Ảnh minh họa. Nguồn: toquoc.vn

Trong văn hóa người Việt, mỗi dịp Tết đến, không thể thiếu được mâm ngũ quả (5 loại quả). Tuy nhiên do quan niệm và nhiều yếu tố khác nhau mà các thứ quả được mọi nhà trân trọng bày lên bàn thờ Tết của người miền Nam và người miền Bắc có đôi chút khác nhau.

Mâm ngũ quả của người miền Nam thường có các loại quả: Mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung thể hiện niềm mong ước về một cuộc sống đầy đủ, hạnh phúc là "Cầu vừa đủ xài, sung túc"

Ngoài ý nghĩa tâm linh, các loại quả đều có giá trị về mặt dinh dưỡng và là những vị thuốc Nam trị được nhiều chứng bệnh khác nhau.

Quả mãng cầu (loại mãng cầu xiêm) thường được gọi là Graviolens. Đây là loại quả chữa ung thư an toàn, hiệu quả và dễ tìm. Nó còn giúp bảo vệ hệ miễn dịch, tránh được một số bệnh truyền nhiễm. Ngoài việc chống ung thư, nước ép mãng cầu xiêm còn là tác nhân chống vi khuẩn, nấm, chống ký sinh trùng đường ruột và giun sán, hạ huyết áp, chống trầm cảm và những rối loạn tinh thần. Nước ép mãng cầu xiêm có thể tầm soát và tiêu diệt có chọn lọc các tế bào ác tính và khả năng chống ung thư của mãng cầu xiêm có ngay trong cây, trong quả mà không cần phải chiết xuất gì cả.

Quả dừa chứa nhiều chất có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là dầu dừa, nhờ chứa nhiều axit lauric, có tác dụng kháng siêu vi, kháng khuẩn và kháng nấm. Dầu dừa cũng rất tốt cho những người có bệnh tuyến giáp giúp gia tăng biến dưỡng cơ bản và giúp cân bằng thể trọng. Dầu dừa được dùng để chế xà phòng vì nó tốt cho da. Những nghiên cứu gần đây chứng minh rằng những axit béo có trong dừa không làm tăng lượng cholesterol và triglyceride trong máu cũng như không ảnh hưởng đến bệnh tim mạch, ngược lại nó còn có ích cho sức khỏe.

50% axit béo trong dừa là axit lauric và là nhân tố chính giúp cơ thể chống lại một số siêu vi trùng và vi trùng gây bệnh trong đó có thể kể như bệnh HIV, bệnh giời leo, cúm, ngộ độc thực phẩm, đau dạ dày do helicobacter pylori.

Quả sung, có chứa glucose, saccarose, quinic acid, shikimic acid, oxalic acid, citric acid, malic acid, auxin, các nguyên tố vi lượng như canxi, phot pho, kali,... và một số vitamin như C, B.

Trong y học cổ truyền, quả sung vị ngọt, tính bình, có công dụng kiện tỳ ích vị, nhuận phế lợi hầu, nhuận tràng thông tiện, tiêu thũng giải độc, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như viêm ruột, kiết lỵ, táo bón, trĩ xuất huyết, sa trực tràng, viêm họng, ho, sản phụ thiếu sữa, mụn nhọt lở loét, chán ăn, phong thấp... Người dân thường lấy quả non và lá non dùng làm rau ăn cho lợi sữa, đọt sung dùng gói nem. Nhựa mủ dùng bôi ngoài trị các chứng sang độc, chốc lở, đinh nhọt các loại, ghẻ, còn dùng trị bỏng.

Quả đu đủ, chứa nhiều axít folic, một vitamin rất cần thiết giúp tăng khả năng sinh sản ở cả nam giới và phụ nữ. Trong thai kỳ, vitamin này còn có tầm quan trọng trong việc thúc đẩy thai nhi phát triển khỏe mạnh và phòng chống dị tật bẩm sinh. Ngoài ra đu đủ có chứa chất papain, chymopapain và nhiều men (enzyme) thuộc nhóm protein rất có lợi cho những người đang mắc bệnh đường ruột, bệnh hen suyễn, viêm khớp. Những enzym này có tác dụng giảm viêm nhiễm và chữa lành vết thương, nhất là vết bỏng.

Đu đủ rất giàu vitamin C, một loại vitamin cần thiết cho cơ thể giúp đẩy mạnh quá trình sản xuất các tế bào bạch cầu và kháng thể, tăng cường sức đề kháng, ngăn chặn sự xâm nhập và tấn công của virus gây bệnh vào cơ thể. Chất xơ không hòa tan có thể giảm nguy cơ mắc bệnh táo bón, viêm kết tràng, ung thư ruột kết, bệnh trĩ. Nhờ có chứa nhiều vitamin A, vitamin E và vitamin C, các chất này hoạt động như những chất chống oxy hóa mạnh có thể giúp ngăn chặn sự hình thành cholesterol, chống tắc nghẽn mạch máu. Bên cạnh đó, đu đủ còn chứa nhiều kali có tác dụng làm giảm nguy cơ tăng huyết áp hay đột quỵ. Các nhà nghiên cứu còn cho thấy ăn đu đủ còn giúp đẹp da, sáng mắt, chống rối loạn kinh nguyệt, phòng ngừa tiểu đường, chống béo phì và ung thư.

Quả xoài, có rất nhiều chất mang lại giá trị dinh dưỡng cao và cũng là một loại quả có nhiều công dụng giúp phòng bệnh và chữa bệnh. Thịt quả chứa nhiều protein, chất xơ, đường sucrose, fructose, glucose và 17 axit amin cần thiết cho cơ thể. Xoài chứa nhiều vitamin A đóng vai trò tác nhân tiêu diệt các gốc tự do trong cơ thể, giúp tăng cường hệ miễn dịch. Ăn hoặc uống nước ép xoài thường xuyên sẽ giúp cải thiện thị lực, giúp đẹp da, răng và xương chắc khỏe. Beta carotene trong quả xoài còn giúp bảo vệ niêm mạc đường hô hấp nhờ đó giảm các nguy cơ mắc bệnh ở phổi.

Xoài chứa rất nhiều vitamin C nên còn giúp hạ huyết áp, trị cảm lạnh, các bệnh tim mạch và các bệnh liên quan đến tuổi già, nó còn giúp gia tăng sự hấp thu sắt cho cơ thể để tạo ra chất collagen giúp da đàn hồi. Trong quả xoài còn chứa nhiều vitamin nhóm B giúp cải thiện hệ tuần hoàn, hệ tiêu hóa đặc biệt là giúp tăng cường sức khỏe và gia tăng sự tổng hợp các hormone sinh dục cho cơ thể. Một điều lợi nữa là khi ăn hoặc uống xoài tươi, nó cung cấp cho cơ thể 2 chất là lutein và zeaxanthin, đây là 2 loại carotenoid đặc biệt giúp bảo vệ võng mạc nhờ đó phòng ngừa được các bệnh mắt và giúp tăng cường thị lực.