Tháng 3, những ngày này chắc nhiều người Việt sẽ mở lại đoạn phim quay cảnh những người lính công binh hải quân ôm lá cờ Tổ quốc quyết giữ Gạc Ma đã anh dũng hi sinh trước làn đạn xối xả từ nòng súng trên những con tàu của hải quân Trung Quốc. Không ai không nghẹn ngào và đau đớn như buồng tim mình bị thít chặt!

Đúng ngày này năm ngoái, 13-3-2015, lễ đặt viên đá xây khu tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma đã được tổ chức tại Cam Ranh (Khánh Hòa).

Khi khánh thành công trình này, chắc chắn con dân nước Việt sẽ về bên khu tưởng niệm để dâng nén tâm nhang tưởng vọng không chỉ 64 người lính đã hi sinh tại Gạc Ma vào sáng 14-3-1988 mà còn để tưởng nhớ đến xương máu người Việt đã để lại Biển Đông suốt hàng bao thế kỷ.

Cùng với hình ảnh một khu tưởng niệm hoành tráng đang dần hiện ra ở Cam Ranh, tôi lại tần ngần lục lại những tư liệu về cuộc chiến ở Gạc Ma mà từ nhiều năm nay đã chú tâm lưu giữ.

Đó là hình ảnh con tàu HQ 604 trước giờ ra Trường Sa; là bức ảnh con tàu HQ 605 bị bắn cháy lật nghiêng ở thềm đá Len Đao, một bên mạn sườn còn nổi rõ số hiệu HQ 605; là con tàu HQ 505 đã ủi lên bãi Cô Lin trong buổi sáng 14-3 năm ấy và bốc cháy.

Con tàu HQ 505 bị cháy ấy đã biến thành một công sự thép để Cô Lin không bị rơi vào tay Trung Quốc.

Năm trước, khi theo dấu các liệt sĩ hi sinh trên tàu HQ 604, tôi đã tìm được một tấm hình con tàu này bị chìm dưới đáy biển, không xa thềm đảo Gạc Ma. Với sự chiếm đóng trái phép hiện nay của quân Trung Quốc ở Gạc Ma, việc tiếp cận con tàu dường như là không thể, dù trong khoang tàu HQ 604 vẫn còn nhiều hài cốt anh em.

Nhắc đến con tàu HQ 604 tôi lại nhớ đến thùng di vật được lưu giữ ở lữ đoàn hải quân 125 (Đoàn tàu không số). Dịp kỷ niệm 25 năm hải chiến Gạc Ma tôi đã về phòng truyền thống lữ đoàn và được các anh chỉ huy lữ đoàn cho phép được tận tay chạm vào các di vật.

Những di vật ấy được các thợ lặn của con tàu Thành Công 07 (Lý Sơn, Quảng Ngãi) chuyển về lữ đoàn.

Có gì trong chiếc hòm gỗ dùng đựng súng AK ấy: 2 ngòi nổ, 1 mặt nạ phòng độc M04, 2 hộp bộ đổi nguồn thông tin, 1 hộp đèn soi thông tin (đèn tín hiệu cũ), 1 bó dây điện nhỏ, 1 cuốc chim, 4 chiếc dép nhựa, 1 săm xe đạp, ba chiếc thắt lưng cũ kỹ đã bị đứt một đoạn, hai bát ăn cơm và chiếc quần quân trang của người lính công binh loang lổ dấu vết của biển cả với những vỏ hàu, vỏ ốc kết chặt, ba chiếc dép nhựa Tiền Phong màu trắng đã bị đứt quai...

Cả ba chiếc tàu tham gia hải chiến mà nay chỉ còn số di vật đựng chưa đầy một chiếc thùng gỗ quân dụng ư?

Dò hỏi qua nhiều người lính, tôi được biết tàu HQ 505 dạo ấy, sau khi “ủi bãi” lên Cô Lin và bị cháy, sau đó đã được lực lượng hải quân đưa thợ ra sửa chữa để đưa về quân cảng, tuy nhiên do hư hỏng quá nặng, khi đưa con tàu rời khỏi Cô Lin một quãng thì bị chìm và từ đó đến nay không rõ số phận xác tàu HQ 605 và HQ 505 đang ra sao.

Từ đây, tôi nghĩ giá mà trục vớt được chiếc HQ 505 để đưa về khu tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma hoành tráng và bề thế ở Cam Ranh, thì nơi đây sẽ thiêng liêng hơn khi có hình bóng những chiếc tàu.

Tôi lại nhớ hình ảnh con tàu Arizona bị chìm ở Trân Châu Cảng của người Mỹ. Xác con tàu Arizona vẫn yên vị cách mặt nước biển 7,5m và trong bảo tàng xây phía trên mặt nước, người ta vẫn nhìn thấy quá khứ bi hùng của họ.

*Đọc thêm: Gạc Ma: Phải công bố sự thật lịch sử với nhân dân