Nắng nóng, thêm 2 người nhập viện cấp cứu: Kỹ năng xử trí say nắng, say nóng ai cũng nên biết

TƯỜNG VY

Say nắng, say nóng là hiện tượng thường gặp trong mùa hè, đặc biệt là trong những ngày nắng nóng cao điểm. Khi bị say nắng, say nóng, con người không chỉ mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, nhức đầu, thậm chí có thể gây đột quỵ...

Liên tiếp thêm 2 người nhập viện cấp cứu do nắng nóng

Bệnh nhân là anh P. (33 tuổi, quê ở Hà Giang), đang làm việc tại nhà máy gạch ở huyện Cẩm Khê (Phú Thọ).

Khoảng 13h ngày 29-5, do môi trường làm việc thường xuyên tiếp xúc với nhiệt độ cao, cộng hưởng với mức nhiệt cao ngoài trời, anh P. cảm thấy nóng bức, vã mồ hôi, khát nước, nôn nhiều lần, đến tối xuất hiện thêm triệu chứng co rút tay chân, nóng bừng toàn thân nên được đưa vào Trung tâm Y tế huyện Cẩm Khê cấp cứu.

Tại thời điểm nhập viện, bệnh nhân có mạch nhanh (97 lần/phút), huyết áp tụt 80/50mmHg, được chẩn đoán sốc giảm thể tích, sau một giờ bù nước và điện giải, mạch huyết áp trở về mức ổn định. Chiều cùng ngày, cảm thấy trong người khỏe mạnh nên cam kết xin ra viện.

Trường hợp khác là N.T.T. (nữ giới, 57 tuổi, trú tại huyện Cẩm Khê), làm việc thường xuyên ngoài trời. Trong khi đang làm việc, bà T. cảm thấy nóng bừng toàn thân, mệt mỏi, vã mồ hôi, khó thở, khát nước, nhiệt độ cơ thể 39 độ C.

Bệnh nhân nhập viện chiều 29-5, được chẩn đoán say nóng, chỉ định bù nước và điện giải. Sau điều trị, sức khỏe bệnh nhân ổn định.

Theo thống kê sơ bộ, từ cuối tháng 4 đến nay đã ghi nhận nhiều trường hợp tử vong hoặc phải nhập viện do sốc nhiệt, trong đó có 2 ca bệnh kể trên.

6 bước xử trí say nắng, say nóng

Bác sĩ Đặng Hoàng Điệp, khoa cấp cứu, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương, cho biết một điều cần nhấn mạnh là khoảng thời gian một giờ sau khi bị say nắng, say nóng ở mức độ nặng được gọi là "thời điểm vàng" để cấp cứu. Do đó, khi cấp cứu say nắng, say nóng phải hết sức chú ý đến việc cấp cứu ban đầu tại hiện trường.

Vì vậy khi gặp người bị say nắng, say nóng, thực hiện ngay các bước như sau:

- Đưa bệnh nhân vào chỗ mát, thoáng khí (chỗ bóng râm, lên xe mát hay nhà mát…), đồng thời gọi hỗ trợ, đặc biệt gọi cấp cứu hỗ trợ.

- Khai thông đường thở, hô hấp nhân tạo và ép tim ngoài lồng ngực nếu người bệnh hôn mê, không bắt được mạch.

- Áp dụng ngay lập tức các biện pháp làm mát để hạ nhiệt độ của cơ thể.

- Đo nhiệt độ cơ thể (nếu có nhiệt kế).

- Cởi bỏ quần áo và áp nước ấm lên người bệnh nhân, sau đó dùng quạt để tăng quá trình bốc hơi (bệnh nhân nên nằm nghiêng hoặc được đỡ ở tư thế tay chống gối) để bề mặt da có thể hứng được nhiều gió càng tốt.

Đắp khăn lạnh hoặc áp gói nước đá đặt vào các vị trí như nách, bẹn, cổ. Cho nạn nhân uống nhiều nước hoặc dung dịch điện giải nếu bệnh nhân tỉnh táo, có thể uống được.

Chuyển bệnh nhân bằng xe điều hòa hoặc phải mở cửa sổ, quá trình vận chuyển tiếp tục làm mát nhiệt độ bệnh nhân.

Cũng theo bác sĩ Điệp, các dấu hiệu nhẹ ban đầu khi bị say nắng, say nóng gồm: nhịp tim nhanh, thở nhanh, đỏ da, có thể vã mồ hôi, kèm theo hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, buồn nôn.

Các biểu hiện nặng hơn nếu không được xử trí kịp thời có thể là tụt huyết áp, rối loạn chức năng thần kinh bao gồm thay đổi tri giác, kích động, mê sảng, lú lẫn, co giật và hôn mê.

Khi thân nhiệt tăng quá cao còn gây rối loạn điện giải nặng, rối loạn thăng bằng nội môi, có thể xuất huyết (xuất huyết kết mạc, tiêu tiểu ra máu) do rối loạn đông máu nặng, nặng hơn nữa là suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.

Các biện pháp phòng tránh say nắng, say nóng

Khi phải ra ngoài lúc trời nắng nóng, cần che kín cơ thể bằng cách mặc quần áo rộng, nhẹ và sáng màu, đội mũ rộng vành, sử dụng kem chống nắng.

Uống đầy đủ nước khi trời nắng nóng hoặc phải lao động nặng dưới ánh nắng mặt trời gay gắt. Thường xuyên uống nước dù chưa cảm thấy khát. Có thể uống nước có pha một chút muối hoặc uống dung dịch oresol, nước trái cây, tránh xa nước ngọt có gas, đồ uống năng lượng.

Không làm việc quá lâu dưới trời nắng hoặc làm việc trong môi trường nóng bức, tránh các hoạt động thể lực quá sức. Nên nghỉ ngơi định kỳ sau khoảng 45 phút hay 1 tiếng làm việc liên tục ở nơi nắng nóng, nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát từ 10 - 15 phút.

Luôn trang bị đầy đủ các thiết bị chống nắng, chống nóng khi lao động, làm việc dưới trời nắng như quần áo bảo hộ lao động, mũ bảo hộ, nón rộng vành, kính râm...

Tạo không gian thoáng mát trong môi trường làm việc, đặc biệt ở các công xưởng, hầm, lò... rất có ý nghĩa trong việc phòng chống bị say nắng, say nóng.

Khi vừa đi nắng về, đây là thời điểm cơ thể tiết ra nhiều mồ hôi, nhiệt cơ thể độ cao, nếu tắm ngay sẽ làm thay đổi thân nhiệt đột ngột, rất nguy hiểm, có thể dẫn đến đột quỵ.

Vào mùa nắng nóng, cần uống nhiều nước, ăn các loại thức ăn mát, rau củ quả chứa nhiều kali như: rau đay, mồng tơi, rau má, cà chua, mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, dễ thoát mồ hôi.

Không được để trẻ em hoặc bất kỳ ai trong xe hơi đỗ, tắt máy trong thời tiết nắng nóng, dù chỉ để trong thời gian ngắn, do nhiệt độ trong xe hơi có thể tăng hơn 11 độ C chỉ trong 10 phút.