Hai bị cáo HuỳnhThanh Khiết và Lê Thanh Tùng tại tòa- Ảnh: T.L

Ngày 25-4, sau 3 ngày xét xử và nghị án, TAND TP.HCM tuyên phạt bị cáo Huỳnh Thanh Khiết (34 tuổi) 12 năm tù, Lê Thanh Tùng  (47 tuổi) 9 năm tù cùng về tội "buôn lậu".

Điều đáng nói là người được xác định là chủ mưu, cầm đầu của đường dây buôn lậu này đang được tạm đình chỉ điều tra vì bị tâm thần.

Cáo trạng thể hiện Công ty TNHH Nam Phương Luxury (trụ sở tại quận 3) do Nguyễn Thanh Phương thành lập. Phương lấy pháp nhân của công ty để nhập 4 container điện máy đã qua sử dụng nhưng lại khai báo với hải quan là máy móc sử dụng trong công nghiệp. Trị giá của lô hàng là hơn 4,2 tỉ đồng.

Trước đó, Phương chỉ đạo Lê Thanh Tùng làm các thủ tục để nhập khẩu lô hàng. Tùng đã tự nghĩ ra chủng loại, số lượng hàng và làm giả những chứng từ mua bán liên quan đến lô hàng để nộp hải quan.

Khi lô hàng được thông quan và đưa về kho ở quận Tân Bình thì bị cơ quan chức năng bắt giữ. Nguyễn Thanh Phương đã bỏ trốn và bị truy nã.

Tại cơ quan điều tra cũng như tại tòa, bị cáo Tùng và Khiết đều khai hai bị cáo chỉ là người làm thuê cho Phương. Cáo trạng cũng thể hiện hai bị cáo làm theo chỉ đạo của Phương.

Tháng 8-2017, cơ quan điều tra đã bắt giữ được Nguyễn Thanh Phương nhưng Phương bất ngờ xuất trình giấy chứng nhận tâm thần. Cơ quan điều tra đã phải tạm đình chỉ điều tra đối với Phương để chờ kết quả giám định.

Kết quả giám định cho thấy từ trước tháng 7-2015 đến tháng 9-2015, ông Phương có bệnh rối loạn phân liệt cảm xúc, hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi.

Từ năm 2015 đến khi bị bắt, ông Phương có bệnh tâm thần phân liệt, mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi.

Sau đó, Viện KSND TP.HCM đã ra quyết định bắt buộc chữa bệnh đối với ông Phương. 

Tháng 2-2018, Nguyễn Thanh Phương đã được tạm đình chỉ điều tra và chỉ có hai cấp dưới của ông phải hầu tòa.

Vấn đề ông Phương có mắc chứng tâm thần hay không đã được các luật sư đưa ra phân tích kỹ tại tòa. Các luật sư đặt vấn đề ông Phương tâm thần nhưng tại sao lại có thể điều hành vụ buôn lậu một cách bài bản; vẫn có những giao dịch bình thường như bán nhà, lái xe, lại còn mách cho các bị cáo khác bỏ trốn khi vụ án bị phát hiện…

Các luật sư cho rằng việc kết luận ông Phương bị tâm thần là không khách quan.

Về ý kiến này của các luật sư, hội đồng xét xử cho rằng trước đó đã trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung và giải thích kỹ về kết luận giám định tâm thần đối với Nguyễn Thanh Phương.

Kết quả điều tra bổ sung cho thấy Phương bị mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. HĐXX cho rằng tòa án đã làm đầy đủ trách nhiệm của mình.

Hiện nay, các luật sư trong vụ án đã gửi đơn đến Ủy ban Tư pháp của Quốc Hội đề nghị giám sát vụ án vì cho rằng có nhiều vấn đề không khách quan.