Triển khai tiêm đầu tiên vắc xin não mô cầu mới tại Việt Nam sáng 15-8 - Ảnh: Mộc Thảo

Bảo vệ trẻ sớm từ 6 tuần tuổi

Thực hiện Chiến lược quốc gia về phòng, chống dịch bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân, từ ngày 15/8, Việt Nam triển khai tiêm vắc xin phòng bệnh do não mô cầu cho trẻ em từ 6 tuần tuổi và người lớn.

Vắc xin ứng dụng công nghệ cộng hợp kết hợp protein từ giải độc tố uốn ván (Tetanus Toxoid - TT), giúp phòng 4 nhóm huyết thanh não mô cầu A, C, W, Y gây các bệnh viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết nguy hiểm.

Nhờ công nghệ tiên tiến, vắc xin tạo ra kháng thể mạnh mẽ và duy trì trí nhớ miễn dịch lâu dài, hiệu quả cao với trẻ nhỏ đồng thời góp phần giảm tỷ lệ người lành mang trùng, bảo vệ cộng đồng.

Vắc xin MenACWY-TT do tập đoàn dược phẩm hàng đầu thế giới với hơn 130 năm kinh nghiệm Pfizer (Mỹ) sản xuất tại nhà máy hiện đại ở Bỉ. Đây là loại vắc xin tứ giá đầu tiên trên thế giới được chỉ định tiêm cho trẻ em từ 6 tuần tuổi. Đến nay, vắc xin đã được sử dụng an toàn tại hơn 80 quốc gia với trên 32 triệu liều.

Việc Hệ thống Tiêm chủng VNVC đưa vắc xin MenACWY-TT vào sử dụng không chỉ mở ra cơ hội để trẻ em Việt Nam được bảo vệ sớm ngay từ những tuần đầu đời như các quốc gia phát triển khác, mà còn khẳng định quyết tâm hội nhập, tiếp cận nhanh các thành tựu y học tiên tiến và bắt kịp xu hướng phòng bệnh truyền nhiễm toàn cầu.

Trẻ tiêm vắc xin phòng bệnh tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC - Ảnh: Mộc Thảo

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết não mô cầu được xếp là 1 trong 6 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất tại Việt Nam.

Trẻ em dưới 12 tháng tuổi thuộc nhóm có nguy cơ mắc bệnh do não mô cầu cao nhất. Hai thể bệnh não mô cầu thường gặp là viêm màng não và nhiễm trùng huyết, hoặc kết hợp cả hai. Các thể bệnh khác ít gặp hơn gồm viêm phổi, viêm màng ngoài tim, viêm khớp…

Bệnh diễn tiến rất nhanh, có thể gây tử vong chỉ sau vài giờ đồng hồ kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, tuy nhiên rất khó nhận biết sớm, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

Trong 8 giờ đầu kể từ khi khởi phát, trẻ thường chỉ có triệu chứng mơ hồ như sốt nhẹ, quấy khóc, bỏ bú, đau họng hoặc sổ mũi, dễ bị nhầm lẫn với cảm, cúm hay viêm đường hô hấp thông thường.

Khi các dấu hiệu điển hình như tử ban xuất huyết, cứng cổ, sợ ánh sáng xuất hiện, bệnh đã tiến triển nặng khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn và nguy cơ tử vong tăng cao.

Nếu không được điều trị kịp thời, có tới 50% bệnh nhân tử vong. Riêng thể nhiễm trùng huyết tối cấp có thể cướp đi sinh mạng trong vòng 6-8 giờ.

Ngay cả khi điều trị kịp thời, trẻ vẫn có thể đối mặt với di chứng suốt đời như đoạn chi, sẹo da, mất thính lực, mù lòa, suy thận, suy tim, co giật, động kinh, rối loạn hành vi. Tỷ lệ gặp di chứng có thể lên đến 50% ở trẻ nhỏ.

Vi khuẩn não mô cầu có thể cư trú âm thầm ở mũi họng từ vài ngày đến vài tháng mà không gây triệu chứng, và trong đợt dịch, tỷ lệ người mang mầm bệnh có thể tăng từ 10-20% lên tới 50%, trở thành nguồn lây lan khó kiểm soát. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, nước ta đã ghi nhận hàng chục ca mắc, 2 ca tử vong, cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch ở khu vực phía Nam.

Lấp đầy khoảng trống miễn dịch

"Việc có thêm một loại vắc xin não mô cầu bảo vệ sớm cho trẻ ngay từ 6 tuần tuổi giúp lấp đầy khoảng trống miễn dịch khi kháng thể từ mẹ giảm dần, đồng thời bảo vệ trẻ đúng thời điểm bắt đầu tiếp xúc cộng đồng, giảm nguy cơ lây lan và tăng cường miễn dịch cho cộng đồng xung quanh", bác sĩ Chính kỳ vọng.

Hệ thống kho lạnh bảo quản, xe lạnh vận chuyển vắc xin đạt chuẩn GSP của VNVC, giúp lưu trữ vắc xin chất lượng trong điều kiện nhiệt độ ổn định 2-8 độ C - Ảnh: Mộc Thảo

Bác sĩ Chính lưu ý các vắc xin não mô cầu không có miễn dịch chéo, do đó trẻ em và người lớn nên tiêm phối hợp các loại vắc xin nhóm B và nhóm A, C, Y, W để phòng đầy đủ cả 5 nhóm huyết thanh gây bệnh.

Tùy theo lịch sử tiêm chủng, tình hình dịch tễ, độ tuổi và nhu cầu…, bác sĩ sẽ chỉ định loại vắc xin và lịch tiêm phù hợp để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu nhất.

Hệ thống Tiêm chủng VNVC hiện cung cấp trọn bộ 5 vắc xin phòng não mô cầu, bảo vệ toàn diện trước 5 nhóm huyết thanh A, B, C, Y, W-135 cho mọi lứa tuổi, từ trẻ nhỏ, thanh thiếu niên đến người trưởng thành và người cao tuổi.

Từ năm 2025 đến nay, hệ thống cũng đã liên tiếp đưa về Việt Nam nhiều vắc xin thế hệ mới, như vắc xin não mô cầu ACYW cho trẻ từ 12 tháng tuổi, vắc xin phế cầu 15 và vắc xin phế cầu 20, khẳng định vai trò tiên phong trong việc nhanh chóng đưa các thành tựu y học tiên tiến đến với người dân, góp phần phát triển hệ thống y tế dự phòng nâng cao chất lượng dịch vụ y tế Việt Nam.