Phóng to

Ông Trương Văn Phước

* Sau vàng, nay đến USD tiền mặt tại thị trường tự do cũng đã lên giá, ông nghĩ sao?

- Giá vàng trong nước đã hòa nhập giá thế giới, có nghĩa nước lên thì thuyền phải lên. Nhưng những ngày qua “nước lên thì ít mà thuyền lên thì nhiều”, giá trong nước đã chênh đến cả trăm ngàn đồng/lượng so với giá thế giới. Chính khoản chênh lệch quá lớn giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới đã kích thích thu gom USD tại thị trường tự do để thực hiện các giao dịch vàng bất hợp pháp nhằm kiếm lợi.

Như vậy giá USD tiền mặt tăng nhanh là hệ quả của giá vàng trong nước tăng nhanh. Thực tế hoạt động mua bán ngoại tệ tại các ngân hàng (NH) thương mại để phục vụ nhu cầu nhập khẩu của quốc gia vẫn bình thường. Giá bán USD của các NH thương mại không tăng, thậm chí còn giảm.

Tuy vậy, để tạo sự ổn định trên thị trường, NH Nhà nước đã có văn bản khẳng định sẽ đứng sau các NH thương mại để đảm bảo cung ứng đủ ngoại tệ cho nền kinh tế. Đồng thời bán ngoại tệ cho các doanh nghiệp nhập khẩu vàng để tăng lượng cung vàng ở trong nước, hạn chế các giao dịch vàng bất hợp pháp. Như vậy, chẳng có lý do gì để lo lắng về sức mua của VND.

* Giới kinh doanh vàng nói giá vàng tăng nhanh là do có nhu cầu mua vàng, đúng không?

- Chúng ta phải hỏi ngược lại: lúc này mua vàng để làm gì, kinh doanh, bảo toàn vốn hay thanh toán? Giá vàng trong nước đang tăng theo giá thế giới, thậm chí thời gian tới giá có thể tăng thêm một chút nhưng chắc chắn giá không thể tăng mãi. Liệu rằng đặt ra bài toán bảo toàn vốn và cất giữ bằng cách mua vàng ở ngay thời điểm giá nóng nhất có là quyết định đúng hay không?

Tôi nghĩ rằng người dân đã tính toán khá kỹ bài toán này. Mua vàng ở thời điểm này, với mức giá gần 790.000 đồng/chỉ, có nghĩa trong tương lai giá vàng phải duy trì ở mặt bằng 790.000 đồng/chỉ thì mới đạt được mục tiêu bảo toàn vốn. Thực tế có lúc giá vàng trong nước ở mức dưới 500.000 đồng/chỉ trong một thời gian rất dài, còn giá vàng thế giới “lẽo đẽo” ở mức dưới 280 - 300 USD/ounce.

Nhu cầu mua vàng để thanh toán cũng có nhưng theo tôi là không lớn đến mức giá phải nóng lên như những ngày qua. Giá vàng không ổn định, tăng liên tục từ cách nay hơn hai năm, là quãng thời gian khá dài để người dân tìm ra được cách né tránh nó hoặc hạn chế các thiệt hại do giá vàng tăng, chuyển sang thanh toán bằng VND.

* Nhiều người nói vàng tăng không lo nhưng cũng hơi băn khoăn khi giá USD tiền mặt ở thị trường tự do đã vượt qua 16.000 đồng/USD.

- Trên thị trường tự do có mức giá đó, thậm chí đến 16.100 đồng/USD nhưng giá bán USD của các NH thương mại đâu đến, thấp hơn nhiều, ngày 3-12 chỉ có 15.626 đồng/USD. USD tiền mặt ở thị trường tự do chỉ chiếm khoảng 10% giao dịch. Trong khi nguồn cung ứng ngoại tệ chính vẫn là từ các NH thương mại. VN mỗi năm cần đến 15 tỉ USD để nhập khẩu và nơi cung cấp là các NH thương mại chứ đâu phải thị trường tự do.

Như vậy nên nhìn vào giá bán USD của các NH thương mại để thấy được sự ổn định của VND. Quyết định giữ VND hay USD, cái khó nhất đó là tìm được ẩn số tỉ giá. Nhưng nay ẩn số đã được thống đốc NH Nhà nước công bố rồi, năm 2003 VND sẽ chỉ mất giá khoảng 1,6-1,8% so với USD. Như vậy trong tháng 12-2003 VND chỉ mất giá thêm vài chục đồng và hết năm sẽ không thể vượt qua con số 15.700 đồng/USD. Mọi thứ đã quá rõ ràng.

Với các con số này, nếu tính toán sẽ thấy là giữ VND vẫn có lợi. Lãi suất tiền gửi VND bình quân là 8%, cao hơn nhiều so với mức trượt giá và lãi suất tiền gửi của USD. Vậy thì lý do gì để đi mua USD cất giữ? Đừng nghĩ giữ USD là không sợ mất giá. Thực tế USD đang mất giá trên thị trường tiền tệ thế giới nhưng trong nước NH Nhà nước vẫn điều hành để VND mất giá chút ít nhằm tạo sức cạnh tranh cho hàng hóa của VN. Ngay trong nước cũng đã có những ngày tỉ giá VND/USD giảm giá đến 25 đồng/USD.

* Thưa ông, vì sao NH Nhà nước không can thiệp để ổn định giá vàng?

- Vàng không còn là phương tiện thanh toán hay cất giữ phổ biến như cách nay nhiều năm. Ngay trên thế giới cũng thế. Chẳng ai còn định giá xe, tivi... theo giá vàng, chỉ trừ giá nhà. Ngay các giao dịch đất đai giờ đây cũng đã chuyển qua bằng tiền đồng. Vài năm qua do VND quá ổn định nên người dân đã bán USD lấy VND gửi NH. Hoạt động kinh tế không còn xoay quanh giá vàng, các biến động giá vàng không còn tác động đến đời sống kinh tế như trước.

Vàng lên giá nhưng giá thực phẩm, hàng tiêu dùng, hàng điện tử, xe máy... vẫn ổn định. Đời sống của đại đa số người dân không bị ảnh hưởng, trừ trường hợp lo lắng đi mua vàng. Do vậy đã từ lâu NH Nhà nước chỉ tập trung điều hành tỉ giá giữa VND và USD nhằm ổn định sức mua của đồng tiền VN. Cụ thể nhất là gần đây NH Nhà nước đã có văn bản khẳng định sẽ hỗ trợ ngoại tệ để các NH thương mại duy trì trạng thái ngoại tệ.

Tuy vậy NH Nhà nước vẫn có các biện pháp nhằm ổn định giá vàng bằng cách cấp hạn ngạch nhập khẩu cho các doanh nghiệp đủ điều kiện nhập vàng, hỗ trợ ngoại tệ cho nhập khẩu...

* Như vậy, mua USD lúc này có thể bị thiệt?

- Quá rõ. Lúc này người dân phải mua ở thị trường tự do đến 16.100 đồng/USD trong khi cả tháng tới giá USD của các NH cũng chưa vượt qua mức 15.700 đồng/USD. Thị trường tự do có được mức giá trên 16.000 đồng/USD là do ảnh hưởng của giá vàng. Khi giá vàng trong nước không còn chênh lệch so với giá thế giới thì giá USD tiền mặt ở thị trường tự do sẽ quay trở lại theo sát giá NH mà thôi.

* Không ít người làm bài tính và tiếc vì cũng số tiền đó nếu trước đây họ mua vàng thì nay đã trúng, ông nghĩ sao?

- Vấn đề nằm ở chữ “nếu”. Nếu khi đó dùng tiền mua vàng thì nay được lợi là đúng nhưng chỉ đúng một phần vì hơn hai năm trước giá vàng không tăng mà còn giảm. Ở thời điểm đó sẽ có nhiều người nói nếu biết vậy không mua vàng. Chưa kể là giữ vàng đem gửi ngân hàng lãi cũng thấp hơn lãi tiền gửi bằng VND.

Nói chung vàng không còn phổ biến như trước, do vậy khả năng sinh lợi cũng kém đi, trừ các đợt biến động của giá thế giới. Cần biết rằng NH Nhà nước đã, đang và sẽ còn tiếp tục thực hiện các biện pháp nhằm ổn định sức mua của đồng tiền VN. Năm 2001 tỉ giá VND với USD là 3,92%, năm 2002 còn 1,92%, năm 2003 từ 1,6-1,8%. Các con số này đã nói lên tất cả.