Một cây xăng trên quốc lộ 1, đoạn qua xã Đại Tâm, huyện Mỹ Xuyên (Sóc Trăng) thông báo "hết xăng" chiều 24-10 - Ảnh: K.TÂM

Thật ra vấn đề không phải là cách gọi mà vì "hơn 1%" này tập trung ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam nên mức độ ảnh hưởng rất lớn.

Trước đây chỉ 1-2 cây xăng đóng cửa đã bất thường trong khi đến 24-10 tình trạng này vẫn chưa dứt ở TP.HCM.

Giám đốc một doanh nghiệp sản xuất tại TP.HCM không ngờ được rằng có ngày các công nhân của mình phải xếp hàng cả tiếng mới đổ được xăng, nhiều người đi làm trễ vì xăng. 

Chỉ một cây xăng đóng cửa đã khiến cả khu phố đảo lộn, đằng này lúc đỉnh điểm có 1/5 cây xăng ở TP 10 triệu dân ngưng bán khiến hàng vạn người bị ảnh hưởng. Với những mặt hàng khác, việc ngưng cung ứng 5-10% chưa hẳn tác động đến thị trường. 

Nhưng với xăng dầu là mặt hàng đặc biệt, không thể thay thế nên hơn 1% cây xăng được thống kê không hoạt động là quá lớn. Nhất là khi số lượng cây xăng ngưng bán tập trung tại một số tỉnh thành khiến lượng người bị tác động tăng gấp bội.

Nỗi bức xúc của người dân đã được nhiều đại biểu Quốc hội tuần qua thẳng thắn chuyển lời, đòi truy trách nhiệm khi các bộ lại đổ lỗi cho nhau. Cây xăng đóng cửa đã bất thường, các bộ đùn đẩy trách nhiệm cũng chẳng bình thường. 

Càng bất thường hơn là Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại Quốc hội rằng trong các nguyên nhân của khủng hoảng vừa qua, có nguyên cớ ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam "có lượng đáng kể xăng dầu trôi nổi, kể cả xăng dầu lậu, giả". Việc triệt phá những vụ xăng giả được bộ trưởng nói rằng chỉ là "tảng băng nổi thôi".

Vậy còn "tảng băng chìm" kia lớn bao nhiêu? Sao để người dân phải lo khi không biết đâu là xăng thật, đâu là xăng giả? Và việc để tình trạng có xăng dầu lậu, giả này xảy ra là trách nhiệm của ai, của ngành nào?

"Cơn khát" xăng vừa qua đã làm lộ ra những đứt gãy vốn bị che đậy khi thị trường không biến động. Đó là có quá nhiều hệ thống thương nhân phân phối xăng dầu, lấy được hàng từ nhiều đầu mối nhưng khi khó khăn lại không thể lấy hoặc không muốn lấy từ đầu mối. 

Có nhiều đầu mối nhập khẩu xăng dầu nhưng khi cần thì có những đầu mối ngưng nhập, nhập cầm chừng hoặc có doanh nghiệp còn không dự trữ lưu thông theo quy định. Việc lắp hệ thống đo bồn tự động, kết nối trực tuyến với cơ quan hải quan đã được quy định tại nghị định 67 (năm 2020) nhưng đến nay vẫn có doanh nghiệp đầu mối chưa lắp.

Nếu lắp đúng quy định, doanh nghiệp nào tồn bao nhiêu, không bán hàng sẽ lộ ra ngay. Hơn nữa, các quy định về điều hành thị trường xăng dầu mới sửa đổi cũng đã bộc lộ những điểm yếu trong khi các cơ quan điều hành vẫn cứng nhắc. 

Đơn cử, cắc cớ khiến Bộ Công Thương và Bộ Tài chính "chuyền bóng" cho nhau liên quan đến chi phí nhập khẩu tăng cao là muốn điều chỉnh phải có dữ liệu về chi phí nhập từ các doanh nghiệp đầu mối. Nhưng khi chi phí lên quá cao, biết nhập sẽ lỗ nên doanh nghiệp quay sang lấy hàng trong nước, vậy là thiếu chi phí nhập để báo cáo.

Trong những tình huống đặc biệt phải có những giải pháp đặc biệt với mục đích tối thượng là tránh bất ổn thị trường. Các bộ phải xắn tay vào cùng giải quyết, sửa ngay các quy định, điều chỉnh các chi phí nhập khẩu và đặc biệt phải siết các doanh nghiệp từ khâu nhập khẩu đến khâu phân phối... 

Đừng để thêm một cây xăng nào nữa phải đóng cửa, bởi một cây xăng đóng cửa (theo công bố) cũng đã là điều bất thường và bởi trách nhiệm của cơ quan quản lý là bảo đảm một thị trường ổn định, không có một điều bất thường nào xảy ra.

Hàng loạt cây xăng ở Đắk Nông đóng cửa, nhiều điểm chỉ còn dầu, hết xăng

TTO - Những ngày gần đây nhiều cây xăng trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đồng loạt đóng cửa khiến người dân gặp khó khăn, đặc biệt tại các khu vực vùng sâu vùng xa.