Tuy nhiên, việc bán phần vốn này sẽ căn cứ vào tình hình thị trường sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Ông Muôn nói:

Phóng to

Dự kiến Tập đoàn Dệt may VN (Vinatex) sẽ cổ phần hóa trong quý 3-2013. Trong ảnh: sản xuất hàng dệt may xuất khẩu tại Tổng công ty may Việt Tiến - một thành viên của Vinatex - Ảnh: T.V.N.

- Không có chuyện Chính phủ bỏ sót nguồn vốn nhà nước là cổ tức tại các DN đã cổ phần hóa (CPH). Tại nghị quyết trung ương 3 (khóa IX) về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, nâng cao hiệu quả DN nhà nước cũng đã nêu rõ chủ trương: số tiền thu được từ bán cổ phần dùng để thực hiện chính sách đối với người lao động và để Nhà nước tái đầu tư sản xuất kinh doanh, không được đưa vào ngân sách để chi thường xuyên.

Từ chủ trương này, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện. Cụ thể là quy định tiền bán phần vốn nhà nước tại DN khi thực hiện CPH, cổ tức thu được từ phần vốn nhà nước ở DN sau CPH phải được quản lý chặt chẽ và hiệu quả. Các khoản tiền trên phải được nộp về quỹ. Nếu là CPH các công ty con, công ty cháu thuộc các tập đoàn, tổng công ty thì tiền thu được nộp về quỹ hỗ trợ sắp xếp DN tại các tập đoàn, tổng công ty. Nếu là CPH các DN độc lập thì nộp về quỹ hỗ trợ sắp xếp DN được Chính phủ giao cho Tổng công ty Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) quản lý.

* Nộp về các quỹ này để làm gì, thưa ông?

- Một là giải quyết chính sách cho lao động dôi dư. Đến nay Nhà nước CPH, bán bớt được khoảng 16% trong tổng số vốn nhà nước tại các DN, đã chi gần 8.700 tỉ đồng giải quyết chế độ cho 25 vạn lao động dôi dư. Hai là bổ sung vốn điều lệ cho công ty mẹ của tập đoàn, tổng công ty là DN 100% vốn nhà nước, đầu tư bổ sung vốn để duy trì hoặc tăng tỉ lệ vốn nhà nước đang tham gia tại các DN khác. Ví dụ Công ty Bảo vệ thực vật An Giang làm cánh đồng mẫu lớn, trước đây khi CPH thì phần vốn nhà nước còn 30%, nay cần thiết tăng lên để đáp ứng yêu cầu thì sẽ được bổ sung tăng. Ba là đầu tư các dự án quan trọng theo quyết định của Thủ tướng.

* Theo các chuyên gia, việc cho DN nhà nước dùng lợi nhuận để tăng vốn điều lệ là cần thiết nhưng nên có giới hạn?

- Chúng ta thử hình dung thế này, nếu bắt buộc Tập đoàn Dầu khí nộp về hết thì họ còn gì để đầu tư. Hằng năm họ cần đầu tư cả hàng chục nghìn tỉ đồng để phát triển. Bởi với ngành dầu khí không phải cứ có mỏ, khai thác mãi không hết. Phải thăm dò, đầu tư mỏ mới. Rồi mỗi năm Tập đoàn Than - khoáng sản đào 300km lò, bằng quãng đường từ Hà Nội vào Nghệ An. Mà đào mỗi kilômet lò phải đầu tư rất lớn, nếu đi vay nhiều thì đội chi phí lên. Về mặt lý thuyết, đề xuất của các chuyên gia là có cơ sở, như tôi đã nói ở trên là đã có quy định tiền CPH, tiền cổ tức có thể được sử dụng để đầu tư các dự án quan trọng theo quyết định của Thủ tướng.

* Nhà nước chỉ nắm giữ cổ phần chi phối ở các DN hoạt động trong những lĩnh vực then chốt, nhưng hiện nhiều DN không hoạt động trong lĩnh vực then chốt mà Nhà nước vẫn nắm giữ tỉ lệ cổ phần lớn?

- Chính phủ đã ba lần đưa ra các tiêu chí để phân loại DN, tới đây sẽ tiếp tục sửa đổi, bổ sung quy định hiện có theo hướng thu hẹp các lĩnh vực mà Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối. Vậy vì sao vừa qua tốc độ CPH chưa được như mong muốn? Câu trả lời liên quan chặt chẽ đến thị trường. Tốc độ CPH những năm trước đây rất cao, ví dụ như giai đoạn 2006-2007 có lúc CPH 700-800 DN mỗi năm, còn thị trường hiện nay CPH 20-30 DN mỗi năm đã là khó. Năm nay cố gắng CPH được khoảng 50 DN.

Tôi đơn cử trường hợp hai DN hoạt động trong lĩnh vực bia rượu, nước giải khát. Sabeco khi quyết định CPH thì dự kiến ban đầu là Nhà nước chỉ giữ 74%, bán 26%, nhưng mang ra bán chỉ được 11%, nay Nhà nước còn 89%. Habeco cũng tương tự, dự kiến Nhà nước chỉ giữ hơn 80% nhưng thực tế bán ra còn dư hơn 10% so với dự kiến. Đối với một số ngân hàng cũng như vậy.

* Các DN hoạt động trong những lĩnh vực như sữa, dệt may, bảo hiểm... cũng nên bán tiếp phần vốn nhà nước để có nguồn lực đầu tư?

- Ngày 25-6, Thường trực Chính phủ đã họp bàn về việc bán tiếp phần vốn nhà nước ở hai DN đã CPH thuộc quản lý của Bộ Công thương. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ khẳng định CPH là chủ trương và giải pháp cơ bản, quan trọng nhất trong sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả DN nhà nước. Thủ tướng khẳng định cần nhất quán trong nhận thức và hành động để thực hiện thật tốt chủ trương này, nhằm tạo ra loại hình DN có nhiều chủ sở hữu để huy động vốn của xã hội vào sản xuất kinh doanh.

Thủ tướng cũng nêu rõ chủ trương tiếp tục bán phần vốn nhà nước tại các DN đã CPH còn vốn nhà nước nhưng không thuộc diện Nhà nước cần giữ cổ phần chi phối. Đồng thời, Thủ tướng giao các bộ, UBND các tỉnh, thành, tập đoàn, tổng công ty nhà nước căn cứ quy định của pháp luật, tình hình thị trường và sản xuất kinh doanh để xây dựng kế hoạch bảo đảm thực hiện bán phần vốn nhà nước tại các DN này có hiệu quả.

* Nguồn tiền này sẽ dùng vào việc gì?

- Thủ tướng giao Bộ Tài chính có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng kế hoạch sử dụng tiền thu được từ việc CPH DN 100% vốn nhà nước và bán phần vốn nhà nước tại các DN, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Nghĩa là các bộ phải tính toán rất chặt chẽ, khớp nối các khâu trong quá trình thực hiện, chứ không phải bán rồi thu tiền về mà chưa rõ dùng làm gì.

* Trong dự thảo nghị định Bộ Kế hoạch - đầu tư vừa công bố, sẽ CPH các công ty mẹ như Dầu khí, Than, Điện... và Nhà nước chỉ giữ 75% cổ phần trở lên. Như vậy DN nhà nước sẽ được bán mạnh?

- Dự thảo thì các bộ có thể làm nhưng đến khi quyết định phải là Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết, từ đó mới thực hiện. Theo tôi, đến năm 2015 chắc chắn chưa thể CPH được những công ty mẹ như Dầu khí, Than, Điện lực, Cao su, Viettel, VNPT... Muốn cũng không làm nổi, những ngành đó quá quan trọng. Nay chúng ta đã có lộ trình như đã quyết định cổ phần Tổng công ty Thép, Giấy, Ximăng, Hàng không, Tập đoàn Dệt may... Chỉ làm đúng lộ trình đã duyệt đó, CPH các DN trong lộ trình đó đã là cố gắng rất lớn.