Phóng to

Không nên tự mua thuốc uống khi chưa có toa của bác sĩ Ảnh: N.C.T.

Thuốc điều trị bệnh trầm cảm có thể làm người uống bị nghiện nên không bỏ thuốc được lâu, bỏ vài ngày là phải dùng lại hoặc có thể uống suốt đời? Người bệnh nhẹ uống thuốc trị trầm cảm có thể điên vì chất gây ngủ và nghiện, hoặc khi uống thuốc có thể mang thai không?...

Trả lời những vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Hữu Đức, ĐH Y dược TP.HCM, cho biết: Trầm cảm là một loại rối loạn sức khỏe tâm thần đang ảnh hưởng đến khá nhiều người. Có 10-15% người lớn được ghi nhận có thể gặp ít nhất một cơn trầm cảm trong cuộc sống của mình.

Nhiều người âm thầm... bị trầm cảm

* Bệnh trầm cảm nhẹ nếu uống: omega3 (trưa 1 viên, tối 1 viên), mgb6 (trưa 1 viên, tối 1 viên), sulpiride 50mg (trưa 1 viên, tối 1 viên) và tập thể dục cũng như đi bộ mỗi ngày có thể tự khỏi bệnh không, nếu có thì trong thời gian bao lâu? - Hiện nay người ta cũng ít dùng sulpiride để trị loạn thần vì thuốc dễ gây tác dụng phụ như hội chứng ngoại tháp, rối loạn vận động. Đó là chưa kể người bệnh tự ý dùng thuốc có tác dụng giải ức chế (như dùng thuốc an thần giải lo để trị mất ngủ do trầm cảm), đưa đến việc người bệnh tìm cách tự tử khi không kiềm chế được ý tưởng tự sát.

Rối loạn trầm cảm thường gặp nhiều ở nữ (gấp hai lần) so với nam. Đây là rối loạn mà người bệnh thường tưởng không việc gì nên âm thầm chịu đựng hoặc tìm cách tự chữa theo lời mách bảo, để có khi đi đến kết thúc rất đáng tiếc là tự vẫn.

Triệu chứng trầm cảm rất đa dạng. Khoảng 90% người bệnh thấy buồn chán, không hứng thú với mọi việc, không tha thiết với các hoạt động ưa thích trước đây; ăn mất ngon và có thể kèm theo sụt cân; rối loạn giấc ngủ đưa đến mất ngủ (có bệnh nhân lại than phiền là ngủ nhiều); rối loạn tâm thần vận động như chậm chạp, trì trệ hoặc ngược lại là không ngồi yên một chỗ; mặc cảm tự ti, khuếch đại lỗi lầm nhỏ của mình; ám ảnh ý tưởng muốn kết thúc cuộc đời...

Phải đến bác sĩ

Khi nghi ngờ bị rối loạn trầm cảm, người bệnh cần đi khám bệnh ở bác sĩ chuyên khoa tâm thần kinh để được chẩn đoán xác định và chỉ định đúng thuốc điều trị. Nếu bác sĩ chẩn đoán đúng bệnh và người bệnh dùng đúng thuốc chống trầm cảm thì có thể kiểm soát, cải thiện tình hình, thậm chí chữa khỏi hẳn bệnh.

Người bệnh không thể tự chẩn đoán mình bị rối loạn trầm cảm và tự dùng thuốc.

Thông thường, nếu người bệnh bị rối loạn trầm cảm, bác sĩ cho dùng thuốc chống trầm cảm (gồm chủ yếu ba loại: thuốc chống trầm cảm ba vòng, thuốc nhóm IMAO và thuốc mới gọi là thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc) đúng cách, đúng liều lượng. Thời gian dùng thuốc tùy bệnh mà dùng trong một thời gian hoặc kéo dài, thậm chí dùng lâu dài bởi ngưng thuốc có thể tái phát và bệnh nặng hơn.

Nếu dùng thuốc thuộc ba nhóm thuốc kể trên thì không bị nghiện. Dùng thuốc chống trầm cảm đúng cách theo chỉ định của bác sĩ sẽ không có chuyện đồn đại như “thuốc làm bệnh thần kinh nặng thêm, ngủ hoài và có thể bị điên”.

Còn người bệnh dùng thuốc 15 năm mà vẫn tiếp tục dùng là để kiểm soát bệnh, nếu ngưng dùng bệnh tái phát nặng hơn chứ không phải do bị nghiện. Trong thời gian chữa bệnh bằng thuốc, người bệnh nữ muốn mang thai nên thông báo cho bác sĩ biết để được hỗ trợ.

Người bệnh không nên tự chữa trị vì có thể làm bệnh nặng hơn do dùng thuốc không đúng. Thí dụ như đơn thuốc một bạn đọc hỏi để trị bệnh trầm cảm có thuốc sulpiride, là thuốc trị bệnh tâm thần phân liệt (tức trị loạn thần) chứ không phải thuốc trị trầm cảm, dùng như thế là sai.

Xin được nhấn mạnh lần nữa, người bệnh không nên tự tìm cách chữa bệnh mà nên đến khám ở bác sĩ chuyên khoa.