Rộn ràng vũ điệu Samba de Roda

Bài, ảnh: HUỲNH THU DUNG

TTO - Tiếng nhạc rộn rã, thúc giục, tiếng trống gọi mời, những âm điệu tươi vui cùng những chuyển động cơ thể hào hứng, uyển chuyển, tất cả đã làm nên vũ điệu Samba de Roda - một vũ điệu truyền thống của người Brazil lừng danh thế giới.

Phóng to

Các vũ công nữ xinh đẹp thường được ưu tiên ở vị trí trung tâm của vòng tròn và là nhân tố chính của vũ điệu

Đây cũng chính là biểu tượng về văn hóa, nghệ thuật của con người thành phố Rio de Janeiro cũng như trên toàn đất nước Brazil vào thế kỷ 20 và được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể thế giới vào năm 2005.

Vừa qua, một hội nghị ấm cúng diễn ra tại thành phố Auckland, New Zealand đã giới thiệu điệu nhảy quyến rũ của người Brazil này đến với người địa phương cũng như du khách đang du lịch tại đây. Buổi hội nghị đã giới thiệu lịch sử điệu múa cùng với màn trình diễn của các vũ công chuyên nghiệp, và cũng là buổi hướng dẫn vũ đạo vô cùng thú vị cho tất cả mọi người đến tham gia.

Lịch sử hình thành của điệu nhảy này ra đời từ rất sớm. Đó là vào khoảng thế kỷ 16 và 17, khi người Bồ Đào Nha mang theo rất nhiều nô lệ từ Angola và Congo vào Brazil. Những nô lệ này đã mang đến đây điệu nhảy bản xứ của họ như Cararete, Embolada và Batuque.

Phóng to

Các vũ công nữ khi đổi vị trí trung tâm thường chào nhau bằng cách chạm... bụng vào nhau

Các điệu nhảy này khi bắt đầu phổ biến trên đất nước Brazil đã được kết hợp với điệu nhảy Maxixe truyền thống của Brazil, cũng như kết hợp thêm một ít yếu tố văn hóa Bồ Đào Nha, tất cả hòa quyện với nhau làm nên điệu nhảy Samba De Roda huyền thoại.

Từ “Samba” trong ngôn ngữ bản xứ là “Roda de dance”, nghĩa là nhảy múa theo hình vòng tròn, vốn mang tính cộng đồng rất cao. Vào những ngày kỷ niệm, ngày lễ lớn của cả nước, những lễ hội tôn giáo hay có khi cũng chỉ là một dịp ngẫu hứng nào đó, người Brazil tổ chức nhảy múa Samba De Roda để ăn mừng và vui chơi cùng nhau.

Có thể nói Samba De Roda là sự kết hợp tuyệt vời giữa âm nhạc, vũ điệu và thơ ca. Được sáng tạo đầu tiên bởi những người nô lệ, nên ngôn ngữ múa của điệu vũ này một cách tự nhiên mang biểu hiện của khát vọng tự do, của những vươn lên trên thử thách và số phận nghiệt ngã, đồng thời có ý nghĩa của sự giải thoát và những ước mơ của con người. Chính vì những yếu tố văn hóa và nghệ thuật này, Samba De Roda đã trở thành biểu tượng bản sắc dân tộc của người Brazil từ thế kỷ 20 đến nay, và đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Tất cả những người tham gia trong vũ điệu, kể cả người chưa biết nhảy múa, cũng được mời tham gia cùng nhau trong một vòng tròn. Thông thường, những cô gái đẹp, lộng lẫy, váy áo nổi bật, nhảy múa uyển chuyển sẽ được mời vào vị trí trung tâm, nhảy múa giữa tiếng reo hò, tiếng hát và tiếng vỗ tay của cả vòng tròn bên ngoài.

Các chàng trai thì khiêm nhường hơn trong điệu vũ, chủ yếu đệm và sánh cùng bạn gái, để bước nhảy thêm nhịp nhàng tươi vui hơn. Những người chưa biết nhảy thì có thể vỗ tay, quan sát và bắt chước, một lúc sau cũng có thể tham dự cùng với mọi người.

Âm nhạc của Samba de Roda thường không thể thiếu trống, là một nhạc cụ chính, cùng với các bộ dụng cụ gõ khác. Bên cạnh đó, tiếng vỗ tay đều được xem là một trong những thanh âm quan trọng tạo nên sự sôi nổi quyến rũ cho âm nhạc của điệu nhảy phát triển hào hứng và nồng nhiệt hơn. Tiếng hát của những người tham dự, những bài hát sôi nổi, tự do, yêu hòa bình và cuộc sống phóng khoáng cũng chính là một yếu tố góp phần cho điệu vũ thêm cuồng nhiệt.

Vũ đạo của Samba de Roda mang nhiều yếu tố tự phát của vũ công, dựa trên sự di chuyển tự nhiên của cơ thể, bàn chân, chân và hông. Từ những động tác cơ bản là di chuyển hông sao cho uyển chuyển, các vũ công sẽ tự thực hiện các động tác cơ thể ngẫu hứng theo cảm xúc tự nhiên của mình, sao cho thể hiện sự nồng nhiệt, quyến rũ và hào hứng. Động tác mời nhau vào vị trí kế nhiệm khá là thú vị khi các vũ công nữ thì chạm... bụng vào nhau, trong khi các vũ công nam thì mạnh mẽ huých nhau ra khỏi vị trí một cách thật dí dỏm và vui nhộn.

Trang phục cũng là một yếu tố quan trọng. Các vũ công nữ thường chọn màu sắc rực rỡ cùng với kiểu váy xòe rộng khi thực hiện động tác xoay, đồng thời tóc cũng được điểm xuyết hoa hoặc khăn màu sắc. Trong khi đó, các vũ công nam chỉ chọn trang phục đơn giản, nhẹ nhàng.

Đến tham dự hội nghị, tôi đã được học chơi các nhạc cụ gõ truyền thống, được học và trải nghiệm nhảy Samba De Roda cùng với mọi người, được trò chuyện với các vũ công và hòa cùng nhau trong niềm vui của âm nhạc, vũ điệu và văn hóa. Thật là một trải nghiệm hữu ích và khó quên.