15ha rừng đặc dụng ở Đèo Cả tan hoang sau khi tỉnh Phú Yên cho phá để khai thác đất - Ảnh: V.TR.

20 dự án có liên quan đến rừng mà TTCP kiểm tra đều phát hiện có sai phạm. 

Trong đó, dự án khu du lịch liên hợp cao cấp New City tại TP Tuy Hòa có nhiều sai phạm nghiêm trọng nhất. 

Còn dự án khai thác khoáng sản làm vật liệu thi công dự án hầm đường bộ qua Đèo Cả tại huyện Đông Hòa phá 15ha rừng đặc dụng được TTCP kiến nghị chuyển sang Bộ Công an làm rõ vi phạm pháp luật của các cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên và chủ đầu tư.

19/20 dự án trên đất lâm nghiệp

Qua kiểm tra 20 dự án đầu tư tại tỉnh Phú Yên, TTCP phát hiện có tới 19 dự án với 1.107ha được lựa chọn để chấp thuận, cho chủ trương đầu tư, cấp giấy chứng nhận đầu tư đang thuộc quy hoạch đất lâm nghiệp. Trong đó rừng sản xuất là 547ha, rừng phòng hộ 378ha, rừng đặc dụng hơn 180ha.

Trong 20 dự án này, tỉnh Phú Yên đã có quyết định giao đất, cho thuê đất 16 dự án. Còn 4 dự án chưa lập thủ tục giao đất, cho thuê đất gồm: Dự án Khu du lịch liên hợp cao cấp New City; dự án trường đua ngựa Phú Yên; cửa hàng xăng dầu đường Hùng Vương và đường nối QL1 đi Bãi Xép.

Dự án khu du lịch liên hợp cao cấp New City tại TP Tuy Hòa được xem là có nhiều vi phạm nhất. Đó là phá rừng và khởi công làm sân golf khi chưa có quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất rừng sang mục đích khác.

Ngoài ra UBND tỉnh Phú Yên còn vi phạm hàng loạt quy định của pháp luật về quản lý đất đai, môi trường, đầu tư xây dựng, bảo vệ và phát triển rừng khi ban hành "cơ chế đặc thù" cho phép vừa triển khai thực hiện vừa hoàn thành các thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Còn dự án nuôi bò thịt chất lượng cao tại huyện Sông Hinh và dự án khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phục vụ dự án hầm đường bộ qua Đèo Cả tại huyện Đông Hòa mà báo Tuổi Trẻ phản ánh thời gian qua cũng được TTCP kết luận vi phạm hàng loạt quy định của pháp luật tương tự như dự án khu du lịch liên hợp cao cấp New City.

Hàng chục hecta rừng phòng hộ bị phá để làm sân golf tại dự án New City - Ảnh: V.TR.

Thủ tướng chưa cho vẫn làm

Đó là dự án khu du lịch liên hợp cao cấp New City. 

Theo đó, ngày 22-7-2013, UBND tỉnh Phú Yên có báo cáo xin Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng để thực hiện 70 dự án trên địa bàn tỉnh.

Ngày 27-6-2014, Thủ tướng Chính phủ có công văn 1706/TTg-KTN chỉ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa để thực hiện 28 dự án. Các dự án liên quan đến rừng phòng hộ, rừng đặc dụng thì Thủ tướng chưa đồng ý, trong đó có dự án khu du lịch liên hợp cao cấp New City.

Thế nhưng, ngày 27-3-2015, UBND tỉnh Phú Yên có Thông báo số 200/TB-UBND thông báo kết luận của chủ tịch UBND tỉnh về giải quyết các vướng mắc trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng một số dự án lớn trên địa bàn tỉnh. Trong đó, chủ tịch UBND tỉnh kết luận việc chuyển mục đích 122ha đất rừng phòng hộ dự án khu du lịch liên hợp cao cấp New City đã được các bộ, ngành trung ương thống nhất về nguyên tắc(?). Do vậy không đặt lại vấn đề trình Thủ tướng Chính phủ chuyển đổi mục đích rừng phòng hộ. 

Nhằm tạo điều kiện cho nhà đầu tư… UBND tỉnh cho phép việc thực hiện phân kỳ thu hồi rừng phòng hộ từng đợt nhỏ hơn 20ha. Việc này nhằm "né" quy định chuyển mục đích trên 20ha rừng phòng hộ phải xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ.

TTCP cũng đã kiểm tra 19 dự án có sử dụng đất rừng tại tỉnh Phú Yên thì phát hiện có tới 17 dự án đến nay vẫn chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng đất rừng sang mục đích khác với diện tích 413ha.

Riêng dự án nuôi bò thịt chất lượng cao ở huyện Sông Hinh (tổng diện tích 463ha) dù đã được UBND tỉnh Phú Yên ban hành quyết định chuyển mục đích sử dụng đất rừng sang mục đích không phải lâm nghiệp, nhưng qua kiểm tra, TTCP xác định tỉnh vi phạm một loạt nghị định của Chính phủ, quyết định và chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ… do chưa có phương án trồng rừng thay thế. 

Đến thời điểm kiểm tra toàn tỉnh Phú Yên có tới 529ha chưa nộp tiền trồng rừng thay thế theo quyết định của UBND tỉnh trong khi dự án đã triển khai.

TTCP phát hiện có 12/20 dự án đã "khai thác" rừng với tổng diện tích 230ha. Trong đó, hơn 58ha rừng đặc dụng; hơn 124ha rừng phòng hộ và 48ha rừng sản xuất. Ngoài ra, khi kiểm tra 7 hồ sơ thiết kế, cấp phép khai thác rừng tại Sở NNPTNT thì TTCP phát hiện cả 7 không đúng quy định khi chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng.

Riêng dự án Khu du lịch liên hợp cao cấp New City; dự án bò thịt chất lượng cao và dự án đường nối QL1-Bãi Xép được phê duyệt hồ sơ thiết kế, cấp giấy phép khai thác rừng khi chưa có quyết định thu hồi và chuyển mục đích sử dụng rừng.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Phú Yên chấm dứt ngay tình trạng thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch bảo bệ và phát triển rừng. Chấm dứt ngay việc cho phép triển khai dự án khi chưa thực hiện đầy đủ trình tự thủ tục pháp lý theo quy định. 

Kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của chủ tịch và các phó chủ tịch UBND tỉnh, giám đốc các sở, ngành có liên quan. Xử lý kỷ luật hoặc kiến nghị cấp thẩm quyền xử lý kỷ luật các cá nhâm tổ chức tùy theo tính chất, mức độ sai phạm.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công an xác minh làm rõ những vi phạm pháp luật về đất đai, tài nguyên khoáng sản, tài nguyên rừng của các sở, ngành có liên quan và chủ đầu tư tại dự án khai thác khoáng sản đất làm vật liệu thi công dự án hầm đường bộ qua Đèo Cả.

Tỉnh Phú Yên chia nhỏ dự án New City để khỏi xin phép Thủ tướng - Ảnh: V.TR.