21/12/2010 10:37 GMT+7

Một ngày ở chiến khu R huyền thoại

VĨNH SƠN(Tiền Giang)

AT - Vừa qua, Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang tổ chức về thăm căn cứ Trung ương Cục miền Nam ở Tây Ninh. Tôi may mắn được tham gia với đoàn. Chuyến đi đã để lại trong lòng chúng tôi rất nhiều ý nghĩa và tràn đầy cảm xúc.

Nhà trưng bày Trung ương Cục miền Nam

Khu căn cứ Trung ương Cục tọa lạc tại sóc Rùm Đuôn, xã Tân Lập, huyện Tân Biên, cách thị xã Tây Ninh 80km, cách biên giới Việt Nam - Campuchia 3km. Khu căn cứ Trung ương Cục có diện tích 70ha. Căn cứ Trung ương Cục được công nhận Di tích lịch sử văn hóa năm 1990 và được trùng tu, tôn tạo hai giai đoạn 1994 và 2005.

Công trình do hai đồng chí Nguyễn Văn Linh và Võ Văn Kiệt chủ trì, cho khảo sát, trùng tu theo thể nguyên trạng, gồm phục chế, tái tạo nhà làm việc của các vị lãnh đạo qua các thời kỳ (Nguyễn Văn Linh, Võ Văn Kiệt, Nguyễn Chí Thanh, Lê Duẩn, Phạm Thái Bường, Phan Văn Đáng, Phạm Văn Xô, Trần Nam Trung); các hầm, hào, nhà làm việc và tránh đạn pháo...

Phía trước nhà trưng bày là xác ba chiếc xe tăng M41 của địch bị quân và dân ta tiêu diệt trước năm 1975. Bước tiếp vào nhà trưng bày, chúng tôi nhìn sa bàn và được nghe thuyết minh về lịch sử của chiến khu. Trung ương Cục miền Nam được thành lập năm 1951 thời chống Pháp, sau được đồng chí Lê Duẩn đặt lại là Xứ ủy Nam bộ, đóng căn cứ từ kênh xáng Chắc Băng, Thới Bình (Cà Mau) chuyển lên Sài Gòn, vòng qua Tây Ninh - căn cứ Dương Minh Châu, rồi chiến khu D. Sau năm 1954, Xứ ủy Nam bộ giải thể.

Bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, với phong trào Đồng khởi năm 1960 ở Bến Tre và chiến thắng Tua Hai ở Tây Ninh đã tạo ra bước phát triển mới cho cách mạng miền Nam.

Trung ương Cục được thành lập vào tháng 10-1961 tại Mã Đà, căn cứ đóng ở Suối Nhung (chiến khu D) tỉnh Đồng Nai. Đây là căn cứ nổi tiếng của bộ đội miền Đông Nam bộ qua hai cuộc kháng chiến. Chiến khu rộng khoảng 2.000km2, đây là nơi ra đời lực lượng đặc công đặc biệt tinh nhuệ của Quân đội nhân dân Việt Nam. Nhưng do bệnh sốt rét hoành hành, đầu năm 1962 căn cứ chuyển về chiến khu Bắc Tây Ninh cho đến ngày 30-4-1975. Trong kháng chiến chống Pháp và Mỹ, đất Tây Ninh hai lần vinh dự là nơi đứng chân của Trung ương Cục - cơ quan đầu não của cách mạng miền Nam.

Từ cửa khẩu Xa Mát trở vào là vườn quốc gia Lò Gò - Xa Mát, rừng nối tiếp rừng đến căn cứ Trung ương Cục. Khu rừng nguyên sinh đại ngàn với nhiều loại gỗ quý như: cây lộc vừng, cây cầy cổ thụ, còn gọi là cây kơnia nổi tiếng. Khu rừng ba tầng dày đặc che kín, làm cho ánh sáng mặt trời khó chiếu xuống mặt đất.

Đoàn men theo con đường ximăng nằm song song với các địa đạo ngoằn ngoèo tiến đến nhà ở và nơi làm việc của đồng chí Nguyễn Văn Linh. Căn nhà xinh xắn được lợp bằng lá trung quân. Căn nhà còn lưu giữ các hiện vật như: hầm chữ A, di ảnh, mắt kính, radio, viết máy và một chiếc tivi nhỏ. Bên cạnh ngôi nhà là cây hoa sứ cao to do đồng chí Nguyễn Văn Linh trồng năm 1973. Được biết, đồng chí Nguyễn Văn Linh giữ chức vụ bí thư Trung ương Cục (1961-1964) và phó bí thư - phụ trách tuyên huấn và đô thị Sài Gòn (1964-1975).

Chúng tôi đến thăm nhà ở và nơi làm việc của đại tướng Nguyễn Chí Thanh. Mái nhà cũng được lợp bằng lá trung quân. Căn nhà còn lưu giữ các hiện vật như: hầm chữ A, di ảnh, mắt kính, radio, viết máy và một chiếc tivi nhỏ. Ông được cử vào miền Nam làm bí thư Trung ương Cục kiêm chính ủy Bộ chỉ huy Miền từ tháng 10-1964. Còn nhớ trận càn Gian-xơn Xi-ty của 45.000 quân Mỹ và Sài Gòn vào căn cứ Trung ương Cục từ tháng 2 đến 4-1967 diễn ra hết sức ác liệt.

Xuyên qua con đường ngoằn ngoèo dẫn đến nhà đồng chí Phạm Hùng, bí thư Trung ương Cục từ năm 1967-1975, được nhân dân trong vùng trìu mến gọi đây là "Căn cứ Phạm Hùng". Mái nhà cũng được lợp bằng lá trung quân. Đồng thời vẫn còn lưu giữ các hiện vật như: hầm chữ A, di ảnh, mắt kính, radio, viết máy và một chiếc tivi nhỏ. Phía trước nhà, cây vú sữa và cây bưởi xum xuê hoa trái do chính đồng chí Phạm Hùng trồng trước năm 1975.

Theo chân hướng dẫn viên, chúng tôi đến nhà ở và nơi làm việc của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Căn nhà của đồng chí cũng lợp mái lá trung quân. Tuy nhiên, kiến trúc lại khác với kiến trúc nhà ở của các đồng chí khác. Phía trước là một mái hiên do đồng chí thiết kế. Theo lời anh hướng dẫn viên: "Sau giờ làm việc, đồng chí Võ Văn Kiệt thường chăm sóc mấy chậu hoa lan treo ở trước hiên... Năm 2000 vừa rồi, đồng chí có về thăm lại chiến khu và nơi làm việc của mình".

Bước tiếp khoảng 100m, chúng tôi xem khu vực nhà ăn có bếp Hoàng Cầm. Căn bếp được phục chế với các hiện vật: bát, đĩa, muỗng, đũa, được trưng bày ngăn nắp trong hai chiếc tủ kính nhỏ. Bên cạnh là một chiếc tủ cây đã phủ màu năm tháng. Và kia là kiến trúc ngôi bếp vững chãi. Hướng dẫn viên cung cấp thêm cho đoàn những thông tin: "Ông Hoàng Cầm quê Hà Nam, nghỉ hưu với cấp hàm đại úy, qua đời năm 1992, thọ 92 tuổi... Hồi nhỏ nghèo, đồng chí Hoàng Cầm đốt rơm thổi lòn vào hang để bắt chuột. Khi đi kháng chiến, ông đã nghĩ ra bếp chụm nấu không khói trong chiến khu nên gọi là bếp Hoàng Cầm".

Trong khu rừng lịch sử văn hóa này, có 24 cơ quan Trung ương Cục với 7.357 cán bộ từng sống và chiến đấu, chưa kể lực lượng bảo vệ. Nhiều cán bộ từng sống và hoạt động ở đây như: Thiếu tướng Nguyễn Thị Định, Trung tướng Đồng Văn Cống, kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát, nhà thơ Lê Anh Xuân, nghệ sĩ nhân dân Phạm Khắc...

Thật xúc động biết bao khi đứng trên "vùng đất cách mạng huyền thoại này!". Mặc dù nhiều lần bị địch đánh phá ác liệt, căn cứ Trung ương Cục miền Nam vẫn được bảo vệ vững chắc và trở thành biểu tượng của tinh thần quả cảm, trí thông minh của quân và dân Việt Nam. Hôm nay và mai sau, thế hệ trẻ chúng tôi sẽ mãi mãi trân trọng và biết ơn các chiến sĩ, đồng chí yêu nước đã cống hiến cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang.