Một mẻ lưới đầy ắp cá mòi của ngư dân Liên Chiểu, Đà Nẵng - Ảnh: TẤN LỰC

Dọc tuyến biển Nguyễn Tất Thành, quận Liên Chiểu, Đà Nẵng những chiều cuối năm, không quá khó để bắt gặp cảnh ngư dân hì hục với tay lưới dính đầy nhúc cá mòi.

Cá mòi bơi trên tầng nước mặt nên lưới đánh cá mòi phải gắn phao nổi. Gặp thời may mắn, một tay lưới 50 thước có khi hốt trọn một đàn cá lớn 50-70kg.

Thịt cá mòi, cũng giống cá trích, thơm, béo và rất ngon nhưng giá bán rất rẻ bởi lẽ cá nhiều xương dăm, trẻ con, người già khó ăn, khó chế biến. Mỗi ký cá bán tại chỗ chỉ 30.000 - 40.000 đồng.

Cá mòi trúng nhiều, người ta gom về xay chả. Miếng chả cá mòi thơm ngon, mềm ngọt lẫn mùi ớt tỏi là cách chế biến hay, khắc phục hoàn toàn nhược điểm xương dăm. Hay trúng cá cỡ nhỏ tầm hai ngón tay người lớn, dân chài lưới mang bán cho các hàng quán làm gỏi cá Nam Ô.

Lát cá mòi cắt mỏng ra cũng dễ nhai xương, hương vị không khác gì cá trích. Ở quy mô công nghiệp, các nhà máy thủy sản chế biến cá mòi sốt cà chua, ninh nhừ xương và đóng hộp cũng là món được ưa chuộng.

Tuy vậy, với các gia đình nghèo, cá mòi chiên giòn, kho cay dễ chế biến và nhanh gọn hơn.

Với những đứa con đi ra từ các vùng biển ngang nghèo khó suốt dặm dài miền Trung, một chiều cuối năm bỗng thấy lại con cá mòi nhảy tanh tách tươi roi rói giữa lòng phố thị là lòng dạ chộn rộn, đếm từng ngày để trở về.

Hai vợ chồng ngư dân phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu với tay lưới đầy ắp cá mòi trên biển Nguyễn Tất Thành - Ảnh: TẤN LỰC

Trúng luồng cá, ngư dân có thể hốt trọn đàn cá mòi vài chục ký - Ảnh: TẤN LỰC

Kéo căng tay lưới để những con cá mòi rời ra, dễ gỡ - Ảnh: TẤN LỰC

Trúng cá mòi nhiều... cũng cực vì mất công ngồi gỡ, mấy tiếng đồng hồ mới xong - Ảnh: TẤN LỰC

Thau cá được gỡ xong bên cạnh mẻ lưới vẫn còn quá nhiều cá - Ảnh: TẤN LỰC

Những con cá mòi tươi rói có thể làm nhiều món ngon và rẻ như gỏi, chả, chiên, kho - Ảnh: TẤN LỰC

Giá cá mòi bán tại chỗ chỉ 30.000 - 40.000 đồng/kg - Ảnh: TẤN LỰC

Người phụ nữ khoe cân cá mòi rất tươi vừa mua được với giá 30.000 đồng - Ảnh: TẤN LỰC

Lên đập ăn cá mòi

Người bản xứ gọi nôm na công trình đập nước là "ba-ra" An Trạch. Ba-ra lấy âm từ tiếng Pháp: barrage (đập nước), do trước đây người Pháp có xây một đập nước, về sau đập bị hỏng.