Phóng to

Dường như là tất cả anh chị em họ của chúng tôi và bạn bè của mẹ là những ông “to” bà “lớn” hay những người bề thế khác – những bác sĩ, những luật sư, những giám đốc điều hành, và những người tương tự như thế.

Dĩ nhiên tôi đã không rớt xa khỏi phả hệ. Thật ra, cách đây một vài năm ở một trận bóng chày của đội Red Sox, sau khi tôi kể xong một câu chuyện trong đó tôi đã thuật lại ít nhất năm người nổi tiếng tôi đã gặp, mẹ bình luận: “Mark, nếu con quá thích thú với việc kết giao với những kiểu người này thì có lẽ con nên tự mình cố gắng trở thành một người như vậy.” Ở tuổi 50, tôi vẫn đang học từ mẹ.

Cuộc đời là một giáo viên khác. Tôi luôn luôn mơ ước có một cuốn sách xuất hiện trên danh sách những cuốn sách bán chạy nhất của Thời báo New York. Khi tôi thấy tôi đã làm được, tôi rất hứng thú. Nhưng tôi đã thật sự cảm thấy thành công khi nào, tôi đã cảm thấy tôi đang sống một cuộc sống tốt đẹp khi nào?

Đó là một buổi tối mùa hè trước khi quyển sách được xuất bản, lúc tôi nhìn vào bản thảo đã hoàn tất lần đầu tiên như là một bản hoàn chỉnh. Tôi đã quyết định đọc một vài phút và xem nó như thế nào.

Hai tiếng sau, tôi vẫn đang đọc. Mắt tôi ướt lệ. Tôi đã rất tự hào. Bất kể ai nghĩ gì, tôi đã làm những gì tốt nhất tôi có thể. Tôi đã nối kết với công việc này, được sinh ra từ nơi nào đó sâu thẳm bên trong tôi. Tôi đã hứa rằng cho dù cuốn sách bán được một bản hay một triệu bản, tôi cũng sẽ hài lòng. Tôi có thể kiểm soát tác phẩm của tôi nhưng không thể kiểm soát doanh số của nó.

Qua tháng năm, đôi khi tôi đã quên lời thề đó. Hôm nay, tôi nhận ra rằng quan trọng như thế nào khi không để mất sự thật đó. Sự thành công nằm trong công việc. Niềm vui nằm trong việc “đã viết”, trong việc biết rằng bạn là “một tác giả”. Kinh nghiệm đó đã giúp tôi bắt đầu tìm kiếm ở những nơi khác, những nơi nội tại, những nơi mà ở đó tôi cảm thấy thật sự hài lòng về công việc của tôi, bất kể ý kiến của những người khác.

Viết lách đã dẫn đến rất nhiều sự hiểu biết sâu sắc trong mối quan hệ của tôi với sự thành công. Một tối chủ nhật sau khi tôi hoàn tất việc xem lại những bản in của quyển sách năm 2006 của tôi, chúng tôi đã có một bữa cơm gia đình – một kinh nghiệm hiếm hoi nhưng quý giá.

Đôi khi tôi cảm thấy không được đánh giá đúng mức. Tôi lấy bữa ăn của buổi tối nay như là một cơ hội để bày tỏ những cảm giác của tôi. Nói cụ thể, tôi đã bắt đầu than vãn về sự thật là dường như không ai đọc những bài báo và những cuốn sách của tôi, “những thứ đã nuôi sống gia đình này”. Tôi muốn ý kiến phản hồi, tôi đã nói, nhưng điều tôi thật sự muốn là một vài cái vỗ nhẹ trên lưng.

Không giống như cha của nó, cô con gái lúc ấy được 18 tuổi của tôi, Amanda, một cách trực giác hiểu tất cả chuyện này. Sau khi những lời càu nhàu của tôi chạm tới cực điểm của mọi người, nó đáp lại: “Ba, ba nên biết rằng thậm chí nếu ba đoạt được giải Nobel vì những cuốn sách của ba thì con cũng sẽ không yêu ba nhiều hơn con đã yêu rồi.”

Amanda biết điều tôi cần phải nghe. Có gì khác để nói? Tất cả chúng ta đều muốn cảm thấy rằng cuộc đời của chúng ta có ý nghĩa, rằng chúng ta đã tạo ra sự khác biệt trong thế giới của chúng ta. Thế giới đó bắt đầu với gia đình và bạn bè của chúng ta. Nó bắt đầu với việc làm được một cái gì đó có ảnh hưởng một cách tích cực đến họ và cuộc sống của họ.

Sự thành công mang tính cá nhân. Sự thành công mang tính đa chiều. Khi tôi được hỏi tôi đo lường sự thành công như thế nào, tôi nhớ về những năm tháng tìm kiếm để nhìn thấy nó một cách tổng thể. Tôi nhớ về những từ của Michela.

Đối với tôi, sự thành công là làm những gì tôi tin rằng tôi được sinh ra để làm. Đó chính là cảm giác ở trên con đường số phận của bạn, có một thiên hướng, một ơn kêu gọi, chứ không phải chỉ một sự nghiệp.

Trong cuộc sống hàng ngày, sự thành công có nghĩa là tôi chọn tạo dựng một cuộc đời mà cho phép tôi sống những giá trị của tôi hàng ngày. Trong một vài ngày nào đó, tôi dành tâm trí nhiều hơn cho con cái, vợ, cha mẹ, hay anh chị em của tôi. Những ngày khác tôi có sự tự do để giúp đỡ tại thánh thất của tôi hay dùng cả ngày lặng yên viết sách. Trong thế giới của tôi, tôi có một ông chủ, một quan tòa mà trong họ niềm tin của tôi trú ngụ. (Dĩ nhiên, tôi cũng có vợ gần 30 năm và hai cô con gái tuổi vị thành niên.)

Đối với hầu hết các bạn, sự phục vụ sẽ là một phần lớn trong sự thành công và niềm hạnh phúc tột đỉnh của bạn. Những nhà nghiên cứu tâm lý học tích cực như Giáo sư Todd Kashdan thuộc Trường Đại Học George Mason phân biệt rõ hơn nữa giữa “cảm thấy tốt”, nó tạo ra một ham muốn ngày càng tăng đối với niềm vui (các giảng viên gọi nó là “vòng xoay của chủ nghĩa hưởng lạc” (hedonic treadmill)), và “làm tốt”, điều mà kết quả nghiên cứu cho thấy dẫn đến hạnh phúc lâu dài. Khi những nhà tâm lý học so sánh sự khác biệt của những kết quả nghiên cứu mà trong đó những sinh viên làm điều gì đó mà mang đến cho họ niềm vui và sau đó thực hiện một hành động tốt đẹp không vì bản thân, kết quả cho thấy hành động sau có một tác động sâu sắc đến sự hạnh phúc, “làm tốt thì tốt cho bạn.”

Như vậy bạn sẽ đo lường sự thành công như thế nào? Thước đo của bạn là gì, chuẩn đo mà bạn sẽ sử dụng trong kế hoạch số phận của mình để biết liệu bạn có đang đúng đường không hay đã lạc mất? Những rủi ro đối với các thạc sĩ quản trị kinh doanh (QTKD) là góc nhìn của các bạn có thể bị bóp méo bởi cá tính của trường kinh doanh của bạn và việc được định hướng đối với thành tích có thể dẫn đến sự bồn chồn. Bạn thấy khó khăn để thưởng thức “sự thành công”, khó khăn để trở nên như Warren Buffet đã nói, bằng lòng.

Tôi sẽ kết luận nguyên tắc sống này bằng việc chia sẻ một tấm gương với bạn, nó tạo điều kiện thuận lợi cho việc tự kiểm tra. Đó là một cách nhìn về sự đo lường thành công từ những kinh nghiệm của một thạc sĩ QTKD Net Impact Châu Âu. Cô ấy ở Costa Rica và đã gặp một người đàn ông 24 tuổi tên là Danly, người đang làm việc cho một công ty tàu bè địa phương. Họ đang nói chuyện về môi trường, về Columbus, và về triết lý thông thường khi Danly nói: “Trước khi tôi ngưng hút thuốc, nếu có một cuộc sống thứ hai, tôi muốn trở lại như là một người không hút thuốc. Bây giờ tôi đã bỏ thuốc, tôi chỉ muốn là tôi.”

Anh đã nói rằng anh có gia đình và những người bạn tốt, một công việc anh yêu thích, và một cuộc sống cộng đồng phong phú. Làm việc như là một hướng dẫn viên trên tàu và có rất ít học vấn phổ thông nhưng Danly là “một trong những người biết suy nghĩ, có kiến thức và quyến rũ mà tôi đã từng gặp,” cô đã quan sát. Hầu hết mỗi ngày, anh ấy chỉ kiếm được khoảng 60 đô la một ngày, nhưng anh vẫn có thể đi du lịch thế giới với công việc của anh, gặp gỡ những người thú vị, và học những ngôn ngữ và phong tục khác nhau. Anh ấy có thể muốn gì hơn nữa?

Nhưng chính lời tuyên bố của anh ấy về việc muốn trở lại một cuộc đời thứ hai để là chính anh ấy thì thật sự gây sốc đối với thạc sĩ QTKD này. Cô ấy tự hỏi mình: “Bao nhiêu thạc sĩ QTKD hạnh phúc với bản thân họ và với cuộc đời của họ?” Câu trả lời của cô ấy là: “Tôi nghĩ rất ít. Điều đó khiến tôi buồn một cách sâu sắc. Nếu tôi không thể trả lời câu hỏi với ‘tôi’, vậy thì tôi đang làm sai điều gì? Bạn sẽ trả lời nó như thế nào?”

Nếu có một cái bẫy của cao học QTKD, đây là nguồn gốc của nó: đo lường sự thành công. Những thước đo nào có ý nghĩa gì đó với bạn? Và trong số những điều quan trọng nhất, tiền sẽ đóng vai trò gì trong những thước đo đó?

Những câu hỏi cho kế hoạch số phận

* Bạn đo lường thành công như thế nào tính theo hàng ngày và hàng năm?

* Cha mẹ của bạn đang hay đã đo lường thành công như thế nào? Những đo lường của họ và của trường kinh doanh và những bạn bè cùng trang lứa ảnh hưởng như thế nào đến khái niệm của bạn về “thành công”?

* Bạn sẽ thay đổi gì về bản thân mình nếu bạn có thể? Tại sao?