Buổi tọa đàm mở ra nhiều ý kiến góp ý hay cho phát triển đô thị kết hợp chống ngập cho phía nam TP Quảng Ngãi - Ảnh: TRẦN MAI

Ngày 11-3, báo Tuổi Trẻ phối hợp cùng UBND TP Quảng Ngãi và Công ty bất động sản Incomreal tổ chức tọa đàm Quy hoạch đô thị phía Nam TP Quảng Ngãi và chống ngập bền vững.

Nhận diện nguyên nhân và giải pháp chống ngập

Cuộc hội thảo sôi nổi và thẳng thắn nêu nguyên nhân gây ngập ở TP Quảng Ngãi và giải pháp chống ngập. Ông Nguyễn Văn Nguyên, phó chủ tịch UBND TP Quảng Ngãi, cho biết TP Quảng Ngãi hiện có gần 104km đường ống thoát nước và 6,5km tuyến kênh. Hiện tại trong khu vực trung tâm TP có hồ điều hòa Bàu Cả (thoát nước ra sông Trà Khúc qua trạm bơm cưỡng bức) và hồ điều hòa Nghĩa Chánh. Hệ thống bơm tiêu úng đã phát huy rất hiệu quả trong những năm gần đây.

Trong đợt ngập lịch sử vừa qua, TP đã nhận diện 19 điểm ngập phân bố rải khắp 5 lưu vực thoát nước. Trong đó lưu vực nam đường Hùng Vương đổ về đường Nguyễn Trãi, đường Nguyễn Công Phương, đường Lê Lợi sau đó được dẫn về mương Thích Lý thoát ra sông Bàu Giang. Có đến 12 điểm ngập và thường xuyên ngập sâu.

Ông Nguyễn Văn Nguyên, phó chủ tịch UBND TP Quảng Ngãi, cho biết sẽ cần 1.450 tỉ đồng để chỉnh trị sông Bàu Giang - Ảnh: TẤN LỰC

Các đại biểu nhận diện nguyên nhân ngập lịch sử do lượng mưa kỷ lục dẫn đến lưu lượng nước qua sông Bàu Giang tăng đột biến lên đến 250m³/s; hệ thống thoát nước được xây dựng trước năm 2000 nhỏ và không đồng bộ, còn nhiều bất cập; nguồn lực đầu tư thoát nước còn hạn hẹp; nhiều tuyến kênh thoát nước chính (kênh Bàu Sắt, kênh Bàu He…), hồ điều hòa (Bàu Cả, Nghĩa Chánh) bị bồi lắng, cỏ dại xâm lấn nhưng không được nạo vét, khơi thông làm giảm dung tích chứa, ảnh hưởng rất lớn đến đường chảy thoát nước từ khu vực nội thành ra các sông...

Về giải pháp chống ngập cho TP Quảng Ngãi, ông Nguyễn Văn Nguyên, phó chủ tịch UBND TP Quảng Ngãi, cho biết TP sẽ đầu tư 120 tỉ đồng để khắc phục các điểm ngập cục bộ ở phía lưu vực thoát ra sông Trà Khúc; cải tạo các tuyến cống thoát nước và khơi thông các hồ điều hòa.

Ông Bùi Trọng Nhân, phó chủ tịch Hội Kiến trúc sư Quảng Ngãi, cho rằng lưu vực thoát nước phía nam sông Bàu Giang có đến 12 điểm ngập và thực tế lượng nước đổ về sông Bàu Giang lớn nhưng hiện tại việc thoát nước gặp khó khăn. "Giải pháp căn cơ phải cắt một phần lưu vực thoát nước của TP Quảng Ngãi đổ thẳng ra sông Bàu Giang, để lượng nước không tập trung vào khu đô thị Ngọc Bảo Viên sẽ giảm thiểu ngập", ông Nhân nói.

Ông Bùi Trọng Nhân, phó chủ tịch Hội kiến trúc sư Quảng Ngãi, hiến kế "cắt nhỏ" lưu lượng nước tập trung chảy ra sông Bàu Giang, đây là một ý tưởng hay - Ảnh: TRẦN MAI

Còn ông Phạm Hoàng Việt, trưởng phòng quy hoạch kiến trúc Sở Xây dựng, cho rằng giải pháp căn cơ nhất là cần phải chỉnh trị sông Bàu Giang, tạo tuyến kè hai bên. Hiện tại lưu lượng thoát nước của sông Bàu Giang kém. Cải tạo được sông Bàu Giang không chỉ làm đẹp đô thị mà còn giải quyết dứt điểm vấn đề ngập lụt của TP Quảng Ngãi.

Ngoài ra, các đại biểu cho rằng để tránh tình trạng ở các khu đô thị mới và đồng bộ hệ thống thoát nước thì trong quá trình lập quy hoạch điều chỉnh thành phố 1/2.000 cần phải bám sát, điều chỉnh, bổ sung các tuyến thoát nước chính cần thiết, kết nối đồng bộ hệ thống thoát nước chung của đô thị trung tâm thành phố.

Chỉnh trị sông Bàu Giang và phát triển đô thị ven sông là giải pháp lưỡng dụng phục vụ mục tiêu thoát nước và phát triển đô thị - Ảnh: TẤN LỰC

Với góp ý cắt lưu lượng nước tập trung vào tuyến kênh Thích Lý đổ ra sông Bàu Giang, ông Nguyễn Văn Nguyên, phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, cho rằng rất hay và sẽ lưu ý trong việc xử lý ngập của TP Quảng Ngãi. Riêng đối với việc chỉnh trị sông Bàu Giang, ông Nguyên đồng tình với các đại biểu và cho rằng đây là việc nên làm nhưng nguồn vốn tính toán lên đến 1.450 tỉ đồng mới làm được đê, kè, nạo vét sông Bàu Giang, trạm bơm cưỡng bức, cống tiêu, hồ điều hòa phía Nam, các trục tiêu thoát nước chính của đô thị...

"Để làm được điều này cần huy động các nguồn lực khác (vốn vay WB, ADB, vốn ngoài ngân sách…) để từng bước đầu tư hoàn chỉnh hệ thống thoát nước, góp phần giảm thiểu tình trạng ngập do mưa tại đô thị. Ngoài ra, góp ý của các đại biểu khai thác quỹ đất ven sông Bàu Giang cũng là phương án khả thi để tạo nguồn vốn chỉnh trị sông Bàu Giang vừa phục vụ mục tiêu phát triển đô thị", ông Nguyên nói.

Quy hoạch đô thị ven sông Bàu Giang

Chia sẻ tại tọa đàm, ông Nguyễn Văn Nguyên, phó chủ tịch UBND TP Quảng Ngãi, cho biết những năm qua đô thị hóa nhanh thay đổi bộ mặt TP theo hướng văn minh hiện đại. Tuy nhiên, việc phát triển nhanh khiến hạ tầng giao thông và các hạ tầng thiết yếu chưa kết nối đồng bộ, chưa đáp ứng nhu cầu cư dân và đòi hỏi về chất lượng sống đô thị. Ông Nguyên dẫn ví dụ đợt ngập lụt cuối năm 2021 đã ảnh hưởng rất lớn sự phát triển TP, người dân đặt ra yêu cầu cấp bách mà TP phải tập trung giải quyết.

Theo ông Nguyên, quy hoạch khu vực phía Nam TP Quảng Ngãi sẽ hướng tới các phân khu đô thị mật độ cao, đô thị xanh và đô thị biển với tổng diện tích 70.000 ha. Khu vực này được định hướng phát triển nhiều dự án đô thị thời gian tới, trong đó tập trung khai thác cảnh quan ven sông Bàu Giang, phát triển một số công viên lớn như công viên khu vực Nghĩa Lộ ven sông Bàu Giang khoảng 10ha.

Bên cạnh Khu đô thị Phú Mỹ đang phát triển rất tốt thì khu vực xung quanh cũng sẽ được tập trung phát triển vùng đô thị xanh và đô thị nghỉ dưỡng phía Đông. Ông Nguyên tiết lộ giai đoạn 2021 - 2025 tỉnh Quảng Ngãi sẽ đầu tư 4 - 5 cây cầu nối hai bên sông Bầu Giang. Theo quy hoạch đô thị phía Nam Quảng Ngãi, những khu đô thị mới sẽ được xây dựng theo tiêu chí quy hoạch đô thị loại 2, hướng tới đô thị loại 1.

"Khi phát triển đô thị về phía Nam, thành phố rất quan tâm khai thác điều kiện cảnh quan và lợi thế sông Bàu Giang. Theo tôi, việc tận dụng cảnh quan ven sông để phát triển đô thị là xu hướng của các thành phố hiện nay, đây là lợi thế TP Quảng Ngãi cần khai thác. Khu vực đô thị Phú Mỹ sau này sẽ hình thành trục cảnh xanh, đẹp, phù hợp với nhu cầu nghỉ dưỡng và cải tạo vấn đề khí hậu, nâng chất lượng đời sống cư dân", ông Nguyên chia sẻ.

Với vai trò giám sát, HĐND tỉnh Quảng Ngãi cho rằng cần phải quan tâm phát triển đồng bộ đô thị và thoát nước để tránh lặp lại tình trạng ngập cục bộ vào mùa mưa ở TP Quảng Ngãi - Ảnh: TẤN LỰC

Chia sẻ về quy hoạch đô thị Quảng Ngãi, theo ông Phạm Hồng Việt, Phòng Quy hoạch - kiến trúc, Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi, định hướng quy hoạch TP Quảng Ngãi nhấn mạnh vai trò quan trọng của đô thị ven sông, hướng biển. Trong đó, mục tiêu phát triển các khu đô thị mới đồng bộ hiện đại bên cạnh chỉnh trang các khu dân cư hiện hữu để hình thành trục đô thị, cảnh quan điểm nhấn. 

Để thực hiện mục tiêu này, TP Quảng Ngãi sẽ xây dựng hệ thống thoát nước mưa riêng qua các con sông Trà Khúc, Bàu Giang, sông Vệ… với 10 phân khu. Cùng với đó là chỉnh trị dòng chảy các dòng sông, xây dựng hệ thống hồ điều hòa đảm bảo thoát nước tốt cho đô thị, giảm lũ cho TP Quảng Ngãi. 

Theo ông Việt, việc chỉnh trị sông Bàu Giang và phát triển đô thị ven sông là việc xa xưa. Tuy nhiên trước nay Quảng Ngãi mới tập trung phát triển khu vực ven sông Trà Khúc, chưa quan tâm nhiều tới sông Bàu Giang. Việc phát triển dọc sông Bàu Giang trong tương lai là hướng đi chính xác, cần tập trung phát triển.

Phân tích giải pháp chống ngập, ông Nguyễn Mạnh Thắng, Trưởng Ban pháp chế - HĐND tỉnh Quảng Ngãi, nhìn nhận quy hoạch đô thị và vấn đề chống ngập, thoát nước gắn chặt với nhau. Muốn quy hoạch đô thị tốt phải chú ý vấn đề chống ngập lên hàng đầu. 

Thực tế quy hoạch đô thị Quảng Ngãi hiện còn nhiều bất cập, chưa đồng bộ hạ tầng dẫn tới vấn đề ngập lụt khi xảy ra biến đổi thời tiết. Để có quy hoạch đô thị về phía Nam đạt mục tiêu đề ra vừa hiện đại vừa xanh sạch đẹp và bền vững cần có nhiều giải pháp tổng thể. Trong đó, quy hoạch phải ăn khớp, đảm bảo tính hiện đại và đồng bộ, gắn với cấp thoát nước và chống ngập úng đô thị.

Thành phố trẻ bên núi già

TTO - Núi Thiên Bút, biểu tượng của văn phong sĩ khí và tinh thần hiếu học của người Quảng Ngãi, nằm ngay trung tâm TP Quảng Ngãi. Càng thú vị hơn khi ngọn núi này như điểm nối giữa thành phố già hiện hữu và thành phố trẻ ở hướng đông dần thành hình.