Tuy nhiên, theo các bác sĩ tiết niệu, không phải mọi “nang” xuất hiện ở thận đều vô hại. Một tỉ lệ đáng kể trong số đó có thể là tổn thương nghi ngờ ung thư thận, đòi hỏi theo dõi chặt chẽ hoặc can thiệp sớm nhằm bảo tồn chức năng thận và phòng ngừa nguy cơ ác tính hóa.

Tại Bệnh viện An Bình, ThS Trần Quốc Phong, Trưởng đơn vị tiết niệu, cho biết số trường hợp bệnh nhân được chuyển đến vì “nang thận”, nhưng thực chất là khối u thận dạng nang đang có xu hướng gia tăng. 

Những khối này có hình ảnh ban đầu khá giống nang đơn thuần, nhưng lại có đặc điểm nguy hiểm hơn như vách dày, vôi hóa, tăng sinh mạch máu hoặc chứa thành phần mô đặc bên trong, những dấu hiệu gợi ý ung thư tế bào thận dạng nang, một thể ác tính không thể nhận biết bằng siêu âm thông thường.

Phân biệt nang lành tính - ác tính không dễ

Theo bác sĩ Phong, đa phần nang thận đơn thuần lành tính, không cần điều trị và chỉ cần theo dõi định kỳ. Nhưng khó khăn nằm ở chỗ không phải bệnh nhân nào cũng hiểu sự khác biệt giữa nang lành và tổn thương dạng nang nghi ngờ ung thư. 

Ngay cả trên siêu âm, hình ảnh đôi khi không đủ rõ ràng để đưa ra kết luận chính xác. Nhiều trường hợp phải cần đến CT scan có tiêm thuốc cản quang hoặc MRI mới phân biệt được độ phức tạp của nang, theo phân loại của tiêu chuẩn quốc tế dùng để đánh giá nguy cơ ung thư.

Bác sĩ Phong kể rằng đã từng tiếp nhận những bệnh nhân mang theo kết quả siêu âm của năm trước chỉ ghi nhận “nang thận”, nhưng khi tái khám tại Bệnh viện An Bình, tổn thương đó lại có dấu hiệu dày bất thường, xuất hiện vách ngăn và tăng sinh mạch máu - những yếu tố nguy cơ cao của ung thư thận. 

Có trường hợp khối u đã phát triển đủ lớn buộc ê kíp phải thực hiện phẫu thuật cắt bỏ một phần thận để đảm bảo lấy trọn khối u mà vẫn bảo tồn tối đa chức năng thận còn lại.

Đối với những tổn thương phức tạp hoặc nghi ngờ ung thư, phẫu thuật bảo tồn thận là phương pháp được ưu tiên, đặc biệt khi khối u còn nhỏ. Kỹ thuật này đòi hỏi kinh nghiệm cao vì bác sĩ phải lấy trọn tổn thương ác tính nhưng vẫn giữ nguyên nhu mô thận lành. 

Nếu thực hiện muộn, khi khối u lớn hoặc xâm lấn, bệnh nhân buộc phải cắt toàn bộ thận, điều đáng tiếc có thể tránh được nếu phát hiện sớm.

Bệnh nhân cần làm gì khi phát hiện có "nang thận"?

Một trong những thách thức lớn nhất là tâm lý chủ quan. Nhiều người khi nghe “nang thận” thường nghĩ ngay đến bệnh lành tính và từ chối làm thêm xét nghiệm cần thiết. 

Một số khác lo lắng về chi phí hoặc ngại chụp CT nên chấp nhận theo dõi mơ hồ. Thậm chí có bệnh nhân tin vào mẹo dân gian, uống thảo dược hoặc nghĩ rằng nang sẽ tự biến mất, điều mà bác sĩ Phong khẳng định hoàn toàn không có cơ sở khoa học.

Bác sĩ Phong cho biết: “Không có phương pháp tự nhiên nào làm mất nang hay ngăn chặn ung thư thận. Nang thận là cấu trúc giải phẫu, không thể ‘tan’ bằng nước lá hay bất kỳ mẹo chữa bệnh truyền miệng nào. Điều quan trọng nhất là phân loại đúng nang ngay từ đầu. Nang lành tính thì theo dõi, còn tổn thương nghi ngờ ung thư thì phải điều trị kịp thời”.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng ung thư thận dạng nang thường không gây triệu chứng ở giai đoạn đầu. Người bệnh không đau, không tiểu máu và không có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo cụ thể nào. 

Khối u chỉ được phát hiện khi tình cờ siêu âm hoặc khi đã đủ lớn để gây đau thắt lưng, mệt mỏi hoặc sụt cân. Điều này càng khẳng định vai trò của khám tổng quát định kỳ, bởi siêu âm thận là xét nghiệm đơn giản, rẻ tiền nhưng cực kỳ hữu ích trong việc phát hiện sớm các bất thường.

Trong khuyến cáo gửi đến người dân, ThS Trần Quốc Phong nhấn mạnh: “Nếu bạn được phát hiện có nang thận, đặc biệt các nang thận to trên 4cm, đừng chỉ nghe chữ ‘nang’ rồi yên tâm tuyệt đối. Hãy mang kết quả đến bác sĩ tiết niệu để được đánh giá đúng mức độ. 

Nếu bác sĩ chỉ định chụp CT hoặc MRI, điều đó không có nghĩa bạn bị bệnh nặng, mà là bước cần thiết để phân biệt tổn thương lành hay ác. Phát hiện càng sớm thì việc điều trị càng nhẹ nhàng, khả năng bảo tồn thận càng cao”.

Bác sĩ Phong cũng lưu ý rằng bất kỳ tổn thương bất thường nào trong thận, dù kích thước nhỏ, cũng cần được theo dõi có hệ thống. Người bệnh cần tái khám theo lịch hẹn, không tự ý trì hoãn và không bỏ qua các xét nghiệm hình ảnh. Sự thờ ơ vài tháng đôi khi đủ để một nang lành tính trở thành tổn thương phức tạp khó điều trị hơn.

Bệnh đa nang ở thận-gan

Bệnh thận đa nang không chỉ ở thận, mặc dù thận là cơ quan bị ảnh hưởng nặng nhất. Bệnh có thể gây ra u nang phát triển ở nơi khác trong cơ thể.