Cần phân biệt khóc dạ đề sinh lý và bệnh lý

Nhiều gia đình mất ăn mất ngủ vì em bé mới sinh đáng yêu quá, nhưng mỗi khi đêm đến là trẻ nhỏ bắt đầu khóc, trăn trở khó chịu, ngủ không yên; hoặc trẻ đang ngủ yên thỉnh thoảng bỗng giật mình, tỉnh dậy, khóc thét. 

Phần nhiều trẻ khóc từng đợt, lúc khóc lúc ngừng, nhưng cũng có trường hợp trẻ khóc lè nhè suốt cả đêm. Khi trời sáng thì trẻ hết khóc và bắt đầu thiếp vào giấc ngủ.

Nhiều trường hợp trẻ quấy khóc về đêm do đói, chăn tã ướt do tè dầm, bị muỗi đốt hoặc côn trùng cắn, hoặc do một số bệnh tật khác, không thuộc phạm vi chứng dạ đề.

Khóc dạ đề thường là do hằng ngày trẻ nhỏ không được chăm sóc đầy đủ, ăn ngủ không có giờ giấc nhất định, ban ngày hoặc trước lúc ngủ đùa nghịch quá độ khiến thần kinh căng thẳng, kích thích quá mạnh. Trẻ nhỏ bị còi xương và suy dinh dưỡng cũng hay khóc dạ đề.

Lương y Hoàng Duy Tân, nguyên phó chủ tịch Hội Đông y Đồng Nai, cho biết nhiều trẻ sơ sinh thường khóc vào ban đêm, dân gian thường gọi là 'khóc dạ đề'. 

Theo các bác sĩ, hiện tượng khóc về đêm có thể xảy ra ở hầu hết trẻ nhỏ. Tuy nhiên, chỉ một số là khóc đêm thật sự, còn hầu hết là khóc do mắc bệnh lý như bệnh còi xương hoặc bệnh lồng ruột.

Hiện tượng khóc đêm thường xảy ra ở trẻ dưới 6 tháng tuổi do tăng nhu động ruột. Bình thường nhu động ruột điều hòa không đau, nhưng đột nhiên vì một yếu tố nào đó làm nhu động ruột tăng lên, không đều, gây đau bụng dữ dội làm cho trẻ khóc, hết cơn thì thôi.

Thời gian khóc thường kéo dài từ 5 phút đến 30 phút và có thể lặp lại hằng đêm, ban ngày trẻ vẫn ăn và ngủ tốt. Cơn khóc có thể rất dữ dội nhưng không nguy hiểm. Khi trẻ hơn 6 tháng tuổi, nhu động ruột hoàn chỉnh, trẻ sẽ trở lại bình thường, chứng khóc đêm sẽ hết.

Tuy nhiên nếu cơn khóc của trẻ kéo dài hơn hoặc kèm theo biểu hiện khác thường thì cha mẹ cần nghĩ ngay đến vấn đề khóc do bệnh lý. 

Trẻ khóc nhiều về đêm có thể là dấu hiệu trẻ bị còi xương. Bệnh này thường làm cho trẻ mệt mỏi, khó chịu, sinh ra quấy khóc trong thời gian dài. Nguyên nhân có thể do chế độ dinh dưỡng của trẻ không đảm bảo, hoặc do trẻ được chăm sóc trong phòng kín, thiếu ánh sáng nên bị thiếu vitamin D.

Ngoài ra, đó cũng có thể là biểu hiện trẻ bị lồng ruột. Khi bị lồng ruột, trẻ khóc dữ dội, có thể kèm theo triệu chứng như: nôn, khóc thét lên, ưỡn người, bỏ bú và đi tiêu ra máu. Trường hợp này, cha mẹ cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay.

Vì vậy, cha mẹ cần phân biệt hiện tượng khóc đêm với khóc do bệnh lý ở trẻ. Ngoài cơn khóc, trẻ vẫn khỏe mạnh, ăn, ngủ bình thường thì cha mẹ không cần quá hoảng hốt. 

Khi dỗ cần bế ở tư thế trẻ ưa thích, đu đưa nhẹ nhàng để trẻ dễ ngủ lại. Không nên tập trung nhiều người dỗ trẻ cùng một lúc vì có thể khiến trẻ hoảng sợ.

Nếu thấy trẻ có kèm theo các dấu hiệu biếng ăn, vã mồ hôi, đặc biệt là mồ hôi trộm… cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để phát hiện bệnh, không nên quá chủ quan, đến khi đưa trẻ đến bệnh viện thì đã quá muộn.

Đề phòng thiếu vitamin D bằng cách không cho trẻ nằm trong phòng kín, thiếu ánh sáng.

Liệu pháp tự nhiên giúp trẻ ngủ ngon

Lương y Hoàng Duy Tân nhấn mạnh trẻ hay khóc về đêm, có khi khóc thâu đêm đến sáng mới thôi, cho trẻ đi khám thấy sức khỏe vẫn bình thường nhưng theo Đông y, đây là một bệnh chứng do tỳ hàn, tâm nhiệt, kinh hãi và tích trệ gây nên. 

Có nhiều thể bệnh khác nhau, nhưng thường gặp là khóc đêm do hàn nhiệt, biểu hiện như mặt xanh, chân tay lạnh, bỏ bú, bụng đầy, đặc biệt tỳ vị lạnh, mà ban đêm lại thuộc âm, cho nên âm thịnh sẽ làm lạnh tỳ tạng (tỳ ưa ấm, kỵ lạnh) và phát sinh đau bụng làm trẻ khóc. Đau nhiều có khi trẻ phải cong cả lưng lên.

Dân gian có nhiều cách và phương thuốc trị liệu được chứng bệnh này có hiệu quả.

Để giúp trẻ ngủ ngon, cách đơn giản nhất là thường xuyên xoa các đường kinh liên quan đến tỳ, can, tâm của trẻ (ở đốt cuối ngón tay cái), tâm kinh (đốt cuối ngón tay giữa), can kinh (đốt cuối ngón tay trỏ) hằng ngày, đặc biệt là trước khi trẻ ngủ.

Ngoài ra, tùy theo biểu hiện của trẻ mà sử dụng thuốc cho hợp lý:

- Dạng tỳ vị hư hàn (bụng lạnh, tiêu hóa kém): Trẻ khóc đêm, tiếng khóc yếu, khi khóc hay ưỡn người, trán vã mồ hôi. Da trẻ thường xanh nhợt, thường ngày người uể oải, mệt mỏi, hay buồn ngủ, miệng và hơi thở lạnh, chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng mỏng. Cần sử dụng những loại thuốc có tác dụng "ôn trung kiện tỳ" làm ấm, tăng cường tiêu hóa.

* Gừng tươi 5g, đường đỏ 15g. Gừng rửa sạch, gọt bỏ vỏ, thái chỉ, cho vào cốc sứ, đổ nước sôi vào hãm khoảng 5 phút, sau đó cho đường đỏ vào quấy đều, chia ra cho trẻ uống trong ngày và trước lúc đi ngủ.

* Hành 5-10 củ, để liền cả củ và rễ, rửa sạch, thái ngắn, gạo tẻ 25g, gừng tươi 3 lát. Gạo vo sạch, cho vào nồi, thêm nước nấu cháo, khi cháo chín cho hành và gừng vào đun thêm một lát nữa cho sôi lại là được. Chia ra cho trẻ ăn trong ngày.

* Bạch truật (sao vàng) 6g, đẳng sâm 8g, phục linh 6g, cam thảo 3g. Sắc lấy nước, cho trẻ uống thay nước trong ngày.

- Dạng tâm nhiệt (nhiệt tích ở tạng tâm): Trẻ khóc về đêm, tiếng khóc to, mặt đỏ, môi hồng, miệng và hơi thở nóng, thường ngày hay quấy khóc không yên, đại tiện táo, tiểu tiện sẻn đỏ, đầu lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng mỏng. Cần làm mát tạng tâm và giải nhiệt.

* Lá vông nem 6g, diếp cá 8g, rau má 12g, gừng tươi 2 lát, sắc lấy nước, cho trẻ uống thay nước trong ngày.

* Đăng tâm thảo (cỏ bấc đèn) 15g, sắc lấy 2 nước, hợp 2 nước lại, chia ra 2 lần cho trẻ uống trong ngày. Cây cỏ bấc đèn mọc hoang khắp nơi, thường thấy ở những nơi ẩm ướt. Mùa thu cắt toàn cây về, rạch dọc để lấy lõi riêng ra, bó thành từng bó, phơi khô để dùng dần làm thuốc.

* Lá tre 5g, gạo tẻ 25g. Sắc lá tre, chắt lấy nước, cho gạo vào nấu cháo cho trẻ ăn trong ngày.

Nhiều trẻ ở cơ sở Mầm Xanh thường hốt hoảng, khóc đêm

Nhiều trẻ ở cơ sở Mầm Xanh (P.Hiệp Thành, Q.12, TP.HCM) khám tại Bệnh viện quận 12 được người thân khai là thường hốt hoảng, hay giật mình và khóc đêm.