Phóng to

Vào thời chúa Trịnh, làng này có cánh đồng bị úng thủy quanh năm làm trở ngại việc canh tác và sinh hoạt của dân làng. Nguyện vọng chung của dân là phải làm một đường cống qua đường cái cho nước thoát ra sông. Khốn nỗi đụng đến đường cái - mặc dù thời ấy chỉ là con đường đắp đất - là phải được phép của quan huyện. Ông quan huyện này thì dân làng Đinh Xá không còn lạ gì: Đã cậy đến quan, dù chỉ là việc cỏn con bằng cái móng tay cũng phải có một món lễ “vi thiềng” vừa ý ngài mới hòng ngài phê cho một chữ. Chức dịch trong làng chạy lên chạy xuống cửa quan năm lần bảy lượt, kêu bã bọt mép, nhưng quan vẫn cứ “mặt sắt đen sì” không chút động lòng. Tất cả chỉ vì món lễ của làng Đinh Xá chưa đủ thấm tháp với cái mõm của quan!

Người xưa nói: “sức dân như nước lật thuyền” thì quả vậy. Hàng ngàn người dân Đinh Xá không chịu đựng nổi thái độ của ông quan “cha mẹ của dân” mà lại cố tình hãm dân trong vòng khốn đốn như vậy. Họ hè nhau: Quan không cho đào đường cũng cứ đào! Đặt cống xong lại đắp lại như cũ, chết gì ai. Bàn bạc xong, họ quyết định làm liều. Hình như quan cũng chỉ chờ có thế: Ngài sai lính cáng võng mình về tận nơi thị sát, bắt quả tang dân Đinh Xá vi phạm phép nước. Ngài đòi các chức dịch đến quở mắng.

Công việc đang bắt đầu tốt đẹp bỗng bị chặn lại. Tức nước vỡ bờ, dân làng la hét rầm rĩ nguyền rủa quan rồi lấy đất đá ném túi bụi vào võng của quan. Mấy tên lính hộ tống quan cũng bị các tráng đinh quật xuống dần cho một mẻ om xương! Quan và lính ôm đầu chạy bán sống bán chết về huyện đường.

Ngay sau đó, quan huyện làm tờ biểu tâu về triều đình vu cho dân Đinh Xá làm loạn, xin triều đình xuống lệnh triệt hạ cái làng bất trị này. Song dân làng Đinh Xá cũng không vừa, họ cũng làm đơn tâu hết sự tình lên triều đình. Lúc ấy, Tể tướng Nguyễn Duy Thì là một đại thần công minh chính trực. Cùng một lúc nhận được đơn “quan kiện dân” và “dân kiện quan”, ông bèn đích thân về tận nơi tra xét. Dưới con mắt của quan Tể tướng, lẽ phải rành rành thuộc về dân làng, còn tội “mang con bỏ chợ” rành rành thuộc về quan huyện.

Quan huyện bị khiển trách nặng, và dân làng Đinh Xá được phép làm cống tiêu nước qua đường cái, quãng gần quán Bạc. Dân Đinh Xá rất mừng rỡ và tự hào về thắng lợi này, đã đổi tên quán Bạc thành “quán Đanh”, nghĩa là... “Đánh quan” để ghi lại một “kỳ tích” trên quê hương anh hùng của mình.

Phóng to Tuổi Trẻ Cười số 446 ra ngày 15/02/2012 hiện đã có mặt tại các sạp báo. Mời bạn đọc đón mua để thưởng thức được toàn bộ nội dung của ấn phẩm này. Chúc bạn đọc có thật nhiều thời gian thư giãn thoải mái!