Bổ sung iod cẩn thận, tránh sai lầm làm tổn thương tuyến giáp ra sao?

Coi chừng cường giáp do thừa iod

Chị N.T.H, 35 tuổi, thấy nhiều người quanh mình bị bệnh tuyến giáp, u tuyến giáp... nên sợ hãi, thường xuyên bổ sung iod bằng viên tảo và ăn snack rong biển. Gần đây chị thường xuyên mệt mỏi, đi khám bác sĩ kết luận chị bị suy giáp. Bác sĩ khuyên chị không nên tùy tiện bổ sung iod vì thừa iod cũng gây bệnh.

Bác sĩ Nguyễn Xuân Tuấn - giảng viên Trường đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội - cho biết khi nói đến tuyến giáp, nhiều người lập tức nghĩ ngay "phải bổ sung iod". 

"Tôi đã từng gặp nhiều bệnh nhân tự ý dùng viên iod, ăn rong biển khô như snack hoặc uống viên tảo biển đa sinh tố chứa iod mà không biết rằng mình đã đủ hay chưa. Họ đã không biết rằng thiếu iod thì mệt mà thừa iod cũng sinh bệnh, thậm chí còn gây rối loạn hormone tuyến giáp nghiêm trọng", bác sĩ Tuấn nhấn mạnh.

Bác sĩ Tuấn phân tích tuyến giáp là "nhạc trưởng nội tiết" của cơ thể, sản xuất các hormone T3 (triiodothyronine) và T4 (thyroxine) - ảnh hưởng đến hầu hết mọi quá trình chuyển hóa. Iod là nguyên liệu bắt buộc để tuyến giáp sản xuất hormone T3, T4 - những hormone quan trọng điều hòa chuyển hóa, năng lượng và nhiều hoạt động sống. 

Cơ thể không tự tổng hợp iod nên chúng ta phụ thuộc hoàn toàn vào ăn uống hằng ngày. Tuy nhiên không phải cứ "giàu iod" là sẽ tốt. Cần một chiến lược dinh dưỡng khoa học, cá thể hóa theo từng thể trạng.

Nếu thiếu iod lâu dài trẻ có thể bị chậm phát triển trí tuệ và người lớn dễ bị bướu giáp, suy giáp... Một số vùng núi nơi không có muối iod có tỉ lệ bướu cổ rất cao. Nhưng bổ sung không đúng, người chưa từng mắc bệnh tuyến giáp có thể bị cường giáp do thừa iod. Người có sẵn bướu giáp nhân hoặc Basedow thì bệnh bị kích hoạt mạnh mẽ hơn.

Một số người sau mổ tuyến giáp dù uống iod cũng không có tác dụng vì tuyến giáp đã không còn để "sử dụng" iod.

Hơn nữa, thừa iod có thể làm trầm trọng các bệnh lý tuyến giáp tự miễn, như bệnh Hashimoto (viêm tuyến giáp mạn tính); Basedow (Graves’ disease). Đặc biệt quá nhiều iod kích thích sự sản xuất kháng thể chống lại tuyến giáp, gây viêm, xơ hóa hoặc kích hoạt bão giáp (thyroid storm).

Vì vậy theo bác sĩ Tuấn, không tự ý bổ sung viên iod hoặc dùng rong biển thường xuyên nếu có rối loạn chức năng tuyến giáp, tiền sử bệnh tự miễn, đang dùng thuốc ức chế giáp (thionamides, levothyroxine...).

Cẩn trọng với những viên uống "tốt cho tuyến giáp"

Theo bác sĩ Tuấn, cơ thể cần iod như cần nước nhưng 2 lít/ngày thì tốt, 10 lít/ngày thì ngộ độc. Iod cũng vậy, đúng liều là thuốc, quá liều là rắc rối. Hãy tham khảo bác sĩ trước khi dùng.

Nếu chúng ta đã ăn uống đủ iod mỗi ngày, không cần uống thêm gì cả, đó là một cách chăm sóc cơ thể thông minh và khoa học rồi. Nếu bạn đang dùng muối iod, ăn nước mắm công nghiệp, trứng, hải sản, sữa... thì gần như không thiếu iod. Cẩn trọng với những viên uống "tốt cho tuyến giáp" nhưng lại đẩy bạn đến gần rối loạn nội tiết hơn.

Dinh dưỡng không thay thế điều trị nhưng là trụ cột nền tảng giúp tuyến giáp hoạt động ổn định, phòng ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng sống. Tốt nhất nên ăn các nhóm thực phẩm có lợi cho tuyến giáp như: 

Muối iod hóa (là cách phòng ngừa thiếu iod phổ biến và hiệu quả nhất); hải sản (cá biển, sò, hàu) là thực phẩm giàu iod và selen sinh học cao; trứng và sữa là nguồn iod và vitamin D tự nhiên; rong biển rất giàu iod tuy nhiên chỉ nên ăn mức vừa phải (vì 1g rong biển khô có thể chứa tới 2.000 mcg iod - vượt xa nhu cầu khuyến nghị 150-300 mcg/ngày).

Không có thực phẩm nào tự chữa lành tuyến giáp. Nhưng chế độ ăn đúng sẽ tạo môi trường thuận lợi để thuốc phát huy hiệu quả, miễn dịch được điều hòa và quá trình phục hồi tuyến giáp diễn ra bền vững.

Nên ăn đủ - không thừa - không thiếu. Không kiêng khem thái quá gây thiếu chất vi lượng. Khi bổ sung iod cần cá thể hóa theo bệnh lý và giai đoạn điều trị như bệnh nhân đang điều trị suy giáp cần phối hợp protein, iod, selen. Bệnh nhân Basedow, cường giáp tránh thừa iod, tránh thực phẩm kích thích (cà phê, rượu).

Những dấu hiệu đầu tiên khi bệnh ung thư tuyến giáp âm thầm nảy nở

Ung thư tuyến giáp là bệnh xảy ra khi có sự bất thường trong sự phát triển của các tế bào tuyến giáp. Dù tỉ lệ chữa khỏi cao nhưng có lẽ bất kỳ ai cũng khó chấp nhận được sự thật khi phát hiện bản thân mắc ung thư, dù là ung thư tuyến giáp.