Hãng tin AP ngày 21-12 dẫn lời hai quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ giấu tên cho biết, ít nhất 29 nhà ngoại giao chuyên nghiệp của Mỹ đã được thông báo vào đầu tháng này rằng thời gian tại nhiệm của họ sẽ kết thúc vào đầu năm 2026.

Danh sách các nước chủ yếu ở châu Á và châu Phi, trong đó khu vực Đông Nam Á có ba nước: Philippines, Việt Nam và Lào. Đại sứ đương nhiệm của Mỹ tại Việt Nam là ông Marc Knapper, nhậm chức từ tháng 4-2022, về cơ bản đã hết một nhiệm kỳ tiêu chuẩn.

Phá vỡ quy chuẩn lâu đời

John Dinkelman, người đứng đầu Hiệp hội Công vụ đối ngoại Mỹ (FSA - tổ chức Công đoàn của những người làm nghề ngoại giao Mỹ), nói với Politico rằng các đại sứ được thông báo qua điện thoại phải rời vị trí trước giữa tháng 1. Chính quyền chưa đưa ra lý do chính thức cho các quyết định nhân sự này.

Trong cả hai nhiệm kỳ tổng thống, ông Trump có tiếng là hay đưa ra những quyết định bất ngờ và gây tranh cãi về nhân sự.

Tất cả 29 đại sứ trong danh sách của AP đều được bổ nhiệm dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden. Họ đã trụ lại sau những đợt tinh gọn bộ máy lộn xộn trong những tháng đầu nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump.

Nikki Gamer, người phát ngôn của FSA, nói với báo New York Times (NYT): "Những người bị ảnh hưởng cho biết họ được thông báo đột ngột, thường qua điện thoại, và không được cung cấp bất kỳ lời giải thích nào. Phương pháp đó cực kỳ bất thường. Sự thiếu minh bạch và quy trình kiểu này đi ngược hoàn toàn các quy chuẩn lâu đời".

Bà Gamer cho biết thêm sau khi kiểm tra hồ sơ lưu trữ, FSA "có thể khẳng định chắc chắn một cuộc triệu hồi hàng loạt như vậy chưa từng xảy ra kể từ khi FSA được thành lập".

Ứng viên cho vị trí đại sứ ở Mỹ được tổng thống đề cử và Thượng viện phê chuẩn. Có hai loại đại sứ: các nhà ngoại giao chuyên nghiệp và những người được bổ nhiệm theo diện chính trị.

Những người thuộc diện sau thường là người đã quyên góp cho chiến dịch tranh cử hoặc bạn bè của tổng thống, và theo luật bất thành văn, họ được kỳ vọng sẽ nộp đơn từ chức khi chính quyền mới bắt đầu.

Tuy nhiên các nhà ngoại giao chuyên nghiệp, cũng theo quy chuẩn bất thành văn, được miễn trừ biến động chính trị.

Tổn hại tinh thần làm việc

Khắp thế giới, hàng loạt đại sứ quán Mỹ hiện đang trống vị trí đại sứ. Trong những trường hợp đó, phó trưởng cơ quan đại diện, thường là nhà ngoại giao chuyên nghiệp, đóng vai trò người đứng đầu tạm thời.

Theo NYT, Trung Quốc đã vượt qua Mỹ về số lượng cơ quan đại diện ngoại giao trên thế giới, và Bắc Kinh cũng duy trì sự luân chuyển đại sứ nhất quán tại mỗi cơ quan.

Tờ báo Mỹ nhận định cuộc triệu hồi hàng loạt có thể làm tổn hại thêm tinh thần của các nhà ngoại giao chuyên nghiệp đang làm việc dưới quyền Ngoại trưởng Marco Rubio.

Đầu tháng này, FSA công bố kết quả khảo sát cho thấy 98% số người trả lời cho biết tinh thần làm việc đã giảm sút kể từ khi nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump bắt đầu.

Hầu hết trong hơn 2.100 người tham gia khảo sát nói họ đang phải xoay xở với ngân sách thắt chặt hơn và khối lượng công việc lớn hơn khi chính quyền cắt giảm chi tiêu, bao gồm giảm mạnh viện trợ nước ngoài. 86% cho biết việc thực hiện chính sách đối ngoại của Mỹ đã trở nên khó khăn hơn.

Ông Rubio chủ trì kế hoạch "tái cấu trúc" Bộ Ngoại giao suốt một năm qua, với khoảng 1.300 vụ sa thải vào tháng 7 gồm 264 viên chức ngoại giao chuyên nghiệp, theo NYT.

Bộ Tư pháp Mỹ công bố thêm hồ sơ Epstein, xuất hiện nhiều chi tiết về ông Trump

Bộ Tư pháp Mỹ tiếp tục công bố lượng lớn tài liệu về bê bối ấu dâm của tỉ phú Jeffrey Epstein, trong đó xuất hiện nhiều chi tiết liên quan đến Tổng thống Trump.