Phóng to

Peter Carey

Giải thưởng văn học uy tín nhất nước Anh đã được trao cho Peter Carey với tiểu thuyết Câu chuyện của nhóm Kelly. Ông đã vượt qua hai nhà văn Anh nổi tiếng Ian McEwan và Rachel Seiffer để giành được vinh dự này.

Đây là lần thứ hai Carey nhận giải Booker. Ông từng trở thành hiện tượng của giải Booker năm 1988 với cuốn sách Oscar and Lucinda. Trước đó, thiên anh hùng ca Illywhacker của ông cũng lọt vào danh sách xét trao giải năm 1985.

Chủ tịch giải thưởng, ông Lord Baker, nói: “Ban giám khảo đề cao tiểu thuyết này về chủ đề hấp dẫn của truyện. Độc giả có thể tìm hiểu về những ngày đầu tiên con người định cư ở vùng đất Australia”.

Bên cạnh đó, cũng với tác phẩm Câu chuyện của nhóm Kelly, Peter Carey còn giành thêm được giải Tiểu thuyết hay nhất tại Liên hoan văn học ở thành phố Brisbane, Australia.

Nhà văn cho biết, cuốn tiểu thuyết có 2% là sự thật và 98% là hư cấu. Cốt truyện dựa trên bức thư của Ned Kelly, kẻ cướp ở New South Wales , Australia. Tuy nhiên, Ned là một người khá khó hiểu, về một mặt nào đó, người ta coi Ned là anh hùng vì anh ta thường cướp của người giàu chia cho người nghèo khó.

* Cuộc đời và sự nghiệp…

Nhà văn Peter Carey - là nhà văn đương đại nổi tiếng nhất, một trong những cây bút tài ba nhất của Australia, ông sinh năm 1943 tại Bacchus Marsh, bang Victoria, Australia, hiện sống ở New York và dạy viết văn tại Đại học New York. Peter Carey tự nhận mình chịu ảnh hưởng sâu sắc của nhà văn Mỹ William Faulkner. Ngoài ra, bối cảnh lịch sử và tính cách Australia cũng đóng vai trò quan trọng trong các tác phẩm của ông. Những tác phẩm của Peter Carey là những vùng mỏ phong phú cho các nhà phê bình văn học trên thế giới truy tìm những đặc sắc Kafka, hiện thực huyền ảo, hậu hiện đại, và hậu thực dân.

Gia đình ông kinh doanh một đại lý và xưởng sửa xe hơi, ông theo học trường tiểu trung học tư dành cho con em những gia đình giàu có. Gặp tai nạn và bỏ học sau một năm ở đại học ban khoa học tự nhiên tại Monash University, ông làm việc cho các hãng phụ trách quảng cáo ở Melbourne và London. Sau khi tiếp xúc với các nhà văn Barry Oakley và Morris Lurie, ông lao vào văn chương. Ông đọc say mê các tác phẩm của Joyce, Beckett, Kafka, Faulkner và chịu ảnh hưởng bút pháp hiện thực thần kỳ của Gabriel Garcia Márquez. Ông được đánh giá rất cao ngay từ những cuốn tiểu thuyết và những tập truyện ngắn đầu tiên. Bút pháp của ông là một kết hợp độc đáo của những yếu tố hiện thực, huyền ảo và siêu thực, thể hiện bằng những kỹ thuật mới lạ mang tính hậu hiện đại.

Nhà văn Peter Carey bắt đầu sáng tác từ 1964, tác phẩm được in trọn bộ đầu tiên là tập truyện ngắn The Fat Man In History xuất bản năm 1974.

Tập truyện ngắn sau đó Tội ác Chiến Tranh (War Crimes - 1979) được giải thưởng văn học của New South Wales Premier’s Literari, Australia năm 1980.

Đến năm 1981, ông xuất bản tác phẩm Bliss (tạm dịch là Hạnh Phúc), tiểu thuyết hài hước đen về một giám đốc quảng cáo tỉnh dậy sau cuộc mổ tim, tin rằng mình thật ra đang sống ở địa ngục: vợ ngoại tình với đồng sự của ông, con gái chơi ma túy, con trai là cộng sản. Tác phẩm này được nhiều giải thưởng văn học của nước Úc, đó là: giải Miles Franklin năm 1981, New South Wales Premier’s Literari năm 1982, National Book Council năm 1982, AWGIE năm 1985. Cùng trong năm 1985, tác phẩm này được các đạo diễn dựng thành phim và bộ phim đó đại diện cho nền điện ảnh Australia tham gia Đại hội phim ảnh Cannes.

Năm 1985, Peter Carey xuất bản Tên Lừa Gạt (Illywhacker), nội dung tác phẩm xoay quanh về một người tự nhận mình nói láo, 139 tuổi, vừa thuật lại lịch sử Úc thế kỷ XX qua thể nghiệm phiêu lưu của chính mình , vừa đặt nghi vấn về sự khả tín của những chuyện ông ta kể song hành với chính sử của quốc gia, đúng với tinh thần “hậu hiện đại” xử lý hiện thực một cách bỡn cợt.

Sau khi tác phẩm được xuất bản đã gặt hái được nhiều thành công và được đề cử vào chung kết giải Booker (1985), đoạt giải The Age Book of the Year năm 1985. Trong năm 1986, tác phẩm đó đoạt nhiều giải khác như: Ditmar Award for Best Australian Science Fiction Novel, Victorian Premier’s Literari Award, National Book Council Award và được đề cử giải World Fantasy Award for Best Novel.

Năm 1988, trường thiên Oscar và Lucinda (Oscar and Lucinda) của ông đã được giải Booker và giải Miles Franklin. Một biếm họa về sự cuồng tín được lồng trong chuyện tình của Oscar và Lucinda, hai người cùng mê thích chuyện đánh bạc ấy đã xây dựng một nhà thờ bằng thủy tinh và cá với nhau sẽ đưa được nhà thờ ấy bằng đường sông đến giáo xứ của Oscar, lấy ý của Pascal: Tin vào Thượng Đế là một sự đánh cuộc đỏ đen. Tác phẩm này được nhiều giải thưởng trong và ngoài nước Úc và được chuyển thể thành phim năm 1997.

Trong Oscar and Lucinda - một tác phẩm xuất sắc của Peter Carey, nhà văn đã dành cho người vợ thương yêu của mình lời đề tặng: “Tặng Alison Summers, bằng tất cả tình yêu của tôi”.

Đến năm 1989, Peter Carey cùng gia đình dời sang New York, ông đã tham gia giảng dạy và sáng tác văn học ở Đại học New York. Năm 1991, ông xuất bản tác phẩm Người Kiểm Thuế (The Tax Inspector), đây là một bi hài kịch trong đời sống hiện đại ở một vùng quê bị bỏ quên gần Sydney.

Năm 1992, ông viết kịch bản cho phim Cho Đến Ngày Tận Thế (Until the End of the World). Đến năm 1994, ông xuất bản tác phẩm Đời Phi Thường của Tristan Smith (The Unusual Life of Tristam Smith), nội dung tác phẩm nói về sự tồn vong của nhân tính, nghệ thuật và chính trị ở một nước nhỏ giả tưởng Efica (mà người đọc có thể hiểu là Úc hay Canada) trước áp lực chi phối của nước bảo hộ khổng lồ láng giềng Voorstand (hiểu là Anh hoặc Mỹ). Tác phẩm này đoạt giải thưởng The Age Book of the Year trong năm 1994.

Năm 1997, tác phẩm Jack Maggs về một tội phạm đào thoát sang Úc lén lút trở về Anh thăm con đã mang về cho tác giả nhiều giải thưởng cao quý, đó là: giải Tác Giả Trong Khối Thịnh Vượng Chung Anh Quốc (Commonwealth Writers Prize), giải Miles Franklin, giải The Age Book of the Year trong năm l998.

Năm 2001, cuốn tiểu thuyết Sự Thật Lịch Sử Về Băng Kelly (True History of the Kelly Gang), chân dung nhân vật truyền thuyết Ned Kelly thời 1870, lịch sử bi tráng của tướng cướp, anh hùng người Úc phản kháng chế độ cai trị tham nhũng. Tác phẩm đó đem về cho Carey giải Booker thứ hai trong sự nghiệp của mình.

Carey bày tỏ lòng biết ơn đối với người vợ yêu dấu. Ông cho biết, nếu không có bà, ông sẽ không thể hoàn thành cuốn sách Người tôi chịu ơn nhiều nhất là vợ tôi (Alison Summers). Trong lời cảm ơn của cuốn sách, ông đã bày tỏ sự hàm ơn với Summers bởi “trí thông minh sáng láng và những phẩm chất hoàn thiện bẩm sinh” của bà. Ngoài ra, tác phẩm còn được vào chung kết giải Miles Franklin và đoạt giải Commonwealth Writers năm 2001.

Năm 2003, Peter Carey xuất bản Đời Tôi, Tên Giả Mạo (My Life as a Fake) nói về một sự kiện giả mạo văn học ở Úc. Tác phẩm này đã lọt vào chung kết giải Miles Franklin năm 2004.

Peter Carey nhận ra rằng, chính tác phẩm Trăm Năm Cô Đơn (One Hundred Year of Solitude) của nhà văn nổi tiếng Gabriel Garcia Márquez đã hướng ông về hiện thực huyền ảo, diễn tả những sự kiện siêu thực không tưởng bằng những biểu hiện rõ ràng chính xác truyền thống của văn phong hiện thực. Đôi khi ông còn dùng bút pháp của các truyện tranh hoạt họa: “quan sát sự vật như chúng đang có và căng chúng ra đến mức lố bịch, lúc đã căng đủ thì có được khung cảnh lạ lùng mà độc đáo”.

Hiện nay, Peter Carey là Khoa trưởng Khoa Sáng tác (Creative Writing Deparment) của trường Hunter College, New York.

… và những giải thưởng

Peter Carey là một trong những nhà văn đoạt nhiều giải thưởng nhất của Úc châu và thế giới, với hai lần đoạt giải Booker với tác phẩm Oscar and Lucinda năm 1988 và True History of The Kelly Gang năm 2001. Ba lần đoạt giải Miles Franklin với các tác phẩm Bliss, Oscar and Lucinda và Jack Maggs. Ba lần đoạt giải Cuốn sách hay nhất trong năm của nhật báo The Age (The Age Book of the Year) với các tác phẩm Illywhacker, The Unusual Life of Tristan Smith (Cuộc đời bất thường của Tristan Smith) và Jack Maggs. Tác phẩm Jack Maggs còn đoạt giải Commonwealth Writers (giải thưởng dành cho các nhà văn thuộc Khối Thịnh Vượng Chung) vào năm 1998, giải này một lần nữa vào năm 2001 với tiểu thuyết True History of the Kelly Gang (Sự thật về băng đảng Kelly).

Tiểu thuyết mới nhất của ông My Life as a Fake (Cuộc đời giả của tôi) một lần nữa được coi là ứng cử viên cho giải này. Ông còn là tác giả của các tập truyện ngắn The Fat Man in History (tạm dịch Người béo trong lịch sử),War Crimes (Tội ác chiến tranh) và Exotic Pleasures (Lạc thú lạ lùng). Hầu hết những tác phẩm của ông đều được ca ngợi và trao giải thưởng.

Song song với tiểu thuyết và truyện ngắn, ông còn viết và xuất bản nhiều tập tiểu luận, kịch bản điện ảnh, và truyện thiếu nhi.

Truyện ngắn Con có yêu mẹ không? (Do you love me?) được đăng trong tập Peter Carey - Collected Stories do nhà xuất bản Đại học Queensland ấn hành năm 2000 tại Brisbane, Australia, một lần nữa khẳng định vị trí của nhà văn được đánh giá là một trong những tác giả đương đại Australia xuất sắc nhất hiện nay.