Bảng thông báo sai quy định bêu tên những người chưa đóng tiền làm đường được treo ở cột điện đầu xóm 2 thôn Hải Hà (xã Hoài Đức, huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng) - Ảnh: L.H.

Những bất ổn đã bắt đầu xuất hiện trên địa bàn xã Hoài Đức (huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng) khi người dân nơi đây tự lập quy ước và cả mức chế tài.

Lập bảng bêu tên vì bất đồng

Vụ việc xảy ra ngày 17-9 tại thôn Hải Hà (xã Hoài Đức, huyện Lâm Hà). Vào thời điểm trên xuất hiện trên cột điện đầu xóm 2 thôn Hải Hà một tấm bảng thông báo bằng sắt chừng 1m^2. Nội dung ghi rõ bằng sơn: "Thông báo những gia đình sau không đóng tiền và công làm đường bêtông. Gia đình ông bà: Lê V..V & Nguyễn T.H.; Gia đình ông bà Cù V.Nh. & Nguyễn T.H... Cấm các loại xe vận tải từ 3 bánh trở lên chở hàng hóa đi và tới 2 hộ trên. Nếu vi phạm sẽ phạt từ 10 triệu đồng. (Trích quy ước xóm 2 - Hải Hà)".

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, tấm bảng này được dựng lên sau khi con đường có chiều dài 950m, rộng 8m bằng bêtông trong xóm 2 được hoàn thành bằng tiền và công đóng góp của toàn bộ người dân xóm 2, ngoại trừ 2 hộ gia đình bà Nguyễn T.H.. và Cù V.Nh.. 

Hai hộ gia đình này cho biết không đóng góp do không thống nhất được số tiền phải đóng góp theo từng hộ. Sau đó gia đình cũng không được thôn xóm vận động tiếp tục. Trong khi đó, bà Bạch Thị Dung, trưởng ban Mặt trận thôn Hải Hà, cho biết: "Gia đình hai hộ gia đình này có điều kiện nhưng không chịu đóng tiền làm đường. Chúng tôi vận động nhưng họ không phối hợp. Đã thế còn tạo ra nhiều ý kiến khiến thôn xóm bất bình. Do đó chúng tôi chiếu theo quy ước xóm bêu tên ra".

Ông Cù V. Nh.. và bà Nguyễn T.H.. là hai hộ dân bị bêu tên trong bảng thông báo vì không phối hợp cùng người dân trong xóm làm đường bêtông - Ảnh: M.VINH

Quy ước xóm 2 liên quan tới việc làm đường được soạn thảo thô sơ với chữ ký của xóm trưởng xóm 2, trưởng ban Mặt trận và phó trưởng thôn Hải Hà. Hai gia đình bà H. và ông Nh. cho rằng họ không tham gia quy ước xóm do cảm thấy không đúng. 

Quy ước này được lập ngày 3-11, trong đó có điều 4 ghi rõ nội dung xử lý những gia đình nào không đóng tiền làm đường: "Cấm các loại xe từ 3 bánh trở lên chở hàng hóa đi và tới những hộ dân không đóng tiền làm đường. Nếu xe nào cố tình vi phạm sẽ bị xử lý theo quy ước của xóm. Gia đình nào không đóng tiền, khi có việc hiếu hỷ thì không ai tới". Còn tại điều 5 của quy ước xóm cũng ghi: "Kính mong các đại lý mua bán, các gia đình có phương tiện vận chuyển vui lòng hợp tác cùng nhân dân xóm 2 để thực hiện bằng được bản quy ước trên và thông báo cho những gia đình chưa biết".

Người dân tự tổ chức chặn xe

Bà Nguyễn Thị H. thú nhận: "Chúng tôi vô cùng xấu hổ, mất danh dự và uy tín vì bị bêu tên trên cột điện. Cuộc sống riêng của con cái cũng bị ảnh hưởng vì việc này. Chúng tôi không đóng tiền làm đường là do không thống nhất với đa số người dân. Nếu tôi sai có pháp luật xử lý thích đáng chứ không thể bị xử lý như thế này".

Theo ghi nhận, ngày 1-11 gia đình ông Nh. mua phân về để bón vườn, khi xe chở phân đỗ tại ngõ nhà ông Nh. thì bị một nhóm 9 người dân trong xóm 2 kéo đến chặn giữ xe, đòi nộp tiền theo quy ước xóm là 10 triệu đồng như đã ghi trên bảng treo trên cột điện. 

Thấy tình hình lộn xộn nên Công an xã Hoài Đức đã phải vào cuộc giải quyết thì xe chở phân cho nhà ông Nh. mới được đi, nhưng khi xe đi một đoạn thì nhóm người này lại tiếp tục chặn xe để đòi tiền. Công an xã lại phải giải vây để đưa xe đi. 

Ông Cù V. Nh. tự mình xóa những dòng chữ có tên gia đình mình trên bảng thông báo sai phép - Ảnh: M.VINH

Thậm chí vào chiều 6-11, khi phóng viên Tuổi Trẻ Online đến tìm hiểu vụ việc thì ngay lập tức một nhóm người trong xóm đã xuất hiện và có hành vi quá khích để ép đưa PV về hội trường thôn. Lý do vào thôn quay phim, chụp ảnh mà không trình báo với thôn, xã. Mãi đến khi công an huyện Lâm Hà đến can thiệp, chúng tôi mới được rời đi. 

Người dân không được quyền làm điều này

Liên quan đến vụ việc tự lập quy ước nói trên đã được Công an huyện Lâm Hà ghi nhận. Theo ông Nguyễn Văn Đức - chủ tịch UBND xã Hoài Đức: "Bản quy ước xóm 2 vô hiệu, không áp dụng được. Theo quy định, hương ước muốn có hiệu lực phải được chính quyền cấp xã đồng ý và cấp huyện phê duyệt. Các điều khoản phải được người dân cùng đồng thuận và không nằm ngoài khung của luật hiện hành".

Trao đổi về việc người dân tự lập quy ước và bêu tên người được cho là vi phạm, ông Đức nói: "Người dân không được quyền làm điều này. Chúng tôi đang vận động người dân xóm 2 tự tháo tấm bảng thông báo sai quy định trên".

Còn theo luật sư Vũ Quang Đức, Đoàn luật sư TP.HCM, phân tích: "Ngay cả cấp xã, phường cũng không có quy định nào cho phép được bêu tên người vi phạm. Cho nên ở cấp xóm tự thỏa thuận với nhau rồi tự xây dựng chế tài như trên là trái pháp luật. Những người có liên quan nếu có thiệt hại có quyền khởi kiện những người dân đã tự lập hương ước sai quy định rồi áp dụng gây tổn hại".

Chung cư như cái làng, làng phải có hương ước?

TTO - Tham gia diễn đàn, ông Lê Hoàng Châu, chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cho rằng mỗi chung cư cần xây dựng một hương ước kiểu mới để mọi người lấy đó làm chuẩn mực ứng xử với nhau, lâu dần sẽ hình thành văn hóa chung cư.