Thăm khám cho bệnh nhân u men tại Bệnh viện Vinmec - Ảnh: H.L.

Đây là một loại u rất phổ biến nhưng hầu như người dân không biết bởi biểu hiện của bệnh đôi khi chỉ là sâu răng, răng lung lay, nhiễm trùng răng...

U choán hết cả mặt

PGS.TS Nguyễn Tài Sơn, chủ nhiệm bộ môn răng hàm mặt Bệnh viện T.Ư Quân đội 108, cho biết ông đã phẫu thuật và tạo hình lại khuôn mặt cho hai người có khối u men răng khổng lồ.

Đó là bệnh nhân Võ Văn K., sinh năm 1965 (Bình Định), có khối u men bào hàm trên bên phải cách đây 35 năm. Khối u lớn dần và chiếm hơn nửa mặt, gây biến dạng mặt và hàm trên làm bệnh nhân không thể ăn uống, sinh hoạt bình thường được.

Bệnh nhân đã đi khám chữa ở nhiều nơi nhưng đều bị từ chối do khối u quá lớn, có thể gây chảy máu đe dọa tính mạng trong lúc phẫu thuật.

Tại Bệnh viện T.Ư Quân đội 108, các bác sĩ đã phải nút mạch máu trước phẫu thuật để mổ khối u cho bệnh nhân K.. Khối u có chu vi gần 40cm, đường kính chỗ rộng nhất là 16cm.

Sau ba tháng phẫu thuật, gương mặt bệnh nhân được cải thiện rõ, mọi sinh hoạt và nhất là ăn uống trở lại bình thường.

Tương tự, bé Nguyễn Văn H. (Bình Định) mới 11 tuổi đã bị khối u men làm biến dạng nửa mặt, mắt lồi. Sau khi được phẫu thuật cắt u và toàn bộ xương hàm trên, các bác sĩ đã tạo hình vi phẫu, nhờ đó khi lớn H. có một khuôn mặt bình thường, mũi lệch cũng thẳng lại.

Tại Bệnh viện Vinmec cũng đã cắt khối u men khổng lồ ở răng cho ông Vũ Xuân B. (Hưng Yên). U của ông phát triển từ năm 1971 và to dần không chỉ choán hết nửa mặt, mà còn gây khó thở, mắt phải mất thị lực, mắt trái không nhìn được...

PGS.TS Nguyễn Tài Sơn cho biết u men răng là bệnh rất hay gặp ở vùng hàm mặt, chiếm 6% các loại u về răng hàm mặt nhưng hầu như người dân không biết.

Bệnh rất khó được phát hiện bởi nguyên nhân không rõ ràng, khối u không gây đau nhức, tiến triển âm thầm, bệnh nhân chỉ thấy mặt bị biến dạng hoặc viêm nhiễm hàm hay rò dịch... Bệnh chủ yếu gặp ở thanh thiếu niên và người trưởng thành từ 30-40 tuổi.

Tại VN chưa có số liệu thống kê cụ thể nhưng ở Mỹ số người mắc trong một năm là 400.000 ca. Tương tự, TS Phạm Như Hải, trưởng khoa răng hàm mặt Bệnh viện VN - Cuba, cho biết u men răng không phải là bệnh hiếm gặp, mỗi tháng riêng khoa đã tiếp nhận và điều trị cho 5-7 bệnh nhân.

Một bệnh nhân bị u men - Ảnh bác sĩ cung cấp

Hay tái phát và biến thành ác tính

Theo PGS.TS Nguyễn Tài Sơn, hiện nguyên nhân gây bệnh u men chưa rõ ràng, người ta phát hiện sự biến đổi lệch lạc của nguyên bào men răng còn sót lại nằm trong xương và dần phát triển thành u. Khi u phát triển lớn, gây biến dạng khuôn mặt thì xương hàm cũng bị hủy hoại, điều trị rất khó khăn và tốn kém, bởi phương pháp điều trị duy nhất cho loại bệnh này là phẫu thuật để lấy u.

Tuy nhiên, nếu bệnh nhân đến sớm thì phẫu thuật đơn giản, tiên lượng tốt, bảo toàn được răng, còn khi đến trễ thì điều trị khó, thậm chí để lại nhiều di chứng như lép mặt, mất nhiều răng, cản trở các chức năng nhai, nuốt, nói...

PGS.TS Nguyễn Tài Sơn nhấn mạnh u men răng chủ yếu là u lành tính nhưng có tỉ lệ tái phát cao. Nếu u không được cắt triệt để, viêm nhiễm kéo dài có thể thoái hóa thành u ác tính, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Điều đáng nói hiện nay là hầu như người dân không biết tới bệnh này, chỉ thấy răng bị lung lay là nhổ bỏ. Hơn nữa, u chỉ được phát hiện bằng cách chụp X-quang toàn bộ xương hàm.

Vì vậy đã có rất nhiều bệnh nhân được điều trị sai vì các bác sĩ thấy răng bệnh nhân bị lung lay nên chỉ nhổ bỏ răng hoặc mổ u không triệt để, dẫn tới bệnh tiến triển ngày một nặng hoặc tái phát trầm trọng.