Việc thiết kế kỹ thuật đã được nhà thầu hoàn tất và nộp cho chủ đầu tư. 17/19 tập trong toàn bộ thiết kế kỹ thuật này đã được phê duyệt. Hiện còn lại hai tập thiết kế hồ chứa bùn đỏ và phòng cháy chữa cháy. Chúng tôi vẫn đang thuê các đơn vị chức năng tiếp tục thẩm định để có đánh giá đầy đủ nhất”.

Khai thác bôxit: Chi phí tăng cao, công nghệ lạc hậuKhai thác bôxit: nguy cơ thua lỗ nặng nề

Phóng to

Ông Bùi Quang Tiến - giám đốc Ban quản lý dự án Nhà máy alumin Nhân Cơ - Ảnh: B.D.

* Dự án đang gặp phải những khó khăn gì, thưa ông?

- Trong quá trình triển khai, chúng tôi đã gặp nhiều bất lợi như dự án có quy mô và công nghệ rất phức tạp, lần đầu tiên xây dựng ở Việt Nam nên chủ đầu tư cũng như nhà thầu có phần lúng túng. Việc giải phóng mặt bằng cũng mất rất nhiều thời gian vì vùng xây dựng nhà máy nằm trên khu vực “nhạy cảm”, diện tích đền bù quá lớn. Mặt khác, sau sự cố vỡ hồ chứa bùn đỏ ở Hungary, Thủ tướng đã yêu cầu chúng tôi phải thẩm tra lại thiết kế kỹ thuật hồ chứa bùn đỏ. Hiện nay quốc lộ 14 đã xuống cấp nên việc vận chuyển các thiết bị siêu trường siêu trọng gặp rất nhiều khó khăn. Chúng tôi nhìn nhận rằng năng lực quản lý của chủ đầu tư cũng có phần hạn chế, nhà thầu Chalieco (Trung Quốc) lần đầu tiên đảm nhận thi công dự án tại Việt Nam nên khá lúng túng trong các thủ tục pháp lý... Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất là chúng tôi chưa lường trước được những phản đối từ dư luận xã hội. Từ sau sự cố vỡ hồ chứa bùn đỏ ở Hungary đến nay liên tục có các tiếng nói về việc nên dừng hay tiếp tục dự án, các cơ quan báo chí và các tổ chức trung ương vào khảo sát và đánh giá liên tục khiến chúng tôi rất mệt mỏi, không chỉ chủ đầu tư mà nhà thầu, công nhân cũng ảnh hưởng tâm lý.

* Vừa rồi tại hội thảo do Liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật VN tổ chức ngày 9-5 ở Hà Nội, nhiều nhà khoa học đã lên tiếng phản đối dự án này và đưa ra các con số tính toán dự án sẽ lỗ nặng. Ông nhìn nhận thế nào về điều này?

- Chúng tôi đã đi nhiều nơi và theo dõi thị trường bôxit trên thế giới, nhận thấy giá nhôm dù hiện tại đang hạ thấp nhưng chắc chắn sẽ lên cao và ổn định sau này. Một dự án bôxit phải tính lời lãi, thu chi cả hàng chục năm chứ không phải 5-10 năm ban đầu. Việc hạch toán này đã được các nhà khoa học, các bộ ngồi lại với nhau và tính toán kỹ càng và đều nhận định rằng sẽ có hiệu quả. Hơn nữa kết quả khảo sát cho thấy nước ta đứng tốp đầu về trữ lượng bôxit, tiềm năng này phải được khai thác để phục vụ phát triển đất nước.

* Theo thiết kế, dự án Nhà máy alumin Nhân Cơ làm thử nghiệm, nhưng công suất dự tính lại tương đương dự án bôxit Tân Rai (Lâm Đồng), có nhất thiết phải thử nghiệm một dự án quá lớn như thế không, thưa ông?

- Với công suất thiết kế như hiện tại (650.000 tấn/năm), chúng tôi đã tính toán hết các mặt mới có thể có lợi nhuận. Dù mang tính chất là làm thử nghiệm nhưng cũng phải tính đến chuyện thu lại chứ!

Hiện dự án vẫn đang được tiếp tục, vật liệu, máy móc của chủ đầu tư đã đổ vào đó rất lớn rồi. Mặt khác đây là dự án lớn, được các cấp thẩm định và cho phép triển khai nên không thể nói dừng là dừng. Nếu dừng thì địa phương người ta sẽ nghĩ thế nào? Nhà thầu sẽ nghĩ thế nào? Đó là chưa kể chuyện bị phạt hợp đồng, hơn nữa hạch toán kinh tế và những lợi ích về nhiều mặt mà dự án sẽ mang lại là rất lớn nên chúng tôi sẽ tiếp tục triển khai.