Việc sử dụng hồ sơ mượn sẽ dẫn đến rắc rối khi giải quyết các chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.

Theo BHXH TP.HCM, người lao động mượn hồ sơ mang tên người khác để tham gia BHXH, BHYT là đã khai thông tin không đúng sự thật. Nếu cơ quan BHXH phát hiện các trường hợp như vậy sẽ xử phạt hành chính. Sau khi chấp hành xong quyết định xử phạt, người lao động sẽ được cơ quan BHXH hướng dẫn điều chỉnh đúng nhân thân của mình trước khi được giải quyết các chế độ về BHXH.

Trường hợp đã thanh toán các chế độ mới phát hiện không đúng đối tượng thì BHXH thu hồi tiền trợ cấp đã chi trả. Tuy nhiên, hiện chỉ có quy định xử phạt áp dụng đối với người lao động có hành vi khai báo sai sự thật (tức là người mượn hồ sơ), chưa đề cập việc xử phạt vi phạm đối với người cho mượn hồ sơ.

Ông Trần Dũng Hà, trưởng phòng chế độ BHXH (BHXH TP.HCM), cho biết không kể trường hợp mượn hồ sơ để đi làm vì mục đích xấu, với những người muốn có việc làm để nuôi sống bản thân và được hưởng các quyền lợi về BHXH, BHYT thì việc mượn hồ sơ sẽ dẫn đến nhiều thiệt thòi. Trước mắt, những người này có thẻ BHYT nhưng thẻ mang tên người khác nên không được thanh toán chi phí khám, chữa bệnh.

Thời gian qua BHXH TP cũng gặp nhiều trường hợp người lao động không được hưởng trợ cấp thai sản do tên mẹ trong giấy khai sinh khác với tên trong hồ sơ và không liên lạc được người cho mượn tên để đến giải quyết trợ cấp. Tương tự là tình trạng “tình ngay lý gian” đối với những người được hưởng trợ cấp BHXH một lần. Người cho mượn tên là người có đầy đủ giấy tờ pháp lý để nhận các trợ cấp chứ không phải người mượn tên - mặc dù người mượn tên là người thực chất có tham gia đóng BHXH, BHYT.

Do vậy theo ông Hà, việc mượn giấy tờ của người khác để xin việc tiềm ẩn nhiều nguy cơ tranh chấp quyền lợi BHXH hoặc gặp rắc rối nếu chẳng may dùng tên của người đang bị cơ quan công an truy nã... Người lao động đang mượn tên hoặc đang dùng hồ sơ mang tên người khác để đi làm việc nên thông báo cho người sử dụng lao động, cơ quan BHXH biết để được hướng dẫn điều chỉnh hồ sơ nhằm bảo vệ quyền lợi của bản thân.