Phóng to

Sân khấu được trang trí đậm màu sắc thuỷ phủ - Ảnh: Mai Kỳ

Đưa nghệ thuật đương đại vào lễ hội dân gian

Giới trẻ háo hức

Lễ hội đền Lảnh Giang được tổ chức từ ngày 23 đến 26-7 (tức mồng 2 đên mồng 5-6 âm lịch) tại thôn Yên Lạc, xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, Hà Nam.

Để chuẩn bị cho lễ hội, 30 hoạ sỹ đương đại đã có mặt từ chiều 22-7. Mỗi ngày 10 hoạ sỹ vẽ lên 20 trai làng, các body art này phục vụ cho tiết mục diễn xướng hầu thánh. Hoạ sỹ trẻ Lê Minh Nam cho biết "không nhất thiết phải sử dụng các hoạ tiết truyền thống, các hoạ sỹ hoàn toàn tự do trong việc thể hiện ý tưởng”. Do vậy, những suy nghĩ về cuộc sống đương đại được các hoạ sỹ thể hiện ngẫu hứng thông qua đường cọ táo bạo.

Phóng to

Các body art được thực hiện bởi các hoạ sỹ đương đại - Ảnh: Mai Kỳ

Nhìn 20 trai làng ngồi bất động hàng giờ đồng hồ để các hoạ sỹ thả sức tô vẽ lên cơ thể mình, đủ thấy sự háo hức của họ đối với sự kiện xưa nay chưa có bao giờ. Không chỉ có vậy, để giúp màn tái hiện huyền tích diễn ra tốt đẹp, các trai làng đã phải ngâm mình trong nước chờ đợi, điểu khiển các động tác uốn lượn cho rắn sao cho sinh động nhất.

60 người tham gia múa hát tại màn diễn xướng hầu thánh cũng là người xã Mộc Nam. Những người này đã tập luyện liên tục gần hai tuần để có thể biểu diễn đồng đều trong ba đêm hầu đồng của lễ hội.

Ấn tượng, nhưng...

Những trai làng phủ lên mình những hoạ tiết rồng rắn, tứ quý truyền thống, những đường nét và ý tưởng đậm màu sắc đương đại, đứng sừng sững bên giá đồng. Âm nhạc ma mị, huyền bí của Vũ Nhật Tân, video art ấn tượng của Phương Vũ Mạnh, performance art của Phạm Văn Trường dẫn dụ người xem trở về với huyền tích xa xưa thời vua Hùng dựng nước và giữ nước.

Sân khấu nổi bật với bức vẽ trên toan khổ hình ba con rắn lớn - tượng trưng cho ba vị thần được thờ tại đền Lảnh Giang. Màu sắc thuỷ phủ bao trùm lên không gian. Câu chuyện về ba anh em mình rắn được sinh ra từ một bọc trứng bên bờ sông đã giúp vua Duệ Vương đánh thắng giặc được kể lại chậm rãi và ấn tượng. Đội trống nổi tiếng làng Đọi Tam góp thêm những loạt trống dồn dập. Ba con rắn lớn đột ngột xuất hiện múa lượn trên mặt hồ...

Phóng to

Màn tái hiện huyền tích ba vị thánh với hình ảnh ba con rắn lớn múa lượn trên mặt hồ - Ảnh: Mai Kỳ

Trên điện thờ được dựng ngay trên sân khấu, “cô Hậu” bắt đầu màn múa đồng ca ngợi công đức ba vị thánh. Phía dưới, 60 người với trang phục trắng và xanh cùng cầm nến múa hát. Phía trên, video art chiếu hình ảnh ba vị thần rắn đã biến thành những chàng thanh niên cường tráng, mình vẽ tứ quý, đóng khố từ dưới sông đi lên

Những hình ảnh lạ lẫm, hiện đại xuất hiện bên cạnh màn diễn xướng hầu thánh khiến khán giả reo hò vỗ tay không ngớt. Một cụ già cho biết, lễ hội đền Lảnh Giang suốt hàng trăm năm nay chưa bao giờ khác lạ như vậy. Nhưng có chút ngỡ ngàng lạ lẫm gợn lên trong ánh mắt người dân quê đã trải qua số lần hội làng đếm bằng số tuổi của mình.

Cả Viện văn hoá nghệ thuật Việt Nam và UBND huyện Duy Tiên, Hà Nam đều hào hứng khẳng định, đây là lễ hội của dân và sẽ do nhân dân tự thực hiện vào năm sau. Vấn đề kinh phí cũng do nhà đền và nhân dân tự đóng góp. Nhưng người đi xem hội không khỏi băn khoăn liệu mùa lễ hội năm sau sẽ còn gì? Người dân quê ở ngôi làng cách Hà Nội 60 km này sẽ xử lý ra sao với nhạc điện tử, với video art, với vẽ body art... Nếu chỉ là thuê hết thì còn đâu là lễ hội dân gian?