUYÊN

Trái lại, người vay phải trả lãi suất rất cao 282-365%/năm, nhiều trường hợp không có khả năng trả nợ do lãi mẹ đẻ lãi con. "Khi đó, bọn chúng sẽ có nhiều thủ đoạn đòi nợ hết sức manh động: gây sức ép đối với người đi vay và nhân thân của họ như đe dọa, khủng bố về tinh thần, đổ chất thải, chất bẩn vào nơi ở, nơi sinh hoạt của người vay; tụ tập đông người tại nơi làm việc, kinh doanh, sản xuất của họ và người thân để gây sức ép; thuê các đối tượng hình sự để đe dọa..." - ông Hải nói.

Theo thống kê của UBND tỉnh Lâm Đồng, từ năm 2018 đến nay trên địa bàn đã phát hiện 87 vụ việc liên quan đến hoạt động tín dụng đen. Công an đã khởi tố 19 vụ, 50 bị can; xử lý hành chính 16 vụ, 30 đối tượng. Hiện nay địa phương đang giải quyết 34 vụ, trong đó khởi tố 10 vụ, 25 bị can.

Vay 5 triệu đồng, mang nợ 80 triệu đồng!

Do mẹ bị bệnh nặng lại không có tiền, bà Trần Thị Út (48 tuổi, thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, Sóc Trăng) vay của một thanh niên tên Nghĩa (thị trấn Mỹ Xuyên) 5 triệu đồng, với giao kèo trả 200.000 đồng/ngày, sau 30 ngày xong nợ.

Công an Đắk Nông xử lý tang vật gồm sổ đỏ, chứng minh nhân dân và giấy vay nợ của người dân bị một nhóm cho vay nặng lãi thu giữ - Ảnh: NAM NGUYÊN

Tuy nhiên, sau 30 ngày trả nợ, bà Út được Nghĩa cho biết mới trả xong phần lãi, còn tiền gốc tiếp tục phải trả. Sau hơn 1 năm, cả tiền mẹ lẫn tiền con đã lên 36 triệu đồng, bà Út được Nghĩa giới thiệu để vay của Trần Danh Hiếu (53 tuổi, huyện Hoài Đức, Hà Nội) 40 triệu đồng, mỗi ngày trả lãi 400.000 đồng. Hôm "ba bên" gặp mặt, Nghĩa cấn ngang trên 36 triệu đồng bà Út đang nợ, tiền "cò" 1 triệu, bà Út chỉ còn nhận hơn 2 triệu đồng.

Bà Út cho biết ngày nào không trả lãi đều bị cộng dồn vào gốc, do vậy chỉ sau 3 tháng, từ số nợ ban đầu 5 triệu đồng, bà đã nợ Hiếu tổng cộng 80 triệu đồng.

Giữa tháng 10-2018, Hiếu kéo người đến nhà bà Út yêu cầu dọn đồ và giao nhà để trừ nợ, nếu không sẽ bị "xử" nên bà trình báo công an.

Theo Công an huyện Mỹ Xuyên, khoảng tháng 3-2018 Hiếu từ Hà Nội vào TP Sóc Trăng (tỉnh Sóc Trăng) thuê nhà tạm trú để cho vay nặng lãi với lãi suất 240-720%/năm. Công an huyện Mỹ Xuyên đã khởi tố vụ án hình sự "cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự" và đang tiếp tục mở rộng điều tra.

KHẮC TÂM