Theo Hãng tin AFP ngày 8-11, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ không cử bất kỳ quan chức nào tham dự Hội nghị thượng đỉnh G20 tổ chức tại Nam Phi cuối tháng này, đánh dấu bước leo thang mới trong căng thẳng giữa Washington và Pretoria liên quan đến cáo buộc người Afrikaner da trắng bị đối xử tệ.

Quyết định tẩy chay được đưa ra sau khi ông Trump viết trên mạng xã hội rằng G20 "thật đáng xấu hổ khi được tổ chức ở Nam Phi", đồng thời lặp lại cáo buộc đã nhiều lần bị bác bỏ rằng người Afrikaner đang bị "giết hại, tàn sát và bị tịch thu đất đai trái phép".

Tổng thống Mỹ khẳng định "không một quan chức chính phủ nào sẽ tham dự chừng nào các vi phạm nhân quyền này còn tiếp diễn".

Trước đó, ông Trump thông báo ông không dự hội nghị và giao trọng trách cho Phó tổng thống JD Vance thay mặt. Tuy nhiên sau tuyên bố mới nhất, một nguồn thạo tin xác nhận với trang tin Bloomberg rằng ông Vance cũng sẽ không tới Nam Phi.

Việc rút toàn bộ đại diện Mỹ khỏi G20 được xem là động thái chưa từng có tiền lệ trong quan hệ song phương.

Căng thẳng giữa hai nước đã âm ỉ từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1 và liên tục leo thang tới nay.

Vào tháng 5, Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đã bị ông Trump "đặt vào thế bất ngờ" đầy khó xử ngay tại Phòng Bầu dục, khi ông chủ Nhà Trắng chiếu một video nhằm củng cố cáo buộc rằng nông dân da trắng đang bị Chính phủ Nam Phi nhắm đến. 

Sự việc khiến chuyến thăm của Pretoria nhằm hàn gắn quan hệ với Washington hoàn toàn trật hướng.

Chính quyền ông Trump cũng nhiều lần đưa ra các tuyên bố gây tranh cãi về Nam Phi. Tháng 2, ông ký sắc lệnh ngừng hỗ trợ nước này vì cáo buộc sai sự thật liên quan đến luật thu hồi đất.

Tuần trước, Washington tiếp tục công bố kế hoạch giảm mạnh số người tị nạn được chấp nhận xuống mức thấp kỷ lục 7.500 người/năm, đồng thời ưu tiên người Nam Phi da trắng xin tị nạn.

Ngoài vấn đề người Afrikaner, hai nước còn bất đồng trong việc Nam Phi khởi kiện Israel - đồng minh quan trọng của Mỹ - tội diệt chủng tại Gaza lên Tòa án Công lý quốc tế (ICJ). Về kinh tế, ông Trump đã áp thuế 30% lên hàng hóa Nam Phi - mức cao nhất tại khu vực Hạ Sahara.

Phát biểu tại Miami tuần này, nơi Mỹ sẽ đăng cai G20 năm 2026, ông Trump thậm chí tuyên bố Nam Phi "không nên được ở trong các nhóm G nào nữa" vì "những điều tồi tệ đang xảy ra tại nước này".

Hiện Nam Phi là thành viên của các nhóm G20, G24, G77 và G5.

Nam Phi mời lãnh đạo Việt Nam dự thượng đỉnh G20

Lời mời được Chủ tịch Đảng Đại hội dân tộc Phi (ANC), Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa đưa ra trong cuộc điện đàm với Tổng Bí thư Tô Lâm chiều 22-4 tại trụ sở Trung ương Đảng.