Khúc biến tấu của vỏ trứng

Theo THU NGÂN Doanh nhân Sài Gòn Cuối tuần

Đối với đa số chúng ta thì chiếc vỏ trứng chỉ là vật vô giá trị, nhưng có người bằng đôi bàn tay khéo léo đã dùng chúng để làm thành những con vật ngộ nghĩnh hay những vật dụng nhỏ xinh.

Nhìn cả bầy chuột nhắt đủ màu sắc, con thổi kèn, con đánh trống, con khiêng kiệu rộn ràng trong cảnh “đám cưới chuột”, rồi đủ mặt những loài vật trong bộ 12 con giáp, cả con sâu, con kiến, rùa, hươu, khủng long, tê giác… đến các nhân vật trong truyện tranh, phim hoạt hình, ông Địa tươi cười, ông già Noel tốt bụng, máy bay trực thăng… rất sinh động, chắc ai cũng không khỏi ngạc nhiên. Tác giả của chúng là nghệ nhân Nguyễn Thành Tâm - một thầy giáo về hưu ở quận Gò Vấp.

Thú vui thư giãn

Phóng to

“Vườn thú” đủ các chủng loại

Là thầy giáo dạy ngoại ngữ ở trường trung học, khi về hưu, ông Nguyễn Thành Tâm mở lớp dạy kèm Anh văn. Căn nhà nhỏ ở lầu 4 chung cư Nguyễn Văn Lượng 2 của ông trở thành lớp học cho nhiều con em ở xóm lao động gần đó từ nhiều năm qua. Vốn yêu thích mỹ thuật, ông hay tìm tòi, nghiên cứu về lĩnh vực này. Để bài học được sinh động, giúp học sinh dễ hiểu và nhớ lâu, ông thường tự chế giáo cụ trực quan từ những vật liệu phế thải, chẳng hạn mô hình căn nhà, máy bay, xe đạp, xe hơi, tàu hỏa… từ ống hút, căm xe… hoặc có vài món đồ chơi, đồng hồ làm bằng đĩa CD.

Rất thích con lật đật (tumbler - bất đảo ông), ông cho rằng bản thân hình ảnh này có tính giáo dục cao, vì là biểu trưng cho sự thích nghi, vững vàng trong mọi hoàn cảnh. Mỗi năm, tới mùa Giáng sinh, do không tìm thấy ông già Noel lật đật nên ông hay mua con búp bê lật đật về “cải trang” để làm quà tặng cho học trò. Nhờ cách dạy “học mà chơi” như thế, thầy Tâm rất được các cậu học trò hiếu động yêu quý, còn đòi thầy làm thêm nhiều đồ chơi và dạy cách làm. Sau giờ dạy học, công việc tỉ mỉ cắt dán này làm ông thấy vui, được thư giãn một cách nhẹ nhàng nên ông rất hứng thú. Nhớ lại bài học thủ công làm những vật trang trí từ vỏ trứng đã học từ xưa, ông nảy ra ý định tự làm những con lật đật hay đồ chơi “handmade” cũng từ vỏ trứng như thế.

Phóng to

Ông già Noel lật đật bằng vỏ trứng đà điểu

Nghĩ là làm, từ năm 2001 ông bắt đầu cuộc chơi với những chiếc vỏ trứng. Ban đầu là vỏ trứng các loại, từ trứng to như đà điểu, trứng ngỗng đến trứng gà, vịt và nhỏ nhất là trứng cút ông đều đã thử qua. Vỏ trứng đà điểu ông phải mua với giá 50 - 70 ngàn đồng mỗi cái để làm những vật lớn như ông già Noel, con heo để bỏ ống… còn trứng ngỗng rẻ hơn cũng 20 - 30 ngàn đồng một quả. Trứng gà, trứng ngỗng, trứng cút thì ông mua trứng tươi về khoét lỗ lấy vỏ. Sau này, ông hay dùng trứng cút vì loại vỏ trứng này mềm dẻo, ít bị vỡ hơn các loại khác, lại có nhiều hình dạng (dài, tròn, bầu dục...) nên dễ lựa chọn.

Sau khi có vỏ trứng, tùy vật định tạo hình mà ông cần nhiều phụ liệu khác như mút nhiều cỡ (làm tai, cánh các con vật, giày, vớ…), dây kẽm, dây ăng ten, dây điện, dây thả diều (làm tay, chân, đuôi…), dây ruy băng, cườm (trang trí áo, nón), giấy, vải, bông gòn (quần áo), chì, vỏ đậu phộng (làm bàn chân), sơn, màu nước, cọ, keo dán các loại… Từ đó đến nay, trừ khi có dịch gia cầm không có trứng để mua, lúc nào nhà ông cũng có trứng dự trữ để làm “lai rai” khi rỗi việc.

Khi xem cách tạo hình đơn giản nhất là một chú chuột từ trứng cút, ai cũng ngạc nhiên khi thấy bàn tay to, thô của ông lại có thể thuần thục các động tác tỉ mỉ như dùng cây tháo chỉ khoét một lỗ bé xíu để hút trứng ra mà lòng đỏ vẫn còn nguyên, rồi việc dán keo phải nhỏ chính xác vào một điểm, sơn phết màu sao cho không bị lem… Còn với mẫu ông đang làm dang dở là cầu thủ Trix và Flix - biểu tượng Euro 2008 thì phức tạp hơn. Khi làm bàn chân trụ để có đủ độ nặng mà đứng vững, ông phải dùng vỏ đậu phộng có hình giống chiếc giày nhấn vào cục đất sét để làm khuôn, sau đó đổ chì vào.

Ông kể một cách hóm hỉnh: “Từ khi làm những thứ này, tôi thành đầu bếp chuyên trị món trứng. Nào là trứng luộc, chiên, xào, chả đùm… Cũng may đây là món khoái khẩu nên tôi vẫn duy trì được. Đến lúc làm bàn chân của cầu thủ, tôi đã mua cả bịch đậu phộng mà chỉ lựa ra được vài vỏ có hình dạng phù hợp”.

Bộ sưu tập thú vị

Phóng to

Ông Tâm đang thực hiện công đoạn trang trí hoàn thành mẫu cầu thủ Trix và Flix

Trong phòng khách nhà ông, ngoài sách vở dạy học thì bộ sưu tập làm từ vỏ trứng đủ màu sắc được ông cẩn thận đặt trên kệ có cửa kính. Kia là anh ngựa vằn đứng kế trâu đen hiền lành, chị đà điểu có bộ lông mượt mà, chú rùa nghểnh cổ, chú thỏ lanh lợi, con khủng long dũng mãnh… Ông cười nói như phân bua: “Nâng như nâng trứng mà! Làm thì kỳ công, nhưng không khéo lại rơi vỡ nên tôi phải để riêng như thế. Tôi chỉ dành tặng cho người quen, bạn bè hay làm quà khi có sinh nhật của học trò”.

Hiện bộ sưu tập của ông có hơn 150 mẫu các loại, được ông chia theo nhiều chủ đề như bộ 12 con giáp, thú hoang, thú nhà, nhân vật truyện tranh, hoạt hình… làm theo kiểu một hay hai, ba vỏ trứng ghép lại. Ông cho biết: “Tôi còn có ý định tìm nhiều loại trứng lạ để thử nghiệm như trứng công, quạ, cò… và hướng đến những sản phẩm có tính ứng dụng như hũ tăm, ống bỏ heo, hũ đựng viết... Nếu ai có nhu cầu quảng cáo thì tôi cũng mong muốn được hợp tác để phát huy lợi ích của việc thư giãn này”. Đây cũng là một hướng khả thi, có thể đồng hành cùng ngành du lịch Việt Nam khi mà những sản phẩm của ngành này lâu nay bị cho là nghèo nàn, thiếu tính sáng tạo.

Vừa bày cho chúng tôi xem bộ sưu tập đồ chơi từ vỏ trứng, ông vừa vui vẻ kể lai lịch từng món. Ngoài những con vật dễ thương do ông sưu tầm mẫu, những miếng dán (sticker) do học trò mang tặng và nhiều truyện tranh, siêu nhân…, mỗi khi có chuyện thời sự là ông bắt lấy, làm ngay thành chủ đề, chẳng hạn đón năm Mậu Tý thì có cả bầy chuột ta, chuột Tây (Mickey) điệu đàng mừng lễ hội, rước kiệu “vinh quy bái tổ”.

Bên cạnh các linh vật Olympic Bắc Kinh 2008 sắp diễn ra, có chú bò Việt Nam mang trên mình vịnh Hạ Long để cổ động việc bình chọn kỳ quan thế giới. Gần đó là tượng Phật Di Lặc và Thích Ca tươi cười được làm nhân sự kiện Đại lễ Phật Đản VESAK 2008, Trix và Flix hai màu đỏ trắng - biểu tượng rất quen thuộc với tín đồ túc cầu giáo suốt mùa Euro tháng 6/2008 vừa qua…

Phóng to

Hũ tăm hình chuột Mickey bằng vỏ trứng ngỗng và chú voi bằng vỏ trứng gà

Ông bày tỏ: “Tôi xem đây là việc giải trí, thư giãn, không có tính chất kinh doanh, nhưng khi đã làm thì cũng để nhiều tâm trí vào. Tôi rất vui khi được các học trò thích thú học làm theo vì dù là việc vui chơi nhưng có nhiều ý nghĩa. Tôi muốn thông qua việc này để dạy cho các em những đức tính tốt như sự kiên nhẫn, óc sáng tạo… Tôi tin rằng thành công từ việc nhỏ sẽ giúp các em tự tin hơn khi vào đời”.

Ông đã từng tặng cho những người bạn nước ngoài những vật biểu tượng cho đất nước họ như con Kangaroo, chim kiwi… Họ rất vui và thích thú với món quà tặng độc đáo này. Ông đã soạn ra công thức các bước làm con heo lật đật, ông già Noel lật đật… để hướng dẫn cho học trò thực hiện, chỉ cần kiên nhẫn là làm được. Sau nhiều lần rút kinh nghiệm, ông đã hoàn thiện dần kỹ thuật, làm đơn giản và nhanh hơn hẳn lúc đầu. “Ngành mỹ thuật tạo hình bằng vỏ trứng không mới, đã có nhiều người làm rất thành công, tạo được nhiều tác phẩm rất đẹp, nhưng chỉ những nghệ sĩ tài hoa thực thụ mới làm được. Còn công việc của tôi chỉ mang tính giải trí, hơn nữa tôi muốn hướng nó đến tính đại chúng, ai thích đều có thể thực hiện được” - ông Tâm “gút lại” về việc mình làm như thế.