Nhà cổ Huỳnh Thuỷ Lê - nơi lui tới của nhiều du khách khi tìm về Sa Đéc - Ảnh: HUỲNH THANH PHONG

Không chỉ mang giá trị kiến trúc, nơi đây còn lưu giữ một câu chuyện tình nổi tiếng, khiến ngôi nhà trở thành "di sản sống" trong ký ức nhiều thế hệ.

Một cuộc tình gắn với số phận ngôi nhà

Nhà cổ Huỳnh Thủy Lê gắn liền với mối tình không trọn vẹn giữa ông Huỳnh Thủy Lê và nữ văn sĩ Pháp Marguerite Duras.

Họ gặp nhau trên chuyến phà Sa Đéc - Sài Gòn, yêu nhau trong lặng lẽ. Tuy nhiên, trước rào cản gia đình và định kiến "môn đăng hộ đối" đầu thế kỷ XX, mối tình ấy buộc phải dừng lại.

Huỳnh Thủy Lê quay về với khuôn mẫu gia đình, còn Marguerite Duras rời Đông Dương, mang theo mối tình đầu dang dở. Hai người bước vào những cuộc đời khác nhau, không gặp lại.

Gần nửa thế kỷ sau, ký ức về mối tình ấy được Marguerite Duras viết lại trong tiểu thuyết Người tình (L’Amant), đưa câu chuyện riêng tư của ngôi nhà vào văn chương.

Du khách nước ngoài lắng nghe về chuyện tình của ông Huỳnh Thủy Lê - Ảnh: TRƯƠNG KIÊN

Theo anh Trần Võ Hoàng Nam, thuyết minh viên tại nhà cổ Huỳnh Thủy Lê, sức hút của di tích đến từ chính sự giao thoa giữa câu chuyện tình và kiến trúc: "Nhiều bạn trẻ bị cuốn hút bởi mối tình nhiều cảm xúc, nơi những khuôn phép gia đình từng là rào cản lớn. 

Trong khi đó, khách trung niên lại say mê vẻ đẹp của một công trình kiến trúc độc đáo, nơi giao thoa giữa Pháp - Việt - Hoa".

Di tích kiến trúc - nghệ thuật cấp quốc gia

Sau nhiều biến động lịch sử, nhà cổ Huỳnh Thủy Lê từng được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau trước khi được công nhận là di tích kiến trúc - nghệ thuật cấp quốc gia và chuyển giao cho ngành du lịch quản lý.

Từ không gian riêng tư của một gia đình, ngôi nhà trở thành điểm đến văn hóa, nơi công chúng có thể tìm hiểu lịch sử, kiến trúc và một mối tình dang dở.

Ngoài tham quan, chụp ảnh để níu chân du khách thì hiện tại nhà cổ có thêm dịch vụ ăn trưa và nghỉ đêm - Ảnh: HOÀNG NAM

Cô Thanh Tuyền (TP.HCM) chia sẻ: "Trước đây tôi không biết nhiều về câu chuyện tình này. Khi đến đây nghe kể, đọc và tìm hiểu, tôi thấy đó là một chuyện tình đẹp nhưng rất day dứt, khiến mình tiếc nuối".

Theo cô Tuyền, trải nghiệm tại nhà cổ không chỉ là nghe chuyện tình mà còn là dịp hiểu thêm về sự giao thoa văn hóa Đông - Tây trong kiến trúc.

Anh Nam cho biết thêm nhiều du khách nước ngoài đặc biệt thích thú khi được "sống trong không gian xưa", thậm chí mong muốn lưu trú để có cảm giác "ngủ trong một ngôi nhà cổ" - nơi từng được nhắc đến trong Người tình của Marguerite Duras.

Cuộc gặp gỡ định mệnh trên chuyến phà Sa Đéc - Sài Gòn được tái hiện - Ảnh: VĨNH SƯƠNG

Tái hiện ký ức bằng nghệ thuật

Tối 30-11, chương trình nghệ thuật Đêm kể một chuyện tình đã thu hút đông đảo người dân và du khách đến thưởng lãm. Đây là một trong những điểm nhấn của Festival Hoa Kiểng Sa Đéc lần thứ II - năm 2025, khi câu chuyện tình từng đi vào văn chương và điện ảnh được tái hiện bằng nhạc kịch đương đại.

Bên dòng Sa Giang, phía trước nhà cổ Huỳnh Thủy Lê, ê-kíp đã dẫn dắt khán giả trở về bối cảnh đầu thế kỷ XX qua ba chương: Gặp gỡ; Tình yêu; Hoài niệm - Tiếc nuối.

Với lối kể dung dị, ánh sáng tiết chế cùng âm nhạc Pháp cổ điển hòa quyện piano, violin, vở diễn khép lại bằng dư vị lặng lẽ của một mối tình không trọn vẹn.

Chị Mỹ Trân, người dân Sa Đéc, bày tỏ: "Trước giờ tôi chỉ xem câu chuyện này trên phim, hôm nay được xem trực tiếp trong không gian thật của ngôi nhà thì cảm giác rất gần gũi, như đang sống trong bối cảnh câu chuyện".

Tái hiện không gian chợ quê trước nhà cổ Huỳnh Thủy Lê - Ảnh: VĨNH SƯƠNG

Theo ban tổ chức, việc đưa nhạc kịch vào biểu diễn tại nhà cổ là nỗ lực làm mới trải nghiệm du lịch Sa Đéc, giúp du khách không chỉ tham quan mà còn "sống trong câu chuyện".

Bà Trần Thị Kim Hồng, phó Phòng Văn hóa - Xã hội phường Sa Đéc, cho biết: "Thông qua chương trình, địa phương mong muốn truyền tải thông điệp về việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc và bảo tồn các di tích lịch sử trên địa bàn".

Festival Hoa Kiểng Sa Đéc lần thứ II không chỉ phô diễn sắc màu hoa kiểng, mà còn kể thêm những câu chuyện văn hóa, lịch sử gắn với con người nơi đây. Đêm kể một chuyện tình là minh chứng cho việc khi được kể bằng ngôn ngữ nghệ thuật hiện đại, di sản có thể chạm đến cảm xúc và sự đồng cảm của công chúng hôm nay.