Đau thụ thể là cơn đau do có sự phá hủy mô, ví dụ như bị chấn thương mô. Các tín hiệu đau được truyền về não do các thụ thể cảm nhận về kích thích nhiệt, kích thích cơ học, kích thích hóa học. Còn đau kiểu thần kinh là cơn đau do tổn thương hệ thần kinh.

Đến nay các nghiên cứu về bệnh lý cơ xương khớp cho thấy đều có sự hiện diện của quá trình viêm làm tổn thương mô. Như vậy đau cơ xương khớp khởi đầu là kiểu đau thụ thể.

Khi cơn đau cơ xương khớp không được kiểm soát, các tín hiệu đau được đưa liên tục về não bộ sẽ dẫn tới tình trạng giảm ngưỡng đau của các thụ thể, điều này có nghĩa là chỉ cần một kích thích nhẹ cũng xuất hiện cơn đau.

Mặt khác trong cơ thể luôn có các thụ thể đau với ngưỡng kích thích rất cao, khi các kích thích đau không được kiểm soát và xảy ra liên tục sẽ làm các thụ thể này bị kích thích.

Như vậy, có thể thấy một kích thích vào thụ thể nhận cảm đau (ví dụ cơn đau cơ xương khớp) không được kiểm soát sẽ làm bệnh nhân thấy đau nhiều hơn và dễ bị đau hơn. Đây chính là hiện tượng nhạy cảm hóa ngoại biên.

Một cơ chế khác khiến cơn đau cơ xương khớp trầm trọng hơn là hiện tượng nhạy cảm hóa trung ương. Kích thích được truyền từ tế bào thần kinh thứ nhất sang tế bào thần kinh thứ hai sẽ được “lên dây cót” làm tín hiệu đau tăng lên về cường độ và thời gian nên người ta thấy đau nhiều hơn.

Bên cạnh đó, một hiện tượng đau đáng quan tâm: tình trạng chấn thương mô là rối loạn dinh dưỡng sau chấn thương hay còn gọi là hội chứng đau phức hợp vùng kiểu 1.

Đây là hiện tượng hay xảy ra ở người chấn thương xương khớp hay phẫu thuật, nhất là các xương, khớp nằm sát dưới da như bàn tay, bàn chân, gối, cổ chân. Biểu hiện của nó là tình trạng sưng tím chi nhất là khi đi lại, cảm giác cắn nhức vào ban đêm, rối loạn lông trên vùng chi bị tổn thương, da mỏng đi và có thể có loãng xương cục bộ vùng chi bị tổn thương.

Nguyên nhân của hội chứng này chính là do sự kích thích cung phản xạ giao cảm khi cơn đau thụ thể không được kiểm soát.

Đến đây chúng ta sẽ thấy cơn đau cơ xương khớp nếu không được kiểm soát tốt bằng các thuốc kháng viêm giảm đau không có corticoide sẽ làm xuất hiện hiện tượng nhạy cảm hóa ngoại biên và trung ương. Điều này dẫn đến cơn đau sẽ kéo dài, tăng nặng hơn, dẫn đến một kiểu đau thần kinh rất khó điều trị.

Tại Việt Nam, nhiều người bị tổn thương cơ xương khớp chỉ điều trị nguyên nhân mà không nên điều trị cơn đau. Rất tiếc là đến nay gần 90% bệnh cơ xương khớp vẫn chưa rõ nguyên nhân thật sự. Việc bỏ qua điều trị các tổn thương thụ thể sẽ làm cơn đau kéo dài và khó trị hơn.

Đây là nguyên nhân tại sao chúng ta thấy các bệnh nhân bị đau cơ xương khớp họ cảm thấy khổ sở vì cơn đau; đi khám từ bệnh viện này sang bệnh viện khác và từ bác sĩ này sang bác sĩ khác mà không thấy hài lòng. Cơn đau cứ hành hạ họ và làm họ không thể làm việc bình thường.