Phóng to

Một góc nhà vệ sinh Trường tiểu học Chính Nghĩa, Q.5, TP.HCM - Ảnh: H.HG.

Nhà vệ sinh dành cho học sinh (HS) ở Trường tiểu học Giồng Ông Tố, Q.2 gây sự chú ý ngay từ bên ngoài bởi bức tường vẽ hình phong cảnh bằng sơn nước với màu xanh là chủ đạo.

Nở trường, nở lớp, không nở nhà vệ sinhChương trình “Nhà vệ sinh cho trường học”: Khánh thành hai công trình đầu tiên

Càng ngạc nhiên hơn khi bên trong NVS, những dây trầu bà xanh mướt được đặt tại nhiều góc, nhiều nơi. NVS như sáng bừng lên bởi các hình vẽ chú kiến, chú thỏ, cá heo, chim cánh cụt,... ngộ nghĩnh và đầy màu sắc như trong phim hoạt hình.

Mỗi con vật đều mang một thông điệp: “Chúng mình nhớ giữ gìn vệ sinh chung nha”, “Bạn đừng bỏ giấy vào bồn cầu, nghẹt đấy!”, “Tiêu tiểu xong nhớ giội nước nhé”, “Bạn ơi, đừng đùa giỡn trong NVS nhé”... Ở ngay phía trên vòi nước cũng có hình vẽ (bằng sơn nước) chú voi cực kỳ dễ thương với lời nhắn nhủ: “Rửa tay xong nhớ tắt vòi nước nhé bạn”.

Vào nhà vệ sinh để...nghe nhạc

Giờ ra chơi ở Trường tiểu học Chính Nghĩa, Q.5, từng tốp HS đi vào NVS một cách thong thả và thoải mái. Phòng ốc ở đây không được thoáng nhưng sáng sủa, sạch sẽ, trên tường vẽ nhiều bức tranh phong cảnh với màu sắc mát mẻ, nhạc hòa tấu êm dịu...

Có lẽ vì thế mà sau khi vệ sinh xong, nhiều HS còn đứng nán lại chơi đùa. Em Võ Thế Tài - HS lớp 5/2 - cho biết: “Hồi năm lớp 1 em ngại vào NVS lắm. Bây giờ vào thấy dễ chịu hẳn vì có nhạc nghe hay hay”. Em Trần Vạn Phúc - HS lớp 5/7 - mơ ước: “Mấy năm trước NVS trường con chưa có nhạc êm êm như thế này, năm nay mới có. Tụi con đứa nào cũng thích, bước vào NVS mà có cảm giác như đi chơi. Nhưng con vẫn mong NVS rộng hơn sẽ thích hơn”.

Bà Nguyễn Thị Kim Ân - hiệu trưởng Trường tiểu học Trần Bình Trọng, Q.5 - kể: “Nếu ngày trước HS sợ nhất là NVS trong trường thì bây giờ khác nhiều rồi. Hồi đầu năm học 2009-2010, khi ban đại diện cha mẹ HS của trường vừa hoàn thiện công trình ốp gạch men, vẽ tranh, treo các vật dụng trang trí bắt mắt cho NVS rồi gắn loa phát nhạc, nhiều HS không “mắc” cũng vô NVS. Hỏi các em vô NVS làm gì, các em trả lời để nghe nhạc vì nhạc hay quá”.

Không có việc gì khó...

Theo bà Đinh Kim Phượng - hiệu trưởng Trường tiểu học Chính Nghĩa: “Tất cả kinh phí dùng để cải tạo, nâng cấp, trang trí, lắp đặt hệ thống âm thanh cho NVS đều do Hội phụ huynh HS của trường hỗ trợ. Nếu không có sự hỗ trợ này thì nhà trường sẽ rất khó khăn”.

Tại TP.HCM hiện nay, khá nhiều trường tiểu học đã xây dựng được mô hình NVS xanh, sạch, đẹp, dễ chịu như các trường kể trên. Tuy nhiên, hầu hết các trường đều khẳng định phải có sự giúp sức của phụ huynh mới làm được. Bởi kinh phí nhà nước chỉ cấp cho nhà trường sửa chữa những công trình theo diện cơ bản như chống thấm, lún nền...

Không những thế, việc bảo quản, giữ gìn NVS trường học luôn sạch sẽ, không có mùi hôi cũng là chuyện khá tốn kém. Bởi ai cũng biết câu “nhất quỷ, nhì ma, thứ ba học trò”. “Các thiết bị NVS trong trường tôi như vòi nước, bồn cầu... cứ phải thay và sửa chữa liên tục. Vài ngày lại nghe báo hư hỏng. Do vậy, không chỉ ở Trường Chính Nghĩa mà hầu như trường nào cũng phải có thêm nhân viên chuyên phục vụ NVS” - bà Lê Thị Thanh Nguyệt, phó hiệu trưởng Trường Chính Nghĩa, tâm sự.

Đi thực tế ở các trường tiểu học, chúng tôi thấy mỗi khu NVS (tùy theo số lượng HS, có trường có đến 4-5 khu NVS) đều có một nhân viên phục vụ túc trực để làm nhiệm vụ hướng dẫn HS đi tiêu, tiểu đúng chỗ, đúng cách; lau sàn NVS để không bị đọng nước, không có mùi hôi và nhắc nhở HS giội nước (nhiều lúc phải giội nước phụ cho HS), rửa tay.

Như giải thích của bà Nguyễn Thị Thu Huyền - hiệu trưởng Trường tiểu học Giồng Ông Tố: “Nhân viên vệ sinh do Nhà nước trả lương chỉ làm nhiệm vụ quét, lau phòng học, sân trường đã hết ngày. Hợp đồng thêm với 1-2 người nữa thì trường phải tự trả lương. Ở các trường có tổ chức bán trú như trường tôi thì trích từ khoản thu bán trú phí để trả lương cho nhân viên vệ sinh, chứ các trường ở vùng khó khăn, không có lớp bán trú thì không biết lấy từ nguồn quỹ nào. Trong khi đó, việc bố trí một nhân viên túc trực ở NVS là cần thiết bởi mật độ HS sử dụng NVS dày đặc. Không có người lau rửa bằng xà phòng và nước thơm thường xuyên sẽ có mùi hôi ngay”.

Để NVS không còn là nỗi lo sợ, ám ảnh HS trong suốt những ngày ngồi trên ghế nhà trường (các em không dám vào và hậu quả là đổ bệnh), trong bối cảnh hiện nay rất cần sự hỗ trợ từ phụ huynh HS và các tổ chức xã hội.

Ông Trịnh Kim Ngọc (giám đốc đối ngoại Công ty P&G): Cùng Tuổi Trẻ, chúng tôi muốn nhen một ngọn lửa Phóng to Tại VN, qua thực tế hỗ trợ cộng đồng nhiều năm qua, chúng tôi nhận thấy nhiều nơi vùng xa trường học chưa có nhà vệ sinh hoặc nhà vệ sinh hư cũ không sử dụng được. Thậm chí có trường còn chưa có hệ thống nước rửa tay. Đây là thiệt thòi lớn cho một bộ phận HS. Chúng tôi đã tìm được sự đồng cảm sau loạt bài về nhà vệ sinh trên báo Tuổi Trẻ. Chúng tôi đã cùng Tuổi Trẻ khảo sát và thực hiện chương trình xây mới, xây bổ sung nhà vệ sinh cho các trường vùng sâu tại TP.HCM và các tỉnh miền Tây Nam bộ. Chúng tôi muốn góp sức tham gia xã hội hóa nhà vệ sinh trường học, cụ thể là trường tiểu học. Khi mua một sản phẩm của công ty, P&G sẽ trích một phần chi phí xây nhà vệ sinh trường học. Cùng với Tuổi Trẻ, chúng tôi mong muốn nhen lên ngọn lửa, mong muốn nhận được sự đồng cảm từ nhiều đơn vị khác để có thêm nhiều nhà vệ sinh sạch đẹp cho HS.