Những cánh đồng cuối đời Van Gogh

<?xml:namespace prefix = o />

Phóng to

Bức Cánh đồng lúa mì được đem đấu giá

Giống như những hồ hoa súng trong tranh của Claude Monet, những cánh đồng lúa mì trong tranh Van Gogh là một mảng sáng tác quan trọng của nhà danh họa Hà Lan này.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Vào đầu tháng 11 tới đây, nhà Sotheby’s ở New York sẽ đưa ra đấu giá một trong những tranh phong cảnh nổi tiếng nhất của Vincent van Gogh hiện còn thuộc sưu tập tư nhân. Đó là bức Cánh đồng lúa mì được Van Gogh vẽ vào tháng 6 -7 của năm 1890, những tuần lễ cuối cùng của đời ông, trước khi tự sát bằng một phát súng vào ngực ngay trên cánh đồng lúa mì của xứ Auvers-sur-Oise mà ông đã làm cho bất tử trong tranh, để lại một gia tài hội họa khổng lồ ở tuổi 37 còn tràn trề sức sáng tạo mãnh liệt của một bậc thiên tài.

Bức tranh phong cảnh này được ước định sẽ bán với giá 28-35 triệu USD, nhưng có thể cái giá thực tế còn cao hơn nhiều, khi mà các tác phẩm từng được đấu giá của ông đã đứng trong danh sách những tranh cao giá nhất mọi thời (bức Hoa diên vỹ bán được 97,5 triệu USD năm 1987; bức Chân dung bác sĩ Gachet bán với giá 129,7 triệu USD năm 1990 - so sánh với thời giá hiện nay chắc chắn cao hơn rất nhiều; hai bức trong xêri tranh vẽ cánh đồng lúa mì của ông cũng đều bán với giá cao: 57 triệu và 47,5 triệu USD cách đây đã hơn 10 năm).

Trước khi được đem đấu giá, tác phẩm này được trưng bày tại phòng triển lãm của hãng Sotheby’s ở Hồng Kông (2-4/10) và sau đó tại Luân Đôn (7-12/10), lôi cuốn sự chú ý của đông đảo người hâm mộ và dư luận báo chí.

Phóng to

Các tranh trong xê-ri tranh vẽ cánh đồng lúa mì ở Auvers-sur-Oise

Cánh đồng lúa mì là một trong những tác phẩm đầu tiên thuộc xêri tranh phong cảnh vùng nông thôn Auvers-sur-Oise mà Van Gogh vẽ vào đầu tháng 7/1890. Cánh đồng ngổn ngang những vạt lúa mì vàng óng là đề tài đã cuốn hút ông trong mấy tuần lễ cuối đời. Đó cũng là thời gian ông đang điều trị bệnh tâm thần tại một bệnh viện ở Arles. Khi rảo bước qua cánh đồng lúa chín vàng vào vụ gặt, sự yên lặng đến tĩnh mịch của đất trời mênh mông đã khiến Vincent van Gogh tự quyết định số phận của mình.

Trong thư gửi em trai Théo van Gogh, ông viết: “Anh nhìn thấy qua những bông lúa chín vàng trên cánh đồng hình ảnh của cái chết… Chẳng có gì buồn bã hơn cái chết; dù nó đi theo cách của nó cùng với ánh dương rực rỡ, làm mọi vật tràn ngập trong sắc vàng…Đó là hình ảnh của cái chết mà cuốn sách vĩ đại của thiên nhiên đã nói lên…”.

Nhưng Van Gogh còn kịp ghi lại vào khung vải cái sắc vàng dữ đội, khốc liệt ấy của cánh đồng cũng như những đám mây trên bầu trời xanh thẳm, cả những cây bách và cả những cơn gió cuồng nộ thổi qua vùng Auvers. Những bức tranh vẽ đồng lúa mì có bút pháp gần với tranh trừu tượng giống như cách ông đã thể hiện trong tác phẩm lừng danh và đầy sự huyền hoặc Đêm đầy sao.

Có thể những linh cảm mang tính mặc khải tôn giáo đã được Van Gogh đưa vào những tác phẩm cuối đời của ông. Và điều lạ thường là trong những giờ phút ấy, một mặt thì người nghệ sĩ thiên tài không ngừng thăng hoa tình yêu hội họa đến không cùng, mặt khác ông không ngừng bị thôi thúc tìm đến cái chết. Có lẽ tất cả những giằng xé ấy đã khiến những tranh phong cảnh cuối đời của ông đều đẹp đến thảng thốt và kỳ lạ.

David Norman, giám đốc phụ trách mảng hội họa Ấn tượng và Hiện đại toàn cầu của hãng Sotheby’s nói: “Đứng trước tác phẩm này, người ta trực cảm được khi Van Gogh đối diện với sự nghi hoặc và nỗi cô đơn đang dâng trào, ông đã đi tìm sự cứu rỗi trong sự hiện hữu của thiên nhiên và bằng sự trải nghiệm của chính mình với những nhát cọ trĩu nặng nỗi đau. Khi đứng lặng lẽ chiêm nghiệm bức tranh này là lúc chúng ta có thể đến bên cạnh Van Gogh vậy”.

Sống và vẽ những ngày tháng cuối cùng ở quán trọ Ravoux tại Auvers-sur-Oise, Van Gogh treo bức Cánh đồng lúa mì này trong phòng ông cho đến phút lìa đời. Em trai ông, Théo, đã mang tranh về giữ trong gia đình suốt 20 năm cho đến khi nó được bán cho nhà buôn tranh Paul Cassirer vào năm 1907. Từ 2001-2007, tranh được Bảo tàng Van Gogh ở Amsterdam mượn và treo bên cạnh những bức tranh phong cảnh với màu sắc và đường nét tạo hình thống thiết nỗi đau đời mà ông đã hoài thai trước giờ lâm tử.

Theo Y CHIÊUDoanh nhân Sài Gòn Cuối tuần