Phóng to

Chất lượng nước đầu ra tại Nhà máy nước Thủ Đức luôn được kiểm tra chặt chẽ. Trong ảnh: kỹ sư Hồ Thị Khánh (đeo kính) - ban kiểm nghiệm Nhà máy nước Thủ Đức - đang kiểm tra chất lượng nước đầu ra

Tuy nhiên, theo các chuyên gia môi trường, nhiễm mặn nước sông Sài Gòn có thể chỉ là chuyện “thời vụ”. Còn chuyện ô nhiễm đang xảy ra và diễn biến phức tạp trên sông Sài Gòn và Đồng Nai mới đáng lo ngại hơn. Mối nguy này mới thật sự uy hiếp các nhà máy cấp nước và ảnh hưởng đến hàng triệu người sử dụng...

Hết nguồn nước trong lành!

Ông Lê Văn Khoa, chi cục phó Chi cục Bảo vệ môi trường TP.HCM, cho biết đáng lo ngại nhất là tình trạng ô nhiễm vi sinh trên các sông cung cấp nước nguồn cho các nhà máy xử lý nước cấp của TP.HCM. Kết quả phân tích vi sinh (coliform) năm 2004 tại trạm Hóa An (trên sông Đồng Nai) - khu vực lấy nước cho Nhà máy nước Thủ Đức (TP.HCM) - đã ghi nhận mức độ ô nhiễm vi sinh dao động 1.250-285.000 MPN/100ml, trong khi tiêu chuẩn cho phép đối với nguồn nước tại nơi này chỉ 5.000 MPN/100ml.

Còn giá trị tổng vi sinh trung bình năm 2004 tại trạm Hóa An đo được là 56.500 MPN/100ml, vượt tiêu chuẩn nước mặt loại A đến 11,3 lần. Lý giải sự đột biến này, ông Lê Văn Khoa nói vi sinh vọt lên rất cao là do nước thải sinh hoạt, nước thải của các nhà máy chế biến thực phẩm, các hoạt động nuôi trồng thủy sản... đổ ra gây ô nhiễm. Đó là chưa kể đến nạn ô nhiễm dầu tại khu vực trạm Hóa An. Nồng độ dầu tại khu vực này không đạt tiêu chuẩn cho phép trong nhiều năm liền.

Trong khi đó, GS.TS Lâm Minh Triết, nguyên viện trưởng Viện Môi trường và tài nguyên, ĐH Quốc gia TP.HCM, so sánh 10 năm trước đây giá trị BOD5 - nhu cầu oxy sinh hóa, chỉ tiêu biểu thị sự ô nhiễm hữu cơ - đo được tại khu vực Hóa An trung bình chỉ khoảng 2-3mg/l.

Nhưng giờ đây BOD5 tại khu vực tăng cao khoảng gấp đôi so với thời điểm trước. GS.TS Lâm Minh Triết đánh giá: “Chất lượng nước sông Đồng Nai tại khu vực Hóa An đang diễn biến theo chiều hướng ngày một xấu hơn”. Còn ở các khu vực hạ lưu đập Trị An trên sông Đồng Nai, đập Dầu Tiếng trên sông Sài Gòn, sông Vàm Cỏ Đông, sông Thị Vải... nguồn nước có dấu hiệu ô nhiễm và nhiều nơi đã ô nhiễm nặng, đặc biệt là các kênh rạch nội thành, nội thị và xung quanh các vùng phát triển công nghiệp tập trung.

Ông Lê Văn Khoa nói đáng báo động nữa là hiện tượng nhiễm bẩn nước xuất hiện nhiều hơn ở các khu vực ngoại thành, những vùng vốn còn khá trong lành cách đây vài ba năm, như khu vực kênh Thầy Cai, An Hạ (Hóc Môn, Củ Chi), kênh Tiêu Ba Bò... Điều đáng nói hơn, sông Sài Gòn phải hứng hầu hết các chất ô nhiễm nhất từ các kênh rạch nội thành. Trên sông Đồng Nai cũng gặp phải tình trạng tương tự.

Chi phí xử lý: 10.000đ/m³ nước!

Theo giới chuyên môn, khi các chất ô nhiễm trong nước nguồn tăng cao, chi phí xử lý tất sẽ tăng, giá thành 1m3 nước sạch sẽ đội lên cao và người dân xài nước sạch sẽ trả một mức giá cao hơn nữa.

Theo nhóm nghiên cứu của GS.TS Lâm Minh Triết, khi nước nguồn tại Hóa An bị ô nhiễm hữu cơ 10mg/l (dự báo là đến năm 2010) Nhà máy nước Thủ Đức phải dời địa điểm lấy nước đi nơi khác hoặc cải tạo hệ thống xử lý theo công nghệ thích hợp với nước nguồn ô nhiễm ở mức cao.

Nhóm nghiên cứu cũng thử tính toán, trong trường hợp Nhà máy nước Thủ Đức phải cải tạo hệ thống xử lý thì chi phí xử lý tại đây có thể tăng lên khoảng 10.000đ/m³. Lấy số lượng nước (từ Nhà máy nước Thủ Đức) được người dân tiêu thụ bình quân khoảng 650.000m³/ngày thì chi phí xử lý tăng thêm lên đến gần 6 tỉ đồng/ngày.

Có thể gọi đây là những tổn thất do ô nhiễm môi trường gây ra và là một gánh nặng thật sự cho xã hội. Đó là con số mới thử tính toán ở Nhà máy nước Thủ Đức. Còn nhà máy nước lấy nước nguồn trên sông Sài Gòn thì sao, trong khi nhiều nguồn ô nhiễm khác nhau đang đổ về con sông này? Đây là một điều đáng lo ngại hơn cả!