Xe điện vận hành êm ái, mượt mà và tinh tế hơn so với xe xăng. Điều này mang lại trải nghiệm thư thái cho người lái, đặc biệt khi quãng đường di chuyển còn dài. 

Tuy nhiên, những người ngồi ghế phụ hoặc hàng ghế sau lại có cảm nhận khác. Cảm giác nôn nao, hay còn được gọi là "say xe" khi ngồi trên xe ô tô điện, đặc biệt là ở hàng ghế sau, đang trở thành một chủ đề nóng trên mạng xã hội.

Nhiều người mua tiềm năng cũng bày tỏ sự lo lắng về vấn đề say xe, trong bối cảnh doanh số xe điện toàn cầu năm 2024 đã tăng lên 22% so với 18% của năm 2023.

Theo các nhà khoa học trao đổi với The Guardian, hiện tượng say xe trên ô tô điện là có thật và không phải do người dùng tưởng tượng.

Theo nghiên cứu sinh William Emond (Đại học Công nghệ Belfort-Montbéliard, Pháp) - người đang nghiên cứu về chứng say xe, não bộ con người dựa vào kinh nghiệm lái xe trước đây để ước tính lực chuyển động. 

Do xe xăng vẫn chiếm ưu thế trên thị trường, não bộ đã quen với việc dự đoán khả năng tăng tốc dựa trên tiếng động cơ. Vì vậy khi chuyển sang xe điện, sự vắng mặt của những tín hiệu quen thuộc này khiến não bộ khó thích nghi, dẫn đến say xe.

Một số đặc điểm của xe điện cũng góp phần làm tăng cảm giác say xe. Một nghiên cứu năm 2024 cho thấy có mối tương quan mạnh mẽ giữa mức độ say xe và độ rung của ghế ngồi trên xe điện.

Một nghiên cứu khác vào năm 2020 cũng chỉ ra rằng việc thiếu tiếng ồn động cơ có thể là một yếu tố chính gây say xe trên xe điện.

Nghiên cứu sinh Emond giải thích: "Nếu đã quen di chuyển bằng xe chạy xăng, chúng ta sẽ hiểu chuyển động của xe dựa trên các tín hiệu như tiếng động cơ, độ rung, mô men xoắn… Nhưng khi lần đầu tiên đi xe điện, não bộ phải làm quen với một môi trường chuyển động mới".

Hệ thống phanh tái sinh năng lượng cũng là một tác nhân gây say xe, đặc biệt khi người lái đặt mức độ tái sinh năng lượng cao. 

Ngay khi nhấc chân ga, xe sẽ bắt đầu giảm tốc đáng kể. Sự giảm tốc liên tục này khác với sự giảm tốc ngắn nhưng mạnh mẽ trên xe chạy bằng động cơ đốt trong. Một nghiên cứu năm 2024 đã khẳng định: "Kết quả của chúng tôi xác nhận rằng mức độ phanh tái sinh càng cao thì nguy cơ say xe càng cao".

Say xe xảy ra do sự không khớp giữa các tín hiệu cảm giác mà não bộ nhận được về chuyển động của cơ thể. Cụ thể say xe xảy ra khi tai trong (cơ quan kiểm soát sự cân bằng), mắt và cơ thể gửi thông tin mâu thuẫn đến não.

Nghiên cứu sinh Emond cho biết: "Hiểu rõ hơn về chuyển động của bản thân cho phép chúng ta dự đoán lực chuyển động, điều này rất quan trọng đối với chứng say xe. Tuy nhiên khi lực chuyển động mà não ước tính hoặc dự đoán khác với những gì thực sự trải qua, thì não sẽ diễn giải 'sự không khớp thần kinh' này là một tình huống xung đột. Nếu xung đột này kéo dài theo thời gian, nó có thể vượt quá ngưỡng kích hoạt các phản ứng tự động của cơ thể, chẳng hạn như các triệu chứng rõ ràng của say xe".

Khả năng dự đoán chuyển động của phương tiện dường như là yếu tố quan trọng trong việc trải nghiệm say xe. Đó là lý do tại sao người lái xe thường không bị say xe, vì họ biết điều gì sắp xảy ra.

Sự tương tác giữa dự đoán chuyển động và chuyển động thực tế có thể là lý do tại sao xe điện thường gây say xe hơn, vì những chiếc xe này… quá êm, cung cấp ít tín hiệu hơn về các chuyển động sắp tới.

"Khi khám phá một môi trường chuyển động mới, não bộ cần phải làm quen vì không có kiến thức về kinh nghiệm trước đây trong bối cảnh đó. Đây cũng là lý do tại sao hầu hết mọi người sẽ bị ốm trong môi trường không trọng lực", nghiên cứu sinh Emond chia sẻ.

Khi số lượng người sở hữu xe điện tiếp tục tăng, một số nhà nghiên cứu đang tìm kiếm giải pháp cho chứng say xe đặc thù này.

Một số bài báo nghiên cứu đã đề xuất rằng say xe có thể được xử lý bằng cách sử dụng tín hiệu hình ảnh, chẳng hạn như màn hình tương tác và ánh sáng xung quanh, hoặc tín hiệu rung cho phép não bộ của hành khách dự đoán những thay đổi chuyển động, giảm bớt cảm giác "lắc lư" khi ngồi trên xe điện.

Lướt iPhone trên ô tô không còn say xe với tính năng mới

Google không phải là gã khổng lồ công nghệ duy nhất công bố các tính năng mới dành cho ô tô, khi Apple cũng tiết lộ một số bản cập nhật cho CarPlay. Không chỉ vậy, công ty còn đưa ra tính năng đáng chú ý cho những người dùng iPhone và iPad.