Sở dĩ tôi chỉ hỏi chị Hai vì không dám hỏi ba. Sau cái chết của mẹ tôi, ba suy sụp tinh thần trầm trọng. Ba bắt đầu uống rượu và hành hạ chúng tôi vô cớ như để trút gánh nặng tâm lý.

Khi tôi được 3 tuổi, cơn sốt bại liệt đã làm teo chân phải của tôi. Tôi không bước đi được nữa. Đến 6 tuổi, tôi cố gắng vịn vào bất cứ điểm tựa nào tập đi trở lại. Tôi cố tập vì tôi muốn đi học.

Khi bắt đầu biết đọc, tôi tìm mọi thứ giấy tờ có chữ trong nhà để đọc. Một hôm tình cờ tôi đọc được hai tờ giấy do mẹ để lại. Một là công thức nấu món vịt tiềm. Còn tờ kia là lá thư của mẹ viết gửi ba vào ngày 16-2-1978. Khi đó mẹ đang nằm Bệnh viện Ung bướu đã gần kề với cái chết, mẹ vẫn luôn lo lắng cho các con. Trong thư có đoạn: “Anh ở nhà cứ yên trí lo cho con, đừng nghĩ gì cả, tại số phận mình phải sao chịu vậy. Anh nhớ đừng đánh con lúc giận là đủ rồi. Chúng nó khổ lắm, anh cần phải an ủi và thương nhiều hơn lúc có em ở nhà”. Hơn hai tháng sau mẹ mất.

Mặc dù mới 7 tuổi, nhưng trời xui đất khiến thế nào mà tôi hiểu được đó là thứ đặc biệt nhất trong số những di vật của mẹ. Lúc đó, tôi nghĩ chữ viết của mẹ chính là linh hồn mẹ, vì nó xuất phát từ con người của mẹ. Thế là tôi quyết định cất hai tờ giấy đó làm của riêng và thầm nói với bản thân sẽ giữ “linh hồn của mẹ” bên mình suốt đời. Bất cứ khi nào nhớ mẹ, tôi đều đem hai tờ giấy ấy ra đọc và ngắm nhìn mà tưởng tượng mẹ vẫn còn bên cạnh mình. Tôi quý hai tờ giấy đó hơn tất cả những gì mà tôi đã và đang có.

Những năm đó cả nhà tôi bị đói triền miên. Đói đến nỗi có khi ăn luôn vỏ củ mì. Nhà có vài cây mít, cây chuối nhưng chưa bao giờ chúng tôi được ăn trái chín. Chúng tôi hái cả mít non, chuối non vào luộc ăn. Hết trái non, chúng tôi ăn cả thân chuối. Ba tôi bán tất cả những gì có thể bán để mua gạo, kể cả tôn trên mái nhà. Sau đó ba mua lá về lợp. Vì mái nhà ngang quá không phù hợp cho mái lá nên khi mưa đến nước trút thẳng vào nhà. Điều này ba tôi không lường trước được. Cả đàn con phải chạy tứ tán sang mái hiên nhà hàng xóm trú mưa và ngủ qua đêm trong bóng tối, gió lạnh và muỗi.

Sáng hôm sau trở về chúng tôi thấy căn nhà đã trở thành “bãi chiến trường”. Mọi vật rơi vãi lung tung, những thứ bằng giấy đều ướt thê thảm. Tôi hốt hoảng tìm hai tờ giấy báu vật của mình. Cũng may, tôi đã bọc kỹ bằng bao nilông, cất trong hộc tủ quần áo của tôi. Tuy nhiên, vài chỗ trên tờ giấy mà mẹ ghi công thức không còn nguyên vẹn nữa. Tôi xót xa, khóc thút thít, chờ trời nắng đem ra phơi. Tôi ngồi canh giữ “linh hồn mẹ” cho đến lúc khô. Trong lòng tôi không muốn mẹ chết thêm một lần nữa.

Năm tháng dần trôi qua. Chúng tôi sống trong chuỗi ngày đói khát, đòn roi và những biến cố trong gia đình. Để giải quyết cái đói, anh Ba tôi đi bộ đội. Ba đem anh Tư cho người chú ở Vĩnh Long nuôi, đem chị Năm đi ở đợ cho bà Chín bán xôi, và đem chị Sáu cho cậu út bán cà phê. Chỉ còn tôi là đứa què quặt không thể cho ai. Đàn gà con đã thật sự tứ tán. Chỉ có ngày tết là chúng tôi gặp lại nhau. Còn ba thì cứ đi uống rượu, về kiếm chuyện hành hạ tôi. Chị Hai can ngăn cũng bị đánh. Những lúc tuyệt vọng, đói khát và đau đớn nhất tôi lại lấy hai báu vật của mình ra đọc để nghĩ mình còn có mẹ bên cạnh.

Khi lên Sài Gòn học, hành trang của tôi là bọc quần áo và không quên mang theo báu vật của tôi.

Hậu quả của những tháng ngày bị ba hành hạ, quát mắng rợn người và sống trong cảnh túng thiếu, sự ghẻ lạnh của mọi người đã ám ảnh tôi suốt cuộc đời. Năm 2003 tôi bị bệnh trầm cảm. Chị Hai lên Sài Gòn chở tôi về quê. Tôi không quên mang theo hai báu vật của mình. Sau hai năm khỏi bệnh, tôi lại khăn gói lên Sài Gòn tìm việc và cũng không quên mang theo báu vật của tôi.

Mẹ tôi đã mãi mãi không quay về suốt hơn 31 năm qua, như lời chị Hai giải thích cho tôi ngày xưa. Tôi cũng đã hiểu thế nào là cái chết. Nhưng đối với tôi, mẹ vẫn luôn sống trong nét chữ trên hai trang giấy báu vật ấy.