Phóng to

* Luật sư Đinh Văn Thảo (Đoàn luật sư TP.HCM):

Cán bộ địa chính không có thẩm quyền xác nhận hợp đồng

Về nguyên tắc, việc xác nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại cấp xã là phải do chủ tịch UBND xã thực hiện. Cán bộ địa chính xã nếu có tiếp nhận, xem xét hồ sơ thì cũng chỉ giữ vai trò tham mưu cho chủ tịch xã trong ký xác nhận hợp đồng, giao dịch. Nếu cán bộ địa chính có tham mưu sai thì phải chịu trách nhiệm với chủ tịch xã, nhưng trách nhiệm cuối cùng trong việc ký xác nhận hợp đồng vẫn thuộc về chủ tịch UBND xã.

Trong giao dịch, các bên mua bán nhà, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất có thể thỏa thuận với nhau về thời điểm giao tiền. Tuy nhiên, để đảm bảo không bị thiệt hại thì bên mua (hoặc nhận chuyển nhượng) nên chờ đến khi nào hợp đồng đã được cơ quan có thẩm quyền (có thể là UBND cấp xã hoặc cơ quan công chứng) xác nhận thì mới nên giao hết tiền.

Trường hợp của bà Huỳnh Thị Phương Thảo, dù cả hai bên đã ký tên vào hợp đồng giao dịch nhưng hợp đồng này chưa được chủ tịch UBND xã ký tên, đóng dấu (do đi vắng), tức hợp đồng này chưa có giá trị về mặt pháp lý. Bà Thảo cho rằng chỉ vì tin tưởng cán bộ địa chính đã kiểm tra mà ký thì rất dễ gặp rủi ro bởi cán bộ địa chính không có thẩm quyền ký xác nhận hợp đồng. Có thể cán bộ địa chính khi thẩm định đã tham mưu rằng hồ sơ đã đầy đủ, hợp pháp nhưng đến khi ký xác nhận, chủ tịch UBND xã có thể kiểm tra xác định lại, nếu không đầy đủ, đúng quy định sẽ không ký, như vậy giao dịch mua bán chuyển nhượng đó chưa có giá trị pháp lý. Người mua, nhận chuyển nhượng nhà đất cũng phải có trách nhiệm tự kiểm tra tính hợp pháp của lô đất mà mình muốn mua, phải trực tiếp kiểm tra giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của bên mua, điều kiện mua bán chuyển nhượng có hợp pháp hay không thì mới yên tâm thực hiện giao dịch, chuyển trả tiền mua bán.

Còn về người bán đất cho bà Thảo, nếu trước khi ký hợp đồng chuyển nhượng đất cho bà mà người này đã ký hợp đồng bán đất cho người khác nữa thì hành vi này đã có dấu hiệu của tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, cơ quan điều tra phải xem xét khởi tố nếu những thông tin, chứng cứ mà bà Thảo cung cấp là thật.

* Kiểm sát viên Nguyễn Văn Chung (viện trưởng Viện KSND Q.3, TP.HCM):

Cần làm rõ vụ việc

Trường hợp chủ sở hữu nhà đất đã ký hợp đồng bán, chuyển nhượng nhà đất cho một người rồi sau đó lại dùng giấy tờ nhà đất đó tiếp tục thỏa thuận mua bán, chuyển nhượng cho người khác để lấy tiền thì đã có dấu hiệu của hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo điều 139 Bộ luật hình sự.

Hành vi gian dối của người chủ đất thể hiện ở việc lô đất đã được ký chuyển nhượng cho người khác, tức không còn thuộc quyền sử dụng, quyền sở hữu của chủ đất nữa nhưng chủ đất vẫn tiếp tục dùng lô đất đó để thỏa thuận bán cho người khác và nhận tiền. Cơ quan điều tra cần phải điều ra làm rõ trước thời điểm thỏa thuận mua bán đất với bà Thảo, vợ chồng ông Sang có ký hợp đồng bán đất với người nào khác hay chưa. Nếu thật sự trước khi thỏa thuận bán đất cho bà Thảo, vợ chồng ông Sang đã ký hợp đồng bán đúng lô đất đó cho người khác thì hành vi của vợ chồng ông Sang đã có dấu hiệu gian dối để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của bà Thảo, cần phải được xử lý nghiêm theo pháp luật.

* Luật sư Trương Tiến Dũng (Đoàn luật sư Đồng Nai):

Đừng để lọt tội phạm

Vụ việc này cho thấy ông Nguyễn Thanh Sang và vợ đã có dấu hiệu lừa đảo bà Thảo ngay từ đầu. Đất còn thế chấp ngân hàng và có thửa đã chuyển nhượng cho người khác nhưng vợ chồng ông Sang tiếp tục mang đi bán lần hai là có cơ sở xử lý hình sự rồi.

Ông Trần Nhật Huy là cán bộ địa chính nên hiểu rất rõ các quy định nhưng đã có dấu hiệu giúp anh rể dùng thủ đoạn gian dối, yêu cầu bà Thảo ra phường để ký hợp đồng chuyển nhượng là sai quy định về chứng thực hợp đồng, có dấu hiệu đồng phạm. Vụ việc này không đơn giản chỉ là vi phạm hợp đồng dân sự. Bà Thảo đã có lý khi liên tục kèm các bằng chứng tố cáo đích danh vợ chồng ông Sang và cán bộ địa chính giăng bẫy mình để lừa đảo. Cơ quan điều tra cần làm rõ vụ việc, đừng vội xem đây chỉ là vụ án dân sự vì có thể để lọt tội phạm.