● Gêm-sô “Thử tài thách trí” (HTV7, ngày 4-3-2012) có câu hỏi: “Trường Bá công kỹ nghệ đào tạo công nhân kỹ thuật đầu tiên ở Nam kỳ (1897) nay có tên gì?”. Đáp án: Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng.

“Bá công kỹ nghệ” là trường gì vậy, cô Tú?

Phóng to

- Tên ban đầu của Trường Cao đẳng kỹ thuật Cao Thắng (đường Huỳnh Thúc Kháng, quận 1) là “Trường Cơ khí Á Châu” (L’école des Mécaniciens Asiatiques), được thành lập năm 1906 (theo Quyết định ngày 20-2-1906 của Toàn quyền Đông Dương Paul Beau). Người đương thời quen gọi đây là “Trường Bá nghệ” - tức “trường dạy trăm nghề”, chứ không phải “Bá công kỹ nghệ”.

Đàn ông hay đàn bà mới bị…?

● Báo PL&CS ngày 13-3-2012, trang 32 giới thiệu trước một số nội dung hấp dẫn của số báo sẽ ra ngày 8-4 trong đó có đầu đề: Sự tử tế của người đàn bà bị cắm sừng. Trước đến nay chỉ nghe người Việt Nam mình nói đàn ông bị cắm sừng chứ có ai nói phụ nữ bị cắm sừng đâu?

- Ngạn ngữ “bị cắm sừng” gốc không phải là của người Việt. Nguồn gốc của nó ở từ tiếng Pháp “la cornette” nghĩa đen là một thứ mũ vải trùm đầu của các bà phước, có chóp nhọn giống cái sừng. Nghĩa bóng chỉ những người vợ có chồng ngoại tình mà bị bưng bít (như người đội cornette) nên không biết. Từ này còn có dạng giống đực là “le cornichon” để chỉ những ông chồng khờ có vợ ngoại tình. Như vậy từ “bị cắm sừng” có lẽ lúc đầu chủ yếu để nói về các bà, nhưng không hiểu sao lâu nay người ta chỉ ưa dùng ngạn ngữ ấy để nói về các ông.

Cần cập nhật kiến thức địa lý

● Báo PL TP.HCM ngày 13-5-2011, trang Quốc tế đưa tin: “Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ thông báo kế hoạch xây dựng 2 trung tâm chống động đất ở thủ đô Istanbul…” .

Istanbul là thủ đô, vậy Ankara là gì của nước Thổ Nhĩ Kỳ?

- Istanbul còn có tên gọi trong lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ là Byzantium và Constantinople, từng là thủ đô của 3 đế quốc thống trị là La Mã, Byzantine và Ottoman. Nhưng từ năm 1923 thủ đô của Thổ Nhĩ Kỳ được dời về Ankara.Istanbul chỉ còn là thủ phủ của tỉnh Istanbul.

Sớm không?

● Sách Ngữ Văn 11 tập I - nâng cao - chú thích: “Bậc Thành chung: Tương đương với cấp trung học cơ sở hiện nay” Còn trong phim Vó ngựa trời Nam thì nói Huỳnh Văn Nghệ lấy được bằng thành chung là về cưới vợ. Lấy vợ như vậy có sớm quá không?

- Huỳnh Văn Nghệ sinh năm 1914, mất năm 1977. Ông đỗ bằng thành chung vào năm 1932, lúc này ông đã 18 tuổi. Cần lưu ý: thành chung là tên của một văn bằng chứ không phải là một bậc học. Thời Pháp thuộc, sau khi thi đậu tiểu học thì sẽ học tiếp bậc cao đẳng tiểu học, bậc học này tương đương với THCS ngày nay. Học hết bậc cao đẳng tiểu học mới được thi lấy bằng thành chung. Thời đó học trò đậu tiểu học cũng đã lớn tuổi, nhiều người đã có thể lấy vợ. Đậu bằng thành chung mới lấy vợ thì cũng không phải là quá sớm đâu.

Vẽ tự do

● Sách Tiếng Việt 3 - Tập II - bài Trên đường mòn Hồ Chí Minh viết:

“Đường lên dốc trơn và lầy. Người nọ đi tiếp sau người kia. Đoàn quân nối thành vệt dài từ thung lũng tới đỉnh cao như một sợi dây kéo thẳng đứng… Cây cháy thành than chọc lên nền trời mây”.

Thế nhưng tranh minh họa lại vẽ một người nắm tay người kia, dắt qua suối. Cây cỏ xanh tươi.

● Sách Tiếng Việt 2 - Tập II - bài “Bóp nát quả cam với lời văn nói về Trần Quốc Toản:

“Cậu xòe bàn tay phải cho họ xem cam quí vua ban. Nhưng quả cam đã nát tự bao giờ”.

Thế nhưng tranh minh họa lại vẽ quả cam nằm ở bàn tay trái mà còn nguyên lành. Cái kiểu vẽ cho có như thế có phải là cách minh họa sách thiếu nhi không?

- Trong hội họa có nhiều trường phái. Có người vẽ mặt người giống mặt con bò, ngược lại mặt con bò thì giống mặt người. Đó là quyền tự do sáng tác trong hội họa. Nhưng vẽ trong sách giáo khoa để hỗ trợ cho việc tiếp thu của các em bé thì trước khi vẽ, họa sĩ cần đọc kỹ nội dung văn bản. Đừng vẽ tự do quá mà gây nhiễu kiến thức của học sinh.

Phóng to Tuổi Trẻ Cười số 453 (1-06-2012) hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này. Chúc bạn đọc có thật nhiều thời gian thư giãn thoải mái!