Con búp bê trong balô người chiến sĩ giải phóng

Một hình ảnh về niềm vui hòa bình có lẽ khiến hết thảy mọi người đều phải "tan chảy" khi nhìn thấy, đó là hình ảnh chụp anh bộ đội từ phía sau lưng, với balô trĩu nặng trên lưng gầy, nổi bật với con búp bê nhựa xinh xắn như đang cười.

Nụ cười của con búp bê phía sau lưng cũng chính là nụ cười của anh chiến sĩ đang háo hức bước chân về với gia đình, quê hương sau bao ngày ném mình giữa bom đạn để giành lấy ngày hòa bình hôm nay.

Trên tay anh lính còn có chiếc túi xách, có lẽ để dành tặng vợ ngày trùng phùng ngỡ như một giấc mộng.

Con búp bê trong balô theo bước chân hân hoan của người lính mang niềm vui về cho những em thơ nơi quê nhà... - Ảnh: Marc Riboud

Đó là khoảnh khắc ngày hòa bình đầy xúc động, được cho là của nhiếp ảnh gia người Pháp Marc Riboud - "người khổng lồ" của làng nhiếp ảnh thế giới thế kỷ 20, người nổi tiếng với phong cách chụp ảnh theo chủ nghĩa nhân văn.

Không ngạc nhiên khi ống kính dưới con mắt nhân văn của ông đã lập tức bắt lấy hình ảnh quá đỗi đẹp này. Người chiến sĩ là như thế. Tư thế của người chiến thắng trong họ giản dị đến nghẹn ngào.

Phút trùng phùng đẫm lệ hạnh phúc của hai mẹ con tử tù

Cũng hình ảnh về ngày hòa bình khác, chạm sâu vào trái tim con người đó là hình ảnh phút trùng phùng đẫm lệ hạnh phúc của hai mẹ con chiến sĩ từ tù Lê Văn Thức mà nghệ sĩ nhiếp ảnh Lâm Hồng Long, Thông tấn xã Việt Nam, ghi lại.

Bức ảnh có tên Mẹ con ngày gặp mặt, đang được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam tại Hà Nội.

Theo bảo tàng này, sau chiến thắng 30-4-1975, nghệ sĩ Lâm Hồng Long cùng các phóng viên của Thông tấn xã Việt Nam và đoàn cán bộ chính quyền cách mạng chờ đón 35 chiến sĩ tử tù từ Côn Đảo trở về đất liền, trong số chiến sĩ tử tù đó có anh Lê Văn Thức.

Bức ảnh "Mẹ con ngày gặp mặt" của tác giả Lâm Hồng Long

Phút giây người mẹ gặp lại người con trai tưởng như đã chết, thật không ngờ và quá xúc động nên hai mẹ con cùng bật khóc mừng mừng tủi tủi. Với tâm hồn nghệ sĩ nhạy cảm, ông đã nắm bắt đúng sự kiện và chớp đúng lúc để ghi lại được hình ảnh quý hiếm đó.

Chiến sĩ tình báo Lê Văn Thức bị địch bắt, kết án tử hình và giam tại nhà tù Côn Đảo chờ ngày thi hành án. Nhưng ngày bất hạnh ấy đã không đến khi tin vui chiến thắng đã đến kịp thời… 

Một người tưởng sắp vào cõi chết bỗng được gặp lại mẹ hiền thì khoảnh khắc tái sinh và gặp gỡ ấy có thể bọp nghẹt trái tim người nhìn thấy chứ chẳng riêng người trong cuộc.

Dễ hiểu là Lâm Hồng Long đã nhanh nhạy bắt được khoảnh khắc vàng này, bởi trước đó không lâu, chính ông cũng có một cuộc hạnh ngộ đầy cảm xúc với người mẹ của mình sau 20 năm biền biệt kẻ Bắc người Nam.

Bức ảnh Mẹ con ngày gặp mặt của ông cũng lọt vào mắt hội đồng giám khảo Liên đoàn Nhiếp ảnh nghệ thuật quốc tế FIAF. Năm 1991, Liên đoàn Nhiếp ảnh nghệ thuật quốc tế đã trao tặng cho ông bằng danh dự.

Và còn rất nhiều những khoảnh khắc lịch sử ngày chiến thắng làm nghẹn tim người xem như: khoảnh khắc hai vị tướng già - Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Văn Tiến Dũng vui mừng choàng ôm nhau cười tươi trong phút gặp mặt giữa Sài Gòn sau ngày 30-4; cảnh nhân dân đổ ra xa lộ Sài Gòn - Biên Hòa đón các chiến sĩ ngày 30-4-1975; cảnh nữ chiến sĩ Nguyễn Trung Kiên - biệt động Sài Gòn - với nụ cười bừng sáng dẫn đường cho bộ đội tiến vào dinh Độc lập và sân bay Tân Sơn Nhất ngày 30-4-1975…

Những bức ảnh này do phóng viên chiến trường của Thông tấn xã Việt Nam ghi lại, hiện đang được trưng bày trước Nhà D67 trong Hoàng thành Thăng Long, nhân kỷ niệm 44 năm thống nhất đất nước.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Văn Tiến Dũng vui mừng choàng ôm nhau cười tươi trong phút gặp mặt giữa Sài Gòn, nguồn TTXVN - Ảnh: THIÊN ĐIỂU chụp lại

Bước chân vui của những người anh hùng cùng Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Tổng hành dinh quân đội nhân dân Việt Nam trong ngày toàn thắng 30-4-1975, nguồn TTXVN - Ảnh: THIÊN ĐIỂU chụp lại

Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ ra sân bay Tân Sơn Nhất đón Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng vào Sài Gòn mừng lễ chiến thắng ngày 13-5-1975, nguồn TTXVN - Ảnh: THIÊN ĐIỂU chụp lại

Những nụ cười chiến thắng rạng rỡ của những tướng lĩnh anh hùng mà giản dị tại Sở chỉ huy chiến dịch Hồ Chí Minh sau ngày giải phóng Sài Gòn - Gia Định, nguồn TTXVN - Ảnh: THIÊN ĐIỂU chụp lại

Hình ảnh xúc động về những người dân đổ ra xa lộ Sài Gòn - Biên Hòa đón các chiến sĩ ngày 30-4-1975, nguồn TTXVN - Ảnh: THIÊN ĐIỂU chụp lại

Sau khi nghe tin đất nước thống nhất, hàng chục vạn thanh niên thủ đô đã đổ ra đường reo hò, tuần hành mừng thắng lợi vĩ đại của dân tộc vào ngày 30-4-1975, nguồn TTXVN - Ảnh: THIÊN ĐIỂU chụp lại

Ngày cuối cùng của chiến tranh

TTO - 'Năm 1975 nhìn các đoàn làm phim vào Sài Gòn tôi thèm lắm, chỉ biết nhìn các thầy, các anh đầy ngưỡng mộ', đạo diễn Nguyễn Thước, một người không có cơ hội có mặt trong thời khắc lịch sử chia sẻ.