“Viên ngọc đen” của Hollywood Lupita Nyong’o đã thể hiện xuất sắc “cú đúp” hai vai trong Us - Ảnh: IMDb

Us, khởi chiếu tại Việt Nam từ ngày 22-3, mang đến một trải nghiệm điện ảnh vừa giàu tính giải trí vừa đáng suy ngẫm. Bộ phim đang khiến báo giới quốc tế tốn nhiều giấy mực về những hàm ngôn, ẩn dụ sâu xa.

Vừa cười vừa... nín thở

Mọi thứ xảy ra với chuyến đi biển nghỉ hè của một cặp vợ chồng và hai đứa con. Những sự trùng hợp xuất hiện ngày một nhiều cùng những ám ảnh thời thơ ấu của người vợ như báo trước cho một chuyến nghỉ hè không êm ả.

Và rồi một đêm nọ, họ bị tấn công bởi bốn con "ác quỷ" có nhân dạng giống họ... như đúc.

Khái niệm "doppelganger" hay "người song trùng", "ác quỷ sinh đôi"... là một ý tưởng đã nhiều lần được sử dụng trong điện ảnh, nhất là ở thể loại phim kinh dị.

Tuy nhiên với Us, Jordan Peele - vị đạo diễn tài năng xuất thân từ một diễn viên hài - đã tránh được những lối mòn của thể loại: những màn hù dọa làm khán giả giật mình, hay những con quỷ xấu xí gớm ghiếc.

Với khả năng thiên bẩm trong việc giao hòa khéo léo giữa khả năng gây cười và "dọa dẫm", Peele khiến khán giả sẽ có lúc phải nín thở, để rồi lại... phá lên cười vì những quãng hài hước rất đúng điểm rơi của các nhân vật trong phim.

Những ai từng ấn tượng với vai M'Baku của Winston trong Black Panther sẽ có một ngạc nhiên thú vị với vai Gabe của nam diễn viên Winston Duke trong Us: nhân vật đảm nhận trọng trách mang lại những tiếng cười sảng khoái, giúp khán giả "nghỉ ngơi" giữa những trường đoạn rượt đuổi thót tim hồi hộp.

Nhưng "gánh team" theo nhiều nghĩa lại chính là nhân vật Adelaide (và "sinh đôi" của cô - Red) do nữ diễn viên da màu Lupita Nyong'o thủ vai.

Lupita thể hiện xuất sắc nhiều cung bậc cảm xúc, từ nỗi ám ảnh bị đè nén cho đến sự quyết tâm từ bản năng người mẹ muốn bảo vệ con, đôi khi là cả sự căm thù uất nghẹn của một sinh vật khao khát được đứng dưới ánh mặt trời...

Dù giống nhau như đúc về ngoại hình, nhưng Adelaide và Red hoàn toàn khác nhau và Lupita đã thể hiện hai vai diễn này xuất sắc đến mức ám ảnh.

Adelaide do nữ diễn viên da màu Lupita Nyong'o thủ vai

Nước Mỹ chia rẽ và còn gì nữa?

Bộ phim có kết thúc tương đối dễ đoán với những fan phim kinh dị đã quen với chủ đề "đánh tráo thân phận", nhưng giá trị của bộ phim - phần hấp dẫn nhất khiến các cây bút phê bình điện ảnh tốn nhiều bút mực - không đơn thuần là ở nội dung hay kỹ thuật thể hiện, mà đến từ những thông điệp được cài cắm đậm đặc trong phim.

Sau thành công rực rỡ với tác phẩm đầu tay Get out - thắng lợi cả về doanh thu lẫn tăm tiếng, Peele đã cho khán giả thấy Get out không phải là một cú ăn may, và ông - tất nhiên không phải là một nhà làm phim "khoan nhượng".

Là người da màu làm phim ở nơi mà người da trắng chiếm ưu thế tuyệt đối như Hollywood, Peele luôn thể hiện thái độ này một cách rõ ràng với những đề tài "nhạy cảm": với Get out là nạn phân biệt chủng tộc, với Us là tham vọng vẽ nên một bức tranh về thực trạng xã hội bị chia rẽ trong lòng nước Mỹ khi kẻ thù lớn nhất của chúng ta (nước Mỹ) chính là chúng ta (người Mỹ)!

Khi nhân vật Adelaide trong phim hỏi những kẻ xâm chiếm nhà mình: "Các người là ai?", "song sinh" của cô đã đưa ra câu trả lời vô cùng thẳng thắn: "Chúng tao là người Mỹ đây!".

Hay trên hành trình bỏ trốn đầy lo sợ, khi chồng hỏi phải đi đâu cho an toàn, Adelaide đáp dứt khoát: "Mexico".

Hình ảnh đoàn người áo đỏ ối nắm tay nhau trải dài, tạo nên "bức tường" ngăn cách đến vô tận cũng mang nhiều tính ẩn dụ mà nhiều người cho rằng đó là sự châm biếm sâu cay cho chính sách "bức tường biên giới" của tổng thống đương nhiệm Donald Trump.

Lupita Nyong'o

Thậm chí, một số fan giàu trí tưởng tượng còn cho rằng Peele muốn gửi gắm thông điệp: "Get out of Us" - "Hãy chạy khỏi nước Mỹ thôi!" thông qua tên hai bộ phim đầu tay của mình.

Với Us - không có một giấc mơ Mỹ nào lấp lánh màu hồng ngoài những sự thật đắng nghét mà dù thích, dù không, chúng ta phải chấp nhận. Bởi như cách "chơi chữ" tài tình của Peele trong việc đặt tên cho bộ phim: "Us" ngoài nghĩa "Chúng ta" còn là viết tắt của United States of America - Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.

Bộ phim để lại sự day dứt cho người xem với hàng trăm câu hỏi về thế giới thực tại mà chúng ta đang sống. Sự sợ hãi không ẩn trong hình hài ma quỷ nữa, nó chân thật và đáng sợ hơn gấp bội khi mang tên: con người!

Jordan Peele từng ngừng viết kịch bản Get Out 20 lần

TTO - 'Tôi đã ngừng viết kịch bản bộ phim này (Get Out) những 20 lần rồi tiếp tục. Tôi nghĩ nó sẽ không thể (làm nên chuyện).'